Bài Đồng Dao Mồng Một Lưỡi Trai ✅Những Dị Bản, Giải Thích Ý Nghĩa Bài Ca Dao Mồng Một Lưỡi Trai.
NỘI DUNG CHÍNH
Bài Đồng Dao Mồng Một Lưỡi Trai
Mồng một lưỡi trai
Mồng hai lá lúa
Mồng ba câu liêm
Mồng bốn lưỡi liềm
Mồng năm liềm giật
Mồng sáu thật trăng
Mười rằm trăng náu
Mười sáu trăng treo
Mười bảy sảy giường chiếu
Mười tám rám trấu
Mười chín đụn dịn
Hăm mươi giấc tốt
Hăm mốt nửa đêm
Hăm hai hạ huyền
Hăm ba gà gáy
Hăm bốn ở đâu
Hăm nhăm ở đấy
Hăm sáu đã vậy
Hăm bẩy làm sao
Hăm tám thế nào
Hăm chín thế ấy
Ba mươi chẳng thấy
Mặt mày trăng đâu.
Thohay.vn Tặng Bạn 👉 Bài Thơ Câu Trăng Rằm ❤️️ Nội Dung, Hình Ảnh, Giáo Án
Những Dị Bản Bài Mồng Một Lưỡi Trai
Dị bản 1
Mồng một lưỡi trâu
Mồng hai lưỡi gà
Mồng ba lưỡi liềm
Mồng bốn câu liêm
Mồng năm liềm giật
Mồng sáu phạt cỏ
Mồng bảy tỏ trăng
Mười rằm trăng náu
Mười sáu trăng treo
Mười bảy trải giường chiếu
Mười tám giương cạm
Mười chín bịn rịn
Hai mươi giấc tốt
Hai mốt nửa đêm
Dị bản 2
Mồng một lưỡi trai,
Mồng hai lá lúa.
Mồng ba câu liêm,
Mồng bốn lưỡi liềm.
Mồng năm liềm giật,
Mồng sáu thật trăng.
Mười rằm trăng náu,
Mười sáu trăng treo.
Mười bảy sảy giường chiếu,
Mười tám rám trấu.
Mười chín đụn dịn,
Hăm mươi giấc tốt,
Hăm mốt nửa đêm.
Hăm hai bằng tay,
Hăm ba bằng đầu.
Hăm bốn ở đâu,
Hăm nhăm ở đấy.
Hăm sáu đã vậy,
Hăm bảy làm sao.
Hăm tám thế nào,
Hăm chín thế ấy.
Ba mươi không trăng.
Dị bản 3
Mồng một lưỡi trai,
Mồng hai lá lúa.
Mồng ba câu liêm,
Mồng bốn lưỡi liềm.
Mồng năm liềm giật,
Mồng sáu thật trăng.
Mười rằm trăng náu,
Mười sáu trăng treo.
Mười bảy sảy giường chiếu,
Mười tám nằm bếp trấu.
Mười chín nín niêu xôi,
Hăm mươi tuốt tốt.
Hăm mốt nửa đêm,
Hăm hai đeo hoa,
Hăm ba gà gáy.
Hăm bốn ở đâu,
Hăm lăm ở đấy.
Hăm sáu đã vậy,
Hăm bảy làm sao.
Hăm tám thế nào,
Hăm chín thế ấy.
Ba mươi không thấy,
Mặt mày trăng đâu.
Tặng bạn những bài 🌺 Thơ Về Trăng Buồn Cô Đơn 🌺Chùm Thơ Cảnh Đêm Trăng Buồn
Giải Thích Ý Nghĩa Bài Ca Dao Mồng Một Lưỡi Trai
Thohay.vn chia sẽ bạn những giải thích chi tiết về câu ca dao “Mồng một lưỡi trai, Mồng hai lá lúa”dưới nhiều gốc độ khoa học, dân gian khác nhau để bạn có thể hiểu rõ tổng quát và tường tận nhất.
Theo góc độ Dân gian
Đây là một câu trong bài đồng dao mà dân gian mô tả hình dạng và thời khắc xuất hiện của mặt trăng trong “chiết đoạn” thời gian của một đêm (tính theo âm lịch). Nội dung như sau:
Mồng một lưỡi trai
Mồng hai lá lúa
Mồng ba câu liêm
Mồng bốn lưỡi liềm
Mồng năm liềm giật
Mồng sáu thật trăng
Mười rằm trăng náu
Mười sáu trăng treo
Mười bảy sảy giường chiếu
Mười tám rám trấu
Mười chín đụn dịn
Hăm mươi giấc tốt
Hăm mốt nửa đêm
Hăm hai bằng tay
Hăm ba bằng đầu
Hăm bốn ở đâu
Hăm nhăm ở đấy
Hăm sáu đã vậy
Hăm bảy làm sao
Hăm tám thế nào
Hăm chín thế ấy
Ba mươi không trăng.
Như vậy có 8 những ngày đã không vào thơ: từ mồng bảy (7) đến mười bốn.
Trong sáu ngày “mồng”, ta thấy trăng trong năm ngày đầu tiên được miêu tả theo hình dáng mô phỏng theo các đồ vật, cây cỏ. Trăng mồng một như lưỡi con trai (động vật thân mềm, sống ở đáy nước) hé miệng chìa ra khoảng thân theo hình cánh cung của vỏ (cứ quan sát lũ trai “hé miệng thè lưỡi” trong chậu nước thì rõ). Trăng mồng hai to hơn một chút, nom tựa như lá lúa. Trăng mồng ba lại to hơn, như cái câu liêm (dụng cụ gốm một lười quắm hình lưỡi liềm lắp vào một cán dài, dùng để móc vào mà giật, cắt những vật ở trên cao). Mồng bốn thì giống hệt lưỡi liềm (nông cụ kim loại, hình vòng cung, tra cán ngắn, dùng để cắt cỏ, cắt lúa…). Mồng năm “liềm giật” (trăng hôm đó đã to hơn lưỡi liềm).
Nhưng ngày hôm tiếp “Mồng sáu thật trăng” thì trăng không được mô phỏng theo hình dáng nữa. Vậy chữ “thật” trong “thật trăng” nghĩa là gì?
“Thật” trong tiếng Việt có nhiều nghĩa. Nhưng có một nghĩa (“thật” với tư cách phó từ) chỉ “mức độ hoàn toàn đầy đủ để có thể thấy rất rõ, không có gì phải nghi ngờ” (VD: gọi thật to, quét dọn thật sạch sẽ, nước thật sôi mới pha trà) (Từ điển tiếng Việt, Trung tâm Từ điển học, NXB Đà Nẵng, 2020) là tương đối gần với “thật trăng”. “Thật” được dùng theo nhận định của người nói (áp vào tiêu chuẩn của hiện thực). “Nước thật sôi” là nước đun đã hoàn toàn đạt độ sôi cần thiết (để pha trà, úp mì tôm hay hoàn toàn yên tâm về độ sát khuẩn theo quy định). “Bánh thật ngon” là bánh theo cách đánh giá chung là đạt chất lượng thực sự, không nghi ngờ gì nữa. “Cô dâu thật đẹp” là cô gái nọ vào vai cô dâu đã hoàn hảo về ngoại hình: dáng vẻ, khuôn mặt, trang phục, tư thế đều đạt chuẩn về thẩm mĩ… “Thật” trong “thật trăng” được dùng với nghĩa như thế: Trăng mà ta nhìn thấy trong đêm từ mặt đất là đã rõ ràng về hình dáng, độ sáng (không còn he hé, nhỏ tới mức chưa tạo ấn tượng thực sự về trăng đêm).
“Thật trăng” mồng sáu đây rồi
Anh yêu em thật như lời của anh!
Theo góc độ Khoa học
Trăng tròn, trăng khuyết, trăng lưỡi liềm… chúng ta quan sát được trong một tháng, rồi sau đó lặp lại, gọi là một pha của mặt trăng.
Vậy điều gì tạo ra pha mặt trăng?
Ông Shoshana Weider, nhà khoa học đang làm việc tại Viện Khoa học Mặt Trăng của NASA, nói rằng pha mặt trăng diễn ra do bề mặt Mặt Trăng phản chiếu ánh sáng Mặt Trời và chúng ta quan sát được sự phản chiếu đó từ Trái Đất. Do vị trí tương đối của Trái Đất, Mặt Trăng và Mặt Trời với nhau, chúng ta thấy pha mặt trăng có chu kì khoảng 29,5 ngày.
Một pha trăng gồm những giai đoạn nào?
Ngoài những thời điểm Mặt Trăng đi vào vùng tối do Trái Đất che mất ánh sáng Mặt Trời (tức là thời gian có nguyệt thực), thì một nửa bề mặt Mặt Trăng luôn được Mặt Trời chiếu sáng và nửa kia luôn nằm trong bóng tối.
Thỉnh thoảng từ Trái Đất có thể nhìn thấy toàn bộ nửa sáng của Mặt Trăng, hay chính là những ngày trăng tròn. Những lúc khác chúng ta chỉ thấy một phần của một nửa đó, là khi trăng khuyết hoặc trăng lưỡi liềm. Và có cả những ngày chúng ta không thấy trăng đâu cả, hay còn gọi là trăng non.
Một chu kì trăng hay một tháng mặt trăng bắt đầu bằng 3-4 ngày chúng ta không nhìn thấy trăng, sau đó là 3-4 ngày trăng lưỡi liềm, rồi độ 3-4 ngày trăng khuyết, rồi đến 2-3 ngày trăng gần tròn và cuối cùng là trăng tròn đầy.
Từ ngày đầu tiên của chu kì cho đến khi trăng tròn là khoảng 2 tuần. Nhìn Mặt Trăng có vẻ như tròn đầy trong khoảng 2-3 ngày nhưng thực sự trăng chỉ tròn đầy trong một vài khoảnh khắc của một ngày cụ thể.
Sau ngày trăng tròn là nửa sau của tháng mặt trăng, tức là trăng bắt đầu lại khuyết dần: gần tròn, khuyết ¼ rồi lưỡi liềm, cuối cùng lại là trăng non.
Nhật thực chỉ xảy ra vào những ngày trăng non, khi mà Mặt Trăng ở giữa Trái Đất và Mặt Trời, nhưng vì Mặt Trăng quay quanh Trái Đất với một góc nghiêng hơn so với Trái Đất quay quanh Mặt Trời cho nên chỉ thỉnh thoảng vào kì trăng non mới có Nhật thực.
Tương tự như vậy, nguyệt thực chỉ xảy ra vào lúc trăng tròn, khi mà Trái Đất ở giữa Mặt Trăng và Mặt Trời.
Con người và thế giới xung quanh có nhiều mối liên hệ với Mặt Trăng.
Ví dụ, dân gian Việt Nam có câu “trai mùng một, gái ngày rằm” để dự đoán tính cách của những đứa trẻ sinh ra vào ngày trăng non và trăng rằm sẽ rất đặc biệt. Hay bên phương Tây người ta cho rằng vật nuôi được làm thịt vào những ngày trăng lớn dần thì ăn sẽ ngon hơn và với ngư dân thì những ngày câu được nhiều cá nhất là nửa tháng đầu của pha trăng.
Lịch làm việc hiện nay của chúng ta là dựa theo chuyển động của Mặt Trời, nhưng một số loại lịch cổ xưa của người Babilon (vùng Trung Đông) cách đây khoảng 2.500 năm là dựa theo chuyển động của Mặt Trăng. Và các pha trăng ngày nay vẫn được áp dụng để xác định thời điểm cho nhiều nghi lễ tôn giáo, chẳng hạn như các ngày lễ của đạo Islam và đạo Do Thái được tính theo tháng mặt trăng.
Lễ Phục sinh cũng được tính là ngày Chủ nhật đầu tiên sau kì trăng tròn đầu tiên của mùa xuân. Các ngày lễ tết cổ truyền của người Việt Nam cũng tính theo lịch mặt trăng.
Đồng dao Việt Nam về các pha Mặt Trăng cũng như thời gian trăng mọc:
Mồng một lưỡi trai
Mồng hai lá lúa
Mồng ba câu liêm
Mồng bốn lưỡi liềm
Mồng năm liềm giật
Mồng sáu thật trăng
Mười rằm trăng náu
Mười sáu trăng treo
Mười bảy sảy giường chiếu
Mười tám rám trấu
Mười chín đụn dịn
Hăm mươi giấc tốt
Hăm mốt nửa đêm
Hăm hai hạ huyền
Hăm ba gà gáy
Hăm bốn ở đâu
Hăm nhăm ở đấy
Hăm sáu đã vậy
Hăm bẩy làm sao
Hăm tám thế nào
Hăm chín thế ấy
Ba mươi chẳng thấy
Mặt mày trăng đâu.
Cùng chủ đề về trăng, thohay.vn gửi tặng bạn những bài 💚 Ca Dao Về Trăng Hay 💚, mời bạn đón đọc nhé.