Bài Thơ Ngắm Trăng (Vọng Nguyệt) – Nội Dung + Phân Tích

Bài Thơ Ngắm Trăng [Vọng Nguyệt] của Hồ Chí Minh ❤️️ Nội Dung, Nghệ Thuật, Phân Tích ✅ Tìm Hiểu Tác Giả, Tác Phẩm, Ý Nghĩa Nhan Đề Bài Thơ Ngắm Trăng.

Bài Thơ Vọng Nguyệt Chữ Hán

Bài Thơ Ngắm Trăng (Vọng Nguyệt) là một bài thơ chữ Hán nổi tiếng thuộc thể thất ngôn tứ tuyệt do Hồ Chí Minh sáng tác. Bài thơ được viết trong thời gian bị giam cầm ở Trung Quốc vào năm 1942. Vọng Nguyệt được đánh giá là một trong những thi phẩm nổi tiếng và xuất sắc nhất của tập thơ Nhật ký trong tù.

Bài thơ thể hiện tâm hồn thi sĩ, chiến sĩ cách mạng của Bác, người vẫn yêu đời, yêu thiên nhiên và yêu tổ quốc dù trong hoàn cảnh khó khăn nhất. Bài thơ có cấu trúc đối xứng, sử dụng nhiều hình ảnh, biện pháp tu từ và nhân hóa để tạo nên sự cảm động và thấm thía.

Dưới đây là phiên bản chữ Hán của bài thơ:

望月 (Vọng nguyệt)
Tác giả: Hồ Chí Minh

獄中無酒亦無花，
對此良宵奈若何。
人向窗前看明月，
月從窗隙看詩家。

Phiên âm

Ngục trung vô tửu diệc vô hoa,
Đối thử lương tiêu nại nhược hà?
Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt,
Nguyệt tòng song khích khán thi gia.

Dịch nghĩa

Trong tù không rượu cũng không hoa,
Trước cảnh đẹp đêm nay biết làm thế nào?
Người hướng ra trước song ngắm trăng sáng,
Từ ngoài khe cửa, trăng ngắm nhà thơ.

Đọc thêm ❤️️Bài Thơ Tức Cảnh Pác Bó ❤️️ Nội Dung, Nghệ Thuật, Phân Tích

Nội Dung Bài Thơ Ngắm Trăng

Bài thơ Ngắm trăng hay còn được gọi với tên Hán Việt là Vọng Nguyệt, là bài thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên say mê và phong thái ung dung của Bác ngay cả trong cảnh tù đày. Dưới đây là nội dung bài thơ theo bản dịch thơ của Nam Trân.

Ngắm trăng
Tác giả: Hồ Chí Minh
Dịch thơ: Nam Trân

Trong tù không rượu cũng không hoa,
Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ!
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.

Về Tác Giả Về Tác Phẩm Ngắm Trăng

Chia sẻ cho bạn đọc một số thông tin quan trọng về Hồ Chí Minh – tác giả bài thơ Ngắm trăng.

• Hồ Chí Minh (1890-1969), tên khai sinh là Nguyễn Sinh Cung; quê làng Kim Liên (làng Sen), xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.
• Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, là nhà văn hóa lớn, là nhà cách mạng, nhà văn, nhà thơ…Cả cuộc đời Người hi sinh cho dân tộc Việt Nam…
• Ngày 5 tháng 6 năm 1911 tại bến Nhà Rồng, Người ra đi tìm đường cứu nước. Năm 1941 trở về nước lãnh đạo phong trào cách mạng. Bên cạnh sự nghiệp cách mạng, Người còn để lại một số di sản văn học quý giá, xứng đáng là một nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc.
• Trong sự nghiệp hoạt động Cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay đổi tên gọi của mình nhiều lần. Trong đó có những cái tên tiêu biểu phải kể đến như: Nguyễn Ái Quốc, Nguyễn Tất Thành, Hồ Chí Minh,… đây cũng là những cái tên gắn với nhiều tác phẩm tiêu biểu, nổi tiếng trong sự nghiệp văn học của Người.
• Phong cách sáng tác: Thơ Bác hay viết về thiên nhiên đất nước với tình yêu tha thiết, niềm tự hào, lời thơ nhẹ nhàng bay bổng lãng mạn.

Đọc hiểu tác phẩm❤️️Lai Tân [Hồ Chí Minh] ❤️️ Nội Dung, Nghệ Thuật, Phân Tích Bài Thơ

Về Tác Phẩm Ngắm Trăng

Về tác phẩm Ngắm trăng, đây là bài thơ thuộc thể thơ Thất ngôn tứ tuyệt, trích trong tập “ Nhật kí trong tù”. Bài thơ đã thể hiện tình yêu thiên nhiên, tinh thần lạc quan và phong thái ung dung tự tại của Bác trong cảnh ngục tù tối tăm.

Hoàn Cảnh Sáng Tác Bài Thơ Ngắm Trăng

Hoàn cảnh sáng tác bài thơ Ngắm trăng như thế nào? Cùng Thohay.vn tìm hiểu ngay sau đây nhé!

Bài thơ Ngắm Trăng là bài thơ số 20, trích trong tập thơ Nhật kí trong tù của Bác, sáng tác trong khoảng thời gian 1942–1943, lúc này Bác đang bị giam trong nhà tù Tưởng Giới Thạch, Trung Quốc vì bị tình nghi là gián điệp.

Ý Nghĩa Nhan Đề Bài Thơ Ngắm Trăng

Ý nghĩa nhan đề bài thơ Ngắm trăng được hiểu như thế nào? Cùng xem phần giải mã sau đây nhé!

• Vọng nguyệt (ngắm trăng) chỉ một thú chơi tao nhã của các văn nhân thi sĩ thời xưa.
• Ở đây, Hồ Chí Minh đang ở trong hoàn cảnh ngục tù nhưng tâm hồn vẫn tràn đầy lạc quan, thư thái để ngắm trăng.

=> Qua đó, nhan đề cho thấy một tâm hồn thi sĩ đầy rung cảm của người tù cách mạng Hồ Chí Minh

Đừng nên bỏ qua bài thơ🌷Chiều Tối [Hồ Chí Minh] 🌷 đầy đủ nhất

Bố Cục Bài Thơ Ngắm Trăng

Bố cục bài thơ Ngắm trăng được chia làm 2 phần như sau:

• Phần 1: 2 câu đầu: Hoàn cảnh ngắm trăng của Bác
• Phần 2: 2 câu sau: Sự giao hòa đặc biệt giữa người tù thi sĩ và trăng

Giá Trị Tác Phẩm Ngắm Trăng

Dưới đây là phần đúc kết giá trị tác phẩm Ngắm Trăng của Hồ Chí Minh.

Giá trị nội dung

• Bài thơ kể về việc Bác ngắm trăng trong hoàn cảnh bị tù đày. Thế nhưng tình cảm song phương đều mãnh liệt của cả Người và trăng, cả hai đều chủ động tìm đến giao hòa cùng nhau. Bài thơ cũng thể hiện tình yêu thiên nhiên say mê và phong thái ung dung của Bác ngay cả trong cảnh tù đày.

Giá trị nghệ thuật

• Sử dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt giản dị
• Hình ảnh thơ trong sáng, đẹp đẽ
• Ngôn ngữ lãng mạn
• Màu sắc cổ điển và hiện đại song hành

Xem thêm bài thơ🌱 Từ Ấy [Tố Hữu]🌱Xem các mẫu phân tích

Dàn Ý Ngắm Trăng

Chia sẻ cách lập dàn ý phân tích bài thơ Ngắm trăng chi tiết nhất, đừng bỏ lỡ nhé!

I/ Mở bài

• Vài nét về tác giả Hồ Chí Minh với tư cách là một người nghệ sĩ
• Ngắm trăng là bài thơ thể hiện rõ tình yêu thiên nhiên say mê và phong thái ung dung của Bác ngay cả trong cảnh tù đày

II/ Thân bài

1. 2 câu thơ đầu: Hoàn cảnh ngắm trăng của thi sĩ

• Đây là hai câu thơ thất ngôn trong bài thơ tứ tuyệt
• Cách ngắt nhịp: 4/3
• Luật: bằng (chữ thứ 2 của câu thứ nhất)
• “Trong tù không rượu cũng không hoa” : Bác ngắm trăng trong hoàn cảnh đặc biệt: trong tù

   + Điệp từ “không” thể hiện sự thiếu thốn

=> Việc kể ra hoàn cảnh ngay trong câu thơ đầu không hải nhằm mục đích kêu than hay kể khổ mà để lí giải cho tâm trạng băn khoăn “nại nhược hà?” sau đó của người thi sĩ

• Trước sự khó khăn thiếu thốn ấy Bác vẫn hướng tới trăng bởi Người yêu trăng và có sự lạc quan hướng đến điểm sáng trong tâm hồn để vượt qua cảnh ngộ ngặt nghèo
• “Khó hững hờ” – trước cảnh đẹp đẽ trong lành không thể nào hững hờ, không thể bỏ lỡ

=> Người luôn vượt qua khó khăn hướng tới ánh sáng, vẫn luôn xốn xang trước cái đẹp dù cho trong hoàn cảnh nào

2. 2 câu thơ cuối: Sự giao hòa giữa người nghệ sĩ và trăng

• “Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt”: Người và trăng đối nhau qua khung cửa nhà tù ⇒ bộc lộ chất thép trong tâm hồn, vẫn bất chấp song sắt trước mặt để ngắm trăng
• Nhân hóa “nguyệt tòng song khích khán thi gia”- thể hiện trăng cũng giống như con người,cũng vượt qua song sắt nhà tù để tìm ngắm nhà thơ ⇒ Một sự hóa thân kì diệu, là giây phút thăng hoa tỏa sáng của tâm hồn nhà thơ, cho thấy sự giao thoa giữa người và trăng

=> Nghệt thuật hết sức cân chỉnh ⇒ Sức mạnh tinh thần kì diệu, phong thái ung dung của người chiến sĩ Cách mạng

=> Đặc điểm thơ Đường là chọn miêu tả những khoảnh khắc dồn nén của đời sống, đó thường sẽ là những khoảnh khắc đặc biệt trong cả tâm trạng và bên ngoài hiện thực. Thông qua một khoảnh khắc ngắm trăng của thi sĩ, thể hiện cốt cách thanh cao vượt khỏi tù đầy hướng về tương lai tốt đẹp

III/ Kết bài

• Giá trị nghệ thuật làm nên thành công của văn bản.
• Bài thơ cho chúng ta hiểu sâu sắc hơn cốt cách thanh cao của người chiến sĩ cách mạng

Soạn Bài Ngắm Trăng

Bạn có thể dựa theo gợi ý dưới đây để soạn bài Ngắm trăng, chuẩn bị trước khi lên lớp.

👉Câu 1 (trang 38 SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Đọc kĩ phần phiên âm, phần dịch nghĩa và phần giải nghĩa chữ Hán để hiểu chính xác từng câu trong bài thơ. Học thuộc bản dịch thơ và nhận xét về các câu thơ dịch.

👉Câu 2 (trang 38 SGK Ngữ văn 8, tập 2):Ở bài thơ này, Bác Hồ ngắm trăng trong hoàn cảnh như thế nào? Vì sao bác lại nói đến cảnh “Trong tù không rượu cũng không hoa”? Qua hai câu đầu, em thấy Bác có tâm trạng ra sao trước cảnh trăng đẹp ngoài trời?

Đáp án:

• Hồ Chí Minh ngắm trăng trong một hoàn cảnh rất đặc biệt: ở trong tù.
• Câu nói “Trong tù không rượu cũng không hoa” việc nhớ đến rượu, đến hoa trong cảnh tù ngục này đã cho thấy, người tù không hề vướng bận gì về vật chất và những gian nan mà mình đang phải chịu.
• Người tù vẫn ung dung tự tại, vẫn thả hồn mình cùng với thiên nhiên

👉Câu 3 (trang 38 SGK Ngữ văn 8, tập 2): Trong hai câu thơ cuối của bài thơ chữ Hán, sự sắp xếp vị trí các từ “nhân” (và thi gia), “song, nguyệt” (và minh nguyệt) có gì đáng chú ý? Sự sắp xếp như vậy và việc đặt hai câu dưới dạng đối nhau có hiệu quả nghệ thuật như thế nào?

Đáp án:

• Hai câu thơ cuối có sự đăng đối về mặt ý và hình thức:
• Chữ “song” (cửa sổ) ở giữa cặp từ “nhân/nguyệt” – “minh nguyệt/thi gia”: người tù vượt qua song sắt, qua sự kìm kẹp để hướng ra ngoài ngắm trăng. Còn ánh trăng cũng nhòm qua khe cửa ngắm nhà thơ.
• Biện pháp nhân hóa: trăng trở thành người bạn tri âm tri kỷ từ rất lâu của người tù.

=> Cả người và trăng đều chủ động gặp gỡ tự do, vượt qua những rào cản cửa sắt nhà tù. Cuộc ngắm trăng này trở nên thi vị khi hai tâm hồn tri kỉ tìm đến với nhau: người – trăng.

👉Câu 4 (trang 38 SGK Ngữ văn 8, tập 2):Qua bài thơ, em thấy hình ảnh Bác Hồ hiện ra như thế nào?

Đáp án:

Hình ảnh Bác Hồ qua bài thơ:

• Tâm hồn thi sĩ lãng mạn, tinh tế.
• Người tù – người chiến sĩ với sức mạnh tinh thần quả cảm, lạc quan.
• Tinh thần thép, tự do tự tại, phong thái ung dung vượt trên sự kìm kẹp của nhà tù.

=> Người tù cách mạng không màng tới những đói rét, xiềng xích của nhà tù, trái lại, tâm hồn lãng mạn, thăng hoa cùng với vẻ đẹp của tự nhiên.

👉Câu 5 (trang 38 SGK Ngữ văn 8, tập 2): Nhà phê bình văn học Hoài Thanh nhận xét: “Thơ Bác đầy trăng”. Hãy chép lại những bài thơ Bác Hồ viết về trăng mà em biết (chú ý ghi rõ thời điểm sáng tác mỗi bài). Cuộc ngắm trăng trong bài Vọng nguyệt và hình ảnh trăng thể hiện trong các bài thơ khác của Bác có gì đáng chú ý?

Đáp án:

– Những bài thơ về trăng của Người:

• Cảnh khuya: khi Bác còn ở chiến khu Việt Bắc, trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp (1946 – 1954)
• Rằm tháng giêng: khi Bác ở chiến khu Việt Bắc, trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 – 1954)…

– Trăng trong thơ của Bác có nhiều sắc vẻ, trạng thái khác nhau.

• Trăng được cảm nhận ở hoàn cảnh khác nhau: ngục tù, hay giữa trời nước bao la, lúc bận việc quân, lúc thư nhàn…
• Trăng hiện lên như một người bạn tri âm, tri kỷ.

Sưu tầm văn mẫu phân tích 💌 Tràng Giang [Huy Cận] 💌Hay nhất

Giáo Án Ngắm Trăng

Gợi ý cho các thầy cô cách soạn giáo án giảng dạy bài thơ Ngắm trăng:

I. Mục tiêu bài học

1. Kiến thức

• Học sinh có những hiểu biết bước về tác phẩm thơ chữ Hán của Hồ Chí Minh.
• Tâm hồn giàu cảm xúc trước vẻ đẹp thiên nhiên và phong thái Hồ Chí Minh trong hoàn cảnh tù ngục.
• Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ.

2. Kĩ năng

• Rèn cho học sinh kĩ năng đọc diễn cảm bản dịch tác phẩm.
• Phân tích được một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong tác phẩm.

3. Thái độ: Giáo dục cho học sinh lòng kính yêu lãnh tụ, tình yêu thiên nhiên.

II. Chuẩn bị tài liệu

1. Giáo viên: Soạn bài, nghiên cứu bài, nghiên cứu bài, đọc tài liệu tham khảo, tài liệu chuẩn kiến thức kĩ năng.

2. Học sinh: Chuẩn bị bài, học bài cũ, sgk,nháp, vở ghi…

III. Tiến trình tổ chức dạy học

1. Ổn định tổ chức: Sĩ số

2. Kiểm tra

H: Đọc thuộc bài thơ ” Tức cảnh Pác Bó” của HCM? Nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ?

3. Bài mới

Năm 1942 Nguyễn Ái Quốc từ Cao Bằng → Trung Quốc để tranh thủ sự viện trợ quốc tế cho CM việt Nam. Đến Túc Vinh (Quảng Tây). Người bị nhà cầm quyền Tưởng Giới thạch bắt giữ rồi giải tới, giải lui 30 nhà giam thuộc 13 huyện tỉnh Quảng Tây bị đầy ải khổ cực từ T 8/1942 → 10/9/1943 Bác viết NKTT.

Bài thơ : Ngắm trăng ra đời trong hoàn cảnh ấy.

Hoạt động của GV và HS	Kiến thức cần đạt
HĐ1.HDHSđọc chú và tìm hiểu thích – GV hướng dẫn cách đọc – Câu 1 giọng bình thản, 2 bối rối. 3, 4 giọng đằm thắm, vui, sảng khoái – HD học sinh đọc phiên âm chữ Hán và bản dịch thơ.	I. Đọc và tìm hiểu chú thích: 1. Đọc: 2. Chú thích:
H: Em biết gì về hoàn cảnh ra đời của bài thơ? – Yêu cầu học sinh đọc phần giải nghĩa từ SGK.	a. Tác giả: b. Tác phẩm: – Tháng 8/ 1942 Bác Hồ từ Cao Bằng bí mật sang TQ để tranh thủ sự viện trợ Quốc tế cho cách mạng VN. Khi đó người đã bị chính quyền địa phương ở gần thị trấn Túc Vinh bắt giữ rồi giải tới, giải lui gần 30 nhà giam của 13 huyện thuộc tỉnh Quảng Tây . Trong t/g ấy người đã sáng tác tập thơ” Nhật kí trong tù”. Bài thơ “Ngắm trăng” là một trong những bài thơ trích trong tập thơ “Nhật kí trong tù”của HCM. c. Từ khó:
HĐ2.HDHS đọc hiểu văn bản: H: Bài thơ được làm theo thể thơ nào? H: Bài thơ có bố cục như thế nào? H: Theo em bài thơ biểu cảm trực tiếp hay gián tiếp? H: So sánh bản chữ Hán & bản dịch thơ ? – Câu 2 :Trước cảnh đẹp đêm nay biết làm thế nào? – Dịch :Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ → Mất đi cái xốn xang, bối rối, làm nhẹ sự rung cảm mạnh mẽ của câu thơ chữ Hán. – Hai câu sau bản dịch đã làm mất đi cấu trúc đăng đối , tức là làm mất đi phần nào sức truyền cảm của bài thơ.	II. Đọc – hiểu văn bản: 1.Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt đường luật 2. Bố cục: + Câu 1: Khai đề + Câu 2: Thừa đề + Câu 3 : chuyển đề + Câu 4 : Hợp đề + Biểu cảm trực tiếp, niềm say mê vẻ đẹp thiên nhiên.
– Gọi hs đọc hai câu đầu: H: Hai câu thơ cho em biết Bác Hồ ngắm trăng trong hoàn cảnh nào ? H: Chữ vô (không) lặp lại trong câu thơ có ý nghĩa gì ? – KĐịnh không có rượu & hoa ,nhà tù Tưởng Giới thạch rất hà khắc. – Vì sao Bác lại nói “Trong tù …không hoa” ? – Phổ biến trong thơ xưa, gặp cảnh trăng đẹp thường đem rượu ra uống và làm thơ …Bác ngắm trăng trong hoàn cảnh khắc nghiệt.	3. Phân tích: a. Hoàn cảnh ngắm trăng(Hai câu đầu) ” Ngục trung vô tửu diệc vô hoa Đối thử lương tiêu nại nhược hà” – Bác ngắm trăng trong hoàn cảnh bị tù đày,người khách thưởng trăng là một tù nhân bị giam cầm khổ cực.
H: Em có nhận xét gì về giọng điệu câu thơ & biện pháp nghệ thuật. H: Giọng thơ cho em biết tâm trạng của người ngắm trăng ra sao? H: Nhà thơ cảm thấy tâm hòn mình ra sao khi đối diện với vầng trăng đẹp? H: Từ đó em cảm nhận như thế nào về tâm hồn Bác?	– Giọng bình thản tự nhiên, hai lần phủ định → Khẳng định → thiếu vật chất tối thiểu để ngắm trăng ” rượu và hoa” – Bác không để cuộc thưởng trăng mất đi cái thú vị mà tâm hồn vẫn tự do ung dung hướng tới ánh trăng đẹp. – Nhà thơ thấy bối dối trước khung cảnh thiên nhiên quá đẹp. ⇒ Người chiến sĩ cách mạng ấy còn là một người yêu thiên nhiên, rung động mãnh liệt trước cảnh thiên nhiên đẹp.
– Gọi HS đọc 2 câu cuối H: Trong 2 câu thơ cuối của bài thơ chữ Hán, sự sắp xếp vị trí các từ nhân & thi gia, song nguyệt (minh nguyệt) có gì đáng chú ý ? – Để ngắm trăng người tù phải hướng ra ngoài song sắt nhà tù. H: Sự sắp xếp như vậy & việc đạt hai câu dưới dạng đối nhau có hiệu quả nghệ thuật như thế nào ?	b. Sự giao hoà với thiên nhiên: ” Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt. Nguyệt tòng song khích khán thi gia” – Có sự đối xứng trong cấu trúc của hai câu thơ.(phép đối, phép nhân hoá hình ảnh vầng trăng)
H: Hai câu thơ thể hiện mối quan hệ như thế nào giữa người & trăng ? H: Hình ảnh cái song sắt đứng ở giữa người tù, nhà thơ & vầng trăng bè bạn có ý nghĩa gì ? – Vừa có nghĩa đen, vừa có nghĩa tượng trưng cho sức mạnh tàn bạo của nhà tù vẫn bất lực trước tâm hồn tự do của người tù H: Hình ảnh Bác Hồ hiện lên như thế nào từ những câu thơ trên? – Bác không bận tâm về chế độ nhà tù khủng khiếp, bất chấp chấn song sắt thô bạo, thả hồn bay bổng đến với trăng (HĐ nhóm :3 phút)	– Ta nhận thấy giữa nhân và nguyệt đều có song sắt nhà tù chắn giữa, nhưng Ng đã thả tâm hồn ra ngoài song sắt để tìm đến với với để giao hoà với vầng trăng. Vầng trăng cũng vượt qua song sắt nhà tù để tìm đến tri kỉ với người . Vậy cả người và trăng đều chủ đọng tìm đến giao hoà cùng nhau. – Cấu trúc đối của của hai câu thơ chữ Hán làm nổi bật “tình cảm song phương” mãnh liệt của cả người và trăng ⇒ Người chiến sĩ cách mạng dường như không chút bận tâm về xiềng xích đói rét của chế độ nhà tù thô bạo để tâm hồn hoà hợp với thiên nhiên. Đó chính là sức mạnh tinh thần lớn lao của ng chiến sĩ cách mạng.
HĐ3.HDHS tổng kết: H:Tinh thần cổ điển & tinh thần thép ,nghệ sĩ & chất nghệ sĩ được kết hợp như thế nào ? – Nêu biện pháp NT & ND chính của bài thơ? – Gọi HS đọc ghi nhớ	III. Tổng kết: * Ghi nhớ: SGK/ 38

4. Củng cố, luyện tập

H: Hãy kể tên một vài bài thơ viết về trăng của Bác? Hình ảnh trăng trong bài Vọng nguyệt và h/ả trăng trong những bài thơ viết về trăng của bác có gì đáng chú ý ? Bài Vọng nguyệt là cuộc ngắm trăng trong tù những bài thơ khác mỗi bài h/cr nngắm trăng một khác nhưng đều cho ta thấy ở Bác một tâm hồn yêu thiên nhiên giao hoà với thiên dù trong h/c nào .

5. Hướng dẫn học ở nhà

Học bài cũ ,chuẩn bị : ” Câu cảm thán”

Sơ Đồ Tư Duy Ngắm Trăng

Hãy sử dụng các mẫu sơ đồ tư duy bài thơ Ngắm trăng sau đây để phục vụ cho việc học được nhanh hơn.

Chia sẻ 🌿Bài Thơ Nhớ Rừng [Thế Lữ] 🌿Nội dung, nghệ thuật

5 Mẫu Phân Tích Bài Thơ Ngắm Trăng Hay Nhất

Gửi tặng bạn đọc 5 mẫu phân tích bài thơ Ngắm trăng của Hồ Chí Minh hay nhất.

Mẫu Phân Tích Bài Thơ Ngắm Trăng Hay – Mẫu 1

Tác giả Hồ Chí Minh là một nhà văn, nhà thơ đồng thời cũng là một nhà chính trị, cách mạng lỗi lạc của dân tộc Việt Nam. Ông đã để lại nhiều tác phẩm hay gây được tiếng vang lớn trong nền thi ca nước ta.

Bài thơ “Ngắm trăng” lấy nguồn cảm hứng từ ánh trăng đêm, trong sáng là đề tài được nhiều tác giả sử dụng, nhưng trong bài thơ của Hồ Chí Minh. Trăng không chỉ là hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp, mà nó còn là người bạn thân tri kỷ.

Tác giả Hồ Chí Minh viết bài thơ này trong hoàn cảnh vô cùng đặc biệt khi tác giả đang bị giam cầm bởi nhà tù của Tưởng Giới Thạch. Mặc dù, trong hoàn cảnh tù đày nhưng tâm hồn của tác giả vẫn vô cùng tự do, phóng khoáng thể hiện tinh thần lạc quan, yêu đời của tác giả.

“Ngục trung vô tửu diệc vô hoa
Đối thử lương tiêu nại nhược hà? ”
(Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ).

Câu thơ thể hiện tình cảnh thực tại nhiều khó khăn, khắc nghiệt, khi người chiến sĩ bị cầm tù. Hình ảnh không rượu, không hoa, không có gì để lãng mạn trữ tình như những nhà thơ xưa thường dùng rượu và hoa để mà ngâm thơ. Nhưng tác giả Hồ Chí Minh thì đang trong hoàn cảnh bị ngược đãi về thể xác, chịu cảnh tù đày thì làm sao phong lưu uống rượu, ngắm hoa, thưởng trăng như người xưa được.

Tuy nhiên dù thân thể có chịu giam cầm, không có những chất xúc tác để có thể phong hoa bướm nguyệt nhưng tác giả vẫn cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên hoang dã. Cảnh buổi đẹp với ánh trăng soi sáng, vằng vặc, chung thủy vẹn nguyên khiến cho tác giả không thể nào bỏ qua được.

“Khó hững hờ” thể hiện cái đẹp của ánh trăng của thiên nhiên đã làm tác giả động lòng không thể nào làm ngơ.

“Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt
Nguyệt tòng song khích khán thi gia
( Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ,
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ).

Hai câu thơ này, thể hiện sự hòa hợp về tâm hồn của tác giả và ánh trăng. Họ như hai người bạn thân lâu ngày gặp lại nhìn thấy nhau vui mừng khôn xiết, trong đôi mắt như đang rưng rưng nhạt nhòa xúc động.

Trăng đã được tác giả sử dụng biện pháp nhân cách hóa để trở thành một con người. Một người bạn thân, đang nhìn ngắm người thân thương của mình một cách say đắm.

Tác giả nhìn ánh trăng ngây thơ, hồn nhiên, trong veo thánh thiện như thuở nào. Lòng tác giả chợt trào dâng niềm xúc động mạnh mẽ, ước muốn tự do được trở về quê hương đất nước dâng lên mãnh liệt.

Xuyên suốt bài thơ là sự im lặng tuyệt đối của con người và thiên nhiên. Trong cái mênh mông bao la đó chỉ có con người và ánh trăng đang ngắm nhìn nhau. Tuy cả hai không nói điều gì những trái tim đã nói hộ ngàn lời muốn nói.

Mẫu Phân Tích Bài Thơ Ngắm Trăng Ngắn Hay – Mẫu 2

Năm 1942, trong thời gian bị bắt giam ở Trung Quốc, Bác Hồ đã viết Nhật ký trong tù. Ngắm trăng là một trong những bài thơ hay của Bác trong tập nhật ký và cũng là một bài thơ hay Bác viết về trăng.

Trong tù không rượu cũng không hoa,
Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ!
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.

(Nam Trân dịch)

Bài thơ viết về một cảnh ngắm trăng, một tư thế ngắm trăng trong tù, qua đó biểu hiện một tâm hồn thanh cao, một phong thái ung dung tự tại của nhà thơ – chiến sĩ.

Hai câu thơ đầu nói lên một cảnh ngộ và một nỗi niềm: lòng bối rối biết làm thế nào trước cảnh đêm nay vì không có rượu có hoa? Nhà thơ tự thấy mình trong một nghịch cảnh. Trong tù phải chia nước, khẩu phần là lưng bát cháo loãng, phải đắp chăn giấy… thiếu thốn và cay đắng vô cùng. Vậy tìm đâu ra rượu và hoa để ngắm cảnh đêm trăng trong tù.

Rượu, trăng, hoa là ba thú tao nhã của thi nhân xưa nay. Câu đầu bài thơ như một lời tự an ủi: Trong tù không rượu cũng không hoa. Trước cảnh đẹp đêm thu, thiếu rượu và hoa, thi nhân băn khoăn, bối rối. Đó là tâm trạng, là bi kịch của một thi nhân có tâm hồn thanh cao và giàu tình yêu thiên nhiên:

Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ.

Câu thơ chưa nói đến trăng mà người đọc đã cảm thấy một vầng trăng đẹp xuất hiện. Hai câu 3, 4 vầng trăng mới xuất hiện. Một cảnh ngắm trăng hiếm có:

Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.
Nguyên bản tiếng Hán câu thơ là:
Nhãn hướng song tiền khán minh nguyệt
Nguyệt tòng song khích khán thi gia

Câu thơ chữ Hán nào cũng có hai hình ảnh đối chiếu: nhân – nguyệt, nguyệt – thi gia và điệp từ khán (xem, nhìn, nhòm). Chữ nhân là người, đã biến thành thi gia – nhà thơ mang ý nghĩa thẩm mĩ đặc sắc. Từ trong ngục tối, người chiến sĩ ngắm trăng qua song sắt nhà tù. Tư thế ngắm trăng ấy rất đẹp, như một cuộc vượt ngục tinh thần. Trăng được nhân hóa có gương mặt và ánh mắt: Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ. Nhà thơ và trăng lặng lẽ nhìn nhau, cảm thông, chia sẻ với mối tình tri âm tri kỉ.

Hai câu 3, 4 đối nhau, ngôn ngữ, hình ảnh cân xứng, hài hòa. Trăng và nhà thơ, hai gương mặt trong sáng, hai tâm hồn thanh cao dù bị song sắt nhà tù ngăn cách vẫn gần gũi, sâu nặng ân tình. Có thể nói đây là hai câu thơ tả trăng đẹp nhất, độc đáo nhất.

Đã mấy ai ngắm trăng qua song sắt nhà tù? Tư thế ngắm trăng của Hồ Chí Minh thể hiện tình yêu trăng, biểu lộ một tâm hồn thanh cao, một phong thái ung dung tự tại. Nó còn biểu lộ khát vọng tự do; từ bóng tối ngục tù hướng về vầng trăng sáng, nhà thơ khẳng định một tâm thế: Thân thế ở trong lao – tinh thần ở ngoài lao.

Hoài Thanh đã từng nhận xét: Thơ Bác đầy trăng. Nhật ký trong tù có 7 bài thơ nói đến trăng. Một thế giới trăng hữu tình và chứa chan thi vị:

Chẳng được tự do mà thưởng nguyệt,
Lòng theo vời vợi mảnh trăng thu.
(Trung thu)

Khóm chuối trăng soi càng thấy lạnh,
Nhòm song, Bắc đẩu đã nằm ngang.
(Đêm lạnh)

Trên trời, trăng lướt giữa làn mây.
(Đêm thu)

Ngắm trăng và thế giới trăng ấy phản chiếu một hồn thơ mênh mông bát ngát tình của Bác. Ngắm trăng vì yêu trăng và cũng là yêu tự do.

Mẫu Phân Tích Bài Thơ Ngắm Trăng Tiêu Biểu – Mẫu 3

Sinh thời, Bác Hồ luôn chú tâm chăm lo cho sự nghiệp cách mạng của đất nước, Người không có ham muốn trở thành một nhà thơ nhưng như đã có lần Bác viết:

“Ngâm thơ ta vốn không ham
Nhưng ngồi trong ngục biết làm sao đây?”

Hoàn cảnh “rỗi rãi” khiến Người đến với thơ ca như một kì duyên. Trong những năm tháng bị giam trong nhà lao Tưởng Giới Thạch, Bác đã có một bài thơ thật hay: “Vọng nguyệt”.

“Ngục trung vô tửu diệc vô hoa
Đối thử lương tiêu nại nhược hà?
Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt
Nguyệt tòng song khích khán thi gia”

Bài thơ được dịch là “Ngắm trăng”:

“Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ”

Thi đề của bài thơ là “Vọng nguyệt” – “Ngắm trăng”. Người xưa ngắm trăng trên những lầu vọng nguyệt, những vườn hoa với bạn hiền, túi thơ, chén rượu. Nhưng nay, Bác ngắm trăng trong hoàn cảnh thật đặc biệt:

“Trong tù không rượu cũng không hoa”

Câu thơ hé mở bao điều bất ngờ. Người ngắm trăng là một người tù không có tự do “trong tù”. Trong hoàn cảnh ấy, con người thường chỉ quay quắt với cái đói, cái đau và sự hận thù. Nhưng Hồ Chí Minh với tấm lòng yêu thiên nhiên tha thiết, Người lại hướng đến ánh trăng trong sáng, dịu hiền. Chẳng những vậy, chốn ngục tù tăm tối ấy “không rượu cũng không hoa”. Từ “diệc” trong nguyên văn chữ Hán (nghĩa là “cũng”) nhấn mạnh những thiếu thốn, khó khăn trong điều kiện “ngắm trăng”của Bác.

Không tự do, không rượu, không hoa nhưng “Đối thử lương tiêu nại nhược hà?” – Đối diện với ánh trăng sáng ta biết làm sao đây? Nguyên văn chữ Hán là một câu hỏi đầy bối rối, đầy băn khoăn của tâm hồn thi nhân trước vẻ đẹp trong sáng, tròn đầy của ánh trăng. Không có những điều kiện vật chất tối thiểu, không có cả tự do nhưng ở Hồ Chí Minh đã có một cuộc “vượt ngục tinh thần” vô cùng độc đáo như Bác đã từng tâm sự:

“Thân thể ở trong lao
Tinh thần ở ngoài lao”

Thể xác bị giam cầm nhưng tâm hồn Bác vẫn bay bổng với thiên nhiên. Điều đó được lí giải bởi tình yêu của Bác đối với thiên nhiên và còn bởi một tinh thần “thép” không bị khuất phục bởi cái xấu, cái ác. Trăng trong sáng, lòng người cũng trong sáng nên giữa trăng và người đã có sự giao hòa tuyệt vời:

“Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt
Nguyệt tòng song khích khán thi gia”

Bản dịch thơ:

“Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ”

Trong bản nguyên tác chữ Hán, nhà thơ sử dụng phép đối giữa hai câu thơ “nhân” – “nguyệt”, “hướng” – “tòng”, “song tiền” – “song khích”, “minh nguyệt” – “thi gia”. Điều đó thể hiện sự đồng điệu, giao hòa giữa người và trăng để trăng và người giống như đôi bạn tri âm tri kỉ. “Nhân” đã chẳng quản ngại cảnh lao tù mà “hướng song tiền khán minh nguyệt”. Trong tiếng Hán, “khán” có nghĩa là xem, là thưởng thức.

Đáp lại tấm lòng của người tù – thi nhân, vầng trăng cũng “tòng song khích khán thi gia”. Trong tiếng Hán, “tòng” là theo; trăng theo song cửa mà vào nhà lao “khán” thi gia. Đó là một cảm nhận vô cùng độc đáo.

Vầng trăng là biểu tượng cho vẻ đẹp vĩnh hằng của vũ trụ, là niềm khát vọng muôn đời của các thi nhân. Vậy mà nay, trăng lên mình qua song cửa hẹp, đặt chân vào chốn lao tù ẩm ướt hôi hám để chiêm ngưỡng nhà thơ hay chính là tâm hồn nhà thơ vậy. Điều đó đã khẳng định vẻ đẹp trong con người Hồ Chí Minh.

“Vọng nguyệt” ra đời trong những năm 1942 – 1943 khi Bác Hồ bị giam trong nhà lao Tưởng Giới Thạch. Bài thơ thể hiện phong thái ung dung, coi thường hiểm nguy gian khổ của Bác. Dù trong bất kì hoàn cảnh nào, Người cũng hướng đến thiên nhiên bộc lộ tấm lòng ưu ái rộng mở với thiên nhiên. Đó là một trong những biểu hiện quan trọng của tinh thần thép Hồ Chí Minh.

“Vọng nguyệt” không chỉ là một bài thơ tả cảnh đơn thuần. Thi phẩm còn là một bức tranh chân dung tinh thần tự họa của Hồ Chí Minh. Và như thế, bài thơ thực sự là một thi phẩm đáng trân trọng trong kho tàng thi ca Việt Nam.

Mẫu Phân Tích Bài Thơ Ngắm Trăng Chọn Lọc – Mẫu 4

Trăng – người bạn tâm tình, trăng – nguồn cảm hứng dạt dào, bất tận của thi sĩ muôn đời. Trong thơ văn đông tây kim cổ, đã có biết bao bài thơ hay viết về trăng, để lại ấn tượng không phai mờ trong trái tim người đọc. Một trong những tác giả viết nhiều về trăng là nhà thơ – lãnh tụ Hồ Chí Minh. Suốt cuộc đời cách mạng gian truân và vẻ vang của Bác, Bác luôn coi trăng là tri âm, tri kỉ.

Bài thơ “Ngắm trăng” ra đời trong hoàn cảnh đặc biệt: giữa chốn lao tù tăm tối của chế độ Tưởng Giới Thạch, thi sĩ – người tù tay bị xích, chân bị cùm, thân thể bị đọa đày nơi ngục lạnh mà lòng thanh thản thưởng thức vẻ đẹp của một đêm trăng sáng:

“Ngục trung vô tửu diệc vô hoa
Đối thủ lương tiêu nại nhược hà?

(Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ)

Câu thơ mở đầu tả thực cảnh lao tù khắc nghiệt “không rượu cũng không hoa”. Trong tù làm gì có rượu và hoa, những thứ vốn để tạo thi hứng thú cho tâm hồn thi sĩ? Xưa nay trong hoàn cảnh lao tù đày, cái “không rượu” luôn chồng lên cái “không hoa”… Hiện thực xám ngắt và lạnh lẽo phủ định tất cả.

Ấy thế nhưng trong tâm hồn Bác, trong trái tim yêu đời bao la của Người, cảm hứng vẫn dạt dào và nồng đượm, khiến Người phải thốt lên: “Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ”. Ánh trăng thanh khiết vời vợi kia như thúc giục, như mời gọi thi nhân hãy ra giữa chốn tự do mà giao hòa, chia sẻ. Thế nhưng, nghiệt nỗi hoàn cảnh trói buộc con người. Con người đang bị giam hãm, cho nên việc thưởng ngoạn chỉ thu gọn trong một cử chỉ âm thầm, lặng lẽ.

“Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt
Nguyệt tòng song khích khán thi gia.

(Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm qua khe cửa ngắm nhà thơ)

Bác lặng lẽ, say mê ngắm ánh trăng sáng ngoài cửa sổ. Bốn bức tường giam chật hẹp không ngăn được cảm xúc mênh mông. Bác thả hồn theo ánh trăng và gửi gắm vào đó khát vọng tự do khôn cùng của mình. Thoảng đâu đây lời thì thầm tâm sự: “Trăng ơi, trăng có hiểu cho lòng ta yêu trăng đến độ nào?”. Sự thổ lộ, giãi bày chân thành tự trong sâu thẳm hồn người đã được trăng cảm động và chia sẻ.

Ánh trăng lung linh bỗng chốc sống động, linh hoạt hẳn lên: “Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ”. Trước sự hiện diện của trăng đẹp, cái hiện thực tối tăm, u ám của nhà tù dường như bị xóa tan, nhường chỗ cho mối giao hòa thiêng liêng giữa nhà thơ tự do và thiên nhiên vĩnh cửu. Bác hướng cái nhìn vào ánh trăng sáng trong đêm lao ngục cũng như bao lần khác, trong hoàn cảnh sống gian nan, Người luôn hướng tới cái đẹp của cuộc đời.

Suốt bài thơ, không một âm thanh, một tiếng động nào dù là nhỏ. Sự im lặng tuyệt đối ấy tôn lên cái sâu thẳm của hồn người, hồn tạo vật. Người ngắm trăng, trăng ngắm người trong lặng lẽ. Không nói mà nói bao điều.

Giữa bao điều bài thơ trăng, bài “Ngắm trăng” của nhà thơ – chiến sĩ Hồ Chí Minh mang vẻ đẹp giản dị mà khác lạ. Bốn câu, hai mươi tám chữ, ngắn gọn là vậy mà hàm chứa tuyệt vời sâu sắc về đạo đức, phẩm giá và phong cách của một con người chân chính.

Mẫu Phân Tích Bài Thơ Ngắm Trăng Hay Đặc Sắc – Mẫu 5

Hồ Chủ tịch, vị cha già kính yêu của dân tộc, một con người vĩ đại của đất nước và dân tộc Việt Nam. Một con người đã dành cả cuộc đời mình làm nên những điều phi thường và kì tích cho dân tộc, cho đất nước. Tấm lòng của Bác cả dân tộc Việt Nam đều thấu hiểu, con dân Việt Nam đời đời nhớ công ơn Bác.

Cuộc đời Bác vì nghĩa lớn mà bao phen khốn khổ vì phải chịu cảnh đọa đầy, thê lương trong ngục tù. Trong khoảng thời gian từ năm 1942 đến năm 1943, Bác Hồ bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giữ, đọa đầy trong chốn ngục tù. Đây là khoảng thời gian Bác cho ra đời những bài thơ ghi lại cảnh sinh hoạt trong tù của Bác.

Tuy nhiên, những bài thơ đó không phải là những bài thơ đơn thuần. Vì thực chất, nó có ý nghĩa tố cáo chế độ nhà tù khắc nghiệt của chính quyền Tưởng Giới Thạch một cách sâu sắc và ghê gớm vô cùng. Ngắm trăng cũng là một trong những bài thơ tiêu biểu của tập thơ:

“Ngục trung vô tửu diệc vô hoa
Đối thử lương tiêu nại nhược hà?
Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt
Nguyệt tòng song khích khán thi gia”

(Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ)

Trăng trong tâm tưởng của các bậc thi nhân ngày xưa vốn là người bạn tri âm tri kỉ của họ. Những nỗi lòng khó giãi bày cũng đặc biệt được giãi bày cùng trăng. Các thi nhân xưa ngắm trăng cũng là lấy làm một thú vui tao nhã. Uống rượu, ngắm trăng, vịnh thơ, còn cái gì tuyệt vời hơn thế.

Với khung cảnh của cuộc chơi trăng là những đêm trăng trong trẻo thanh tịnh, được hòa cùng thiên nhiên, cũng là hòa cùng những giai điệu của cuộc sống, của cuộc đời. Nhưng đêm nay, cũng là ngắm trăng, cũng là tức cảnh sinh tình đó nhưng lại ở trong một hoàn cảnh quá ư đặc biệt khi Bác ngắm trăng trong tù, ngắm trăng trong cảnh tù đày, bị hành hạ, áp bức, lại ở nơi đất khách quê người. Trong hoàn cảnh như thế, tâm hồn con người sẽ có quá ư những mối tơ lòng.

“Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ”

Vốn là người có tâm hồn nghệ sĩ, Bác Hồ là người có tâm hồn rất dễ rung cảm với những biến động của thiên nhiên, của cuộc đời. Hôm nay, trong một ngày của cuộc sống lao tù vất vả, cũng không rõ là trong ngày hôm nay đã xảy ra chuyện gì, nhưng có thể thấy rõ rệt rằng hôm nay, Bác rất có tâm tình, tâm tình muốn được giải tỏa.

Những điều Bác muốn bây giờ là được thoát khỏi cái tù túng nơi buồng giam này, không thì chỉ cần thấy được sự tự do của bên ngoài một chút thôi cũng được. Vậy mà, muốn rượu không có rượu tiêu sầu, muốn ngắm hoa cho lòng thanh thản nhưng xung quanh chỉ là bóng tối. Nhưng hôm nay, thiên nhiên nhìn qua song sắt nhà đề lao này trong mắt người thi sĩ, người chiến sĩ đồng người tù này lại nên thơ và hữu tình vô cùng:

“Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ”

Trong điều kiện thiếu thốn của nhà tù, việc ngắm trăng của Bác cũng thành bữa tiệc thiếu thốn rất nhiều những quy chuẩn của việc chơi trăng, ngắm trăng vốn có. Đó là phải có rượu, có bạn tri âm và được ngồi tự do phóng thoáng trong khung cảnh thiên nhiên mây gió. Nhưng giờ đây, trong hoàn cảnh này Bác thiếu thốn tất. Tuy nhiên, tâm hồn Bác vẫn thấy rõ rệt sự cảm khái thanh thản đến từ tận sâu cõi lòng vì Bác biết, trăng – người bạn tri kỉ đang trên cao kia cũng thấu hiểu tâm tình của Bác lắm.

Bác hướng đôi mắt của mình ra cửa sổ để trông trăng và cũng nhìn nhận được vầng trăng trong trẻo, hiền từ cũng đang đáp lại tấm lòng của Bác. Ánh trăng trong sáng và tròn đầy soi rọi vào tâm hồn Bác, giúp Bác xóa tan những mệt mỏi, u sầu. Có thể thấy được phong thái ung dung của Bác trong cảnh đọa đầy, phong thái này không phải dễ có được, phải là người có chí hướng lớn, luôn lạc quan mới có thể giữ cho mình tấm lòng thanh thuần kể cả trong chốn lao tù như thế.

Bài thơ Ngắm trăng không phải đơn thuần chỉ miêu tả cảnh thiên nhiên mà đó còn là những lời thơ thể hiện tinh thần, tấm lòng của Bác. Một con người với nhân cách lớn, trong cuộc sống tù đầy vẫn ung dung, lạc quan, hướng về phía trước.

Tìm hiểu thêm bài thơ ☀️ Đập Đá Ở Côn Lôn ☀️Nội Dung, Nghệ Thuật, Phân Tích