Học Thầy Không Tày Học Bạn Nghĩa Là Gì ? 5+ Mẫu Giải Thích Hay. Cùng Thohay.vn Tìm Hiểu Ý Nghĩa Câu Tục Ngữ Qua Bài Viết Bên Dưới.
NỘI DUNG CHÍNH
Học Thầy Không Tày Học Bạn Nghĩa Là Gì ?
Câu tục ngữ “Học thầy không tày học bạn” có nghĩa là việc học hỏi từ bạn bè cũng quan trọng không kém việc học từ thầy cô. Câu này không nhằm hạ thấp vai trò của người thầy mà muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học hỏi lẫn nhau giữa những người bạn cùng trang lứa.
Đặc điểm của câu tục ngữ này:
Tính giáo huấn: Câu tục ngữ khuyên chúng ta nên tận dụng mọi nguồn học hỏi, không chỉ từ thầy cô mà còn từ bạn bè và những người xung quanh.
Tính thực tiễn: Trong nhiều tình huống, bạn bè có thể giúp chúng ta hiểu bài học một cách dễ dàng hơn vì họ có thể giải thích theo cách mà chúng ta dễ tiếp thu.
Tính khuyến khích: Câu tục ngữ khuyến khích sự hợp tác và chia sẻ kiến thức giữa các bạn học, tạo ra một môi trường học tập tích cực và hỗ trợ lẫn nhau
5 Đoạn Văn Mẫu Giải Thích Câu Tục Ngữ Học Thầy Không Tày Học Bạn Hay Nhất
☛ Giải Thích Câu Tục Ngữ Học Thầy Không Tày Học Bạn Hay Nhất
Về nghĩa đen câu này có nghĩa là việc học thầy thì không bằng việc học bạn. Nghĩa bóng nó nói đến việc chúng ta học những kiến thức ở trường thì không bằng việc chúng ta học ở nhiều nguồn, nhiều nơi khác không chỉ là bạn bè. Tóm lại, câu tục ngữ đề cao việc học tập ở mọi người, mọi lúc và mọi nơi. Câu tục ngữ là sự so sánh không cân bằng giữa “học thầy” và “học bạn”. Tất nhiên câu tục ngữ không hạ thấp vai trò của người thầy mà chỉ nâng cao vai trò của người bạn trong việc học tập.
Câu tục ngữ trên là đúng đắn vì việc “học bạn” thì vô cùng cần thiết vì nó bổ sung kiến thức còn thiếu ở trường. Mồi ngày sự hiểu biết của con người ngày càng tăng lên, không học hỏi thì sẽ không theo kịp và bị tụt hậu, trở thành con người thừa của xã hội. Do đó, phải không ngừng học hỏi để mở mang đầu óc, trau dồi kiến thức bổ sung những chồ khuyết trong kiến thức của bản thân.
Ở trường, ở lớp thì thầy cô là người dạy dỗ, chỉ bảo cho chúng ta những điều hay lẽ phải, nhưng đó mới chỉ là cái cơ bản mà chúng ta cần tiếp nhận. Ngoài giờ học, trong cuộc sống, chúng ta cần biết mở mang kiến thức, hiểu biết, hoàn thiện bản thân. Có những việc thầy cô không thể trực tiếp chỉ bảo cho chúng ta thì lúc đó bạn bè – những người gần gũi với ta sẽ có thể giúp đỡ ta.
Những kinh nghiệm của bạn bè sẽ được trao đổi cho nhau vào những lúc vui chơi hay chính những câu chuyện hàng ngày. Hơn nữa, khi trao đổi, học hỏi với bạn bè cùng trang lứa thì trạng thái của chúng ta sẽ được thoải mái, tự tin, tránh e ngại mà có thể hỏi đi sâu vào vấn đề. Và chữ không tày, có nghĩa là không bằng đó chỉ đúng nghĩa trong những trường hợp như trên.
Việc học hỏi thật sự vô cùng cần thiết đối với bản thân mỗi người. Nhà trường, gia đình và xã hội nên giáo dục con em ý thức học tập không ngừng. Đối với chúng ta trong lứa tuổi học sinh thì cần chăm chỉ, học hỏi, cố gắng tiếp thu những điều thầy cô nói, kết hợp với khả năng, suy nghĩ, liên tưởng của bản thân để luôn được nâng cao kiến thức. Cần phải ghi nhớ công ơn mà thầy cô dạy dỗ – đó cũng là một truyền thống lâu đời của dân tộc.
Cần có thái độ tự tin, tránh tự ti để được tiếp thu kiến thức một cách tốt nhất. Học tập mọi lúc, mọi nơi, kể cả ở bạn bè lẫn người thân, hãy biết gắn kết mọi kiến thức để được những gì tốt nhất cho việc học tập. Phải có lòng kiên trì, cố gắng, chịu khó, học trong sách vở, học trong đời thường, cuộc sống. Hãy luôn là một con người học tập không có giới hạn. Đừng bao giờ tự hào với những gì mà mình đã có mà hãy coi đó là nền tảng, bàn đạp để tiến cao hơn nữa.
Câu tục ngữ trên sẽ luôn đúng đắn trong mọi thời đại và sẽ là lời nhắc nhở vô cùng giá trị đối với mỗi chúng ta.
☛ Giải Thích Câu Tục Ngữ Học Thầy Không Tày Học Bạn Ngắn Hay
Học tập là quá trình tiếp thu tri thức diễn ra trong thời gian dài và học từ nhiều đối tượng khác nhau. Chúng ta có thể học từ ông bà, cha mẹ, từ thầy cô… Vai trò của thầy cô trong sự nghiệp học hành rất quan trọng nhưng bên cạnh đó chúng ta còn có thể học hỏi từ những bạn bè đồng trang lứa. Giống như dân gian ta có câu: “Học thầy không tày học bạn”.
Nghĩa đen của câu tục ngữ trên có nghĩa là trong nhiều trường hợp thì học từ thầy chưa chắc đã hiệu quả bằng học từ bạn bè. Nhiều người sẽ nhầm tưởng rằng câu tục ngữ nhằm hạ thấp vị trí, vai trò của người thầy. Đây là một quan niệm sai trái bởi câu tục ngữ không hề có ý định hạ thấp hay xem nhẹ vai trò của người thầy mà muốn khẳng định ngoài học tập từ thầy cô chúng ta còn có thể học từ bạn bè xung quanh để mở rộng phạm vi kiến thức, phát huy những tri thức thực tế của bản thân để hoàn thiện mình.
Trong một lớp học mặc dù cùng có xuất phát điểm, cùng được học trong một môi trường nhưng không phải ai cũng có thể phát triển giống nhau, tốc độ tiếp thu của mỗi người cũng khác nhau. Chính vì vậy ngay trong một tập thể lớp cũng có sự phân hóa thành người học giỏi, học kém.
Bên cạnh đó chưa chắc người học giỏi đã có những kiến thức xã hội, có những trải nghiệm nhiều bằng người học kém vì thế để bổ trợ cho nhau thì chúng ta cần phải học hỏi từ bạn bè. Hơn nữa học tập không chỉ là tiếp thu những tri thức sách vở mà còn tiếp thu cả những kỹ năng sống, những hiểu biết xã hội nên việc học từ bạn bè, từ những người xung quanh là cần thiết và đúng đắn. Bạn bè còn là người gần gũi với chúng ta hơn thầy cô bởi trong một tập thể đông học sinh và một thầy cô lại chịu trách nhiệm về nhiều học sinh khác nhau nên không thể nắm bắt tình hình và quan tâm hết đến mọi người được nên bạn bè là người quan trọng và thích hợp cho chúng ta học hỏi.
Có khi nhiều bạn thường ngại ngùng trước thầy cô, không dám thắc mắc hay hỏi han nhưng với bạn bè thì lại thoải mái không bị tâm lý e ngại, lo sợ. Từ đó chúng ta có thể dễ dàng đưa ra những hạn chế, yếu kém của bản thân để sửa chữa và tiếp thu những cái hay, cái tốt từ bạn bè.
Không phải ngẫu nhiên mà ở trường học thường hay thực hiện phong trào đôi bạn cùng tiến hay đoàn kết tương trợ nhau trong học tập. Bởi nhà trường, thầy cô là những người nhận thức rõ hơn ai hết tầm quan trọng của việc học tập từ bạn bè đồng trang lứa của học sinh.
Khi chúng ta chơi với một người bạn chăm ngoan, học giỏi, chúng ta sẽ có ý thức học tập rèn luyện hơn để cho bằng bạn, bằng bè, không bị so sánh. Hay khi chúng ta mắc một bài toán khó chúng ta có thể dễ dàng mở lời nhờ bạn giảng giải. Mỗi người chúng ta cần có ít nhất một người bạn tri kỷ để cùng học tập, cùng vui chơi và cùng tiến bộ. Bên cạnh đó cũng có không ít học sinh có cái nhìn sai trái về phương pháp học tập.
Họ tự coi mình là trung tâm vũ trụ, tự coi mình là giỏi hơn bạn bè và không cần phải học hỏi thêm gì từ bạn bè nữa cả. Có thể thấy đó là những kiểu người tự cao, tự đại, kiến thức hạn hẹp. Tri thức là vô biên không ai có thể khẳng định là biết hết, nắm hết mọi thứ trong tay, bạn có thể giỏi hơn người khác kiến thức trong sách vở nhưng những mặt khác như cách ứng xử, kỹ năng thực hành, hiểu biết xã hội chưa chắc đã hơn những người học kém. Vì thế chúng ta không nên quá tự phụ về bản thân.
Qua câu tục ngữ đã cho ta thấy cái nhìn về phương pháp học tập không chỉ ở thầy cô mà còn ở ngay chính bạn bè của mình. Bên cạnh việc học tập trong sách vở, học từ thầy cô thì chúng ta còn cần mở rộng phạm vi và đối tượng để có thể tiếp thu được nhiều kiến thức, kỹ năng nhất, phục vụ cho đời sống.
☛ Mẫu Giải Thích Câu Tục Ngữ Học Thầy Không Tày Học Bạn Sâu Sắc
Con người dù có thông minh tài giỏi xuất chúng cũng phải bắt đầu xây dựng sự nghiệp cho mình qua sự trợ giúp, hướng dẫn của nhiều người thầy. Thấy rõ vai trò quan trọng của người thầy nên tục ngữ ta có câu:
“Không thầy đố mày làm nên” Thế nhưng cũng có ý kiến cho rằng: “Học thầy không tày học bạn’’
Cả hai câu tục ngữ đều đề cập đến vấn đề học tập của học sinh, cho dù học với thầy hay học ở bạn. Vấn đề quan trọng cần nói lên ở đây là học với ai là đạt kết quả cao nhất? Chúng ta cần xác định rõ việc học tập với thầy và học với bạn như thế nào cho đúng?
Nhận định thận trọng và chính xác thì cả hai câu tục ngữ trên không có gì mâu thuẫn nhau, chúng cùng đề cập đến việc học tập của học sinh. Nhưng chúng chỉ khác nhau ở đối tượng học tập mà thôi. Và nổi rõ trong vấn đề học tập là người “thầy”. Xét về chuyên môn thì “thầy” cũng có nhiều ngành: thầy dạy nghề nghiệp và thầy dạy chữ nghĩa trong nhà trường.
Đối với những người thầy dạy nghề nghiệp thì mong mỏi duy nhất là học trò của mình sẽ thành thạo nghề nghiệp để “làm nên”, để tạo được cuộc sống vẻ vang, sung sướng. Còn thầy dạy chữ nghĩa bao giờ cũng muốn học sinh của mình nắm vững đạo đức, kiến thức văn hóa, khoa học kỹ thuật, đạt được học vị như ý muốn. Trong phạm vi của hai câu tục ngữ này, chúng ta xin bàn bạc trong góc độ của người học sinh với việc học tập để nâng cao trình độ mà thôi.
Trước hết, chúng ta nhận định mặt đúng của hai câu tục ngữ. Câu Không thầy đố mày làm nên” là đúng. Tại sao đúng? Bởi vì vai trò của thầy giáo thật quan trọng. Thầy là người có trình độ kiến thức văn hóa, có tư cách. Muốn làm thầy phải trải qua trường lớp sư phạm, phải nắm vững phương pháp dạy học. Do vậy việc học tập ở thầy sẽ đạt kết quả tốt, sẽ “làm nên”. Hàng ngày, chúng ta đối diện với bí ẩn trong cuộc sống, trong vũ trụ, trong khoa học kỹ thuật… thì thầy ta sẽ giúp ta thông hiểu. Thầy mở rộng, nâng cao kiến thức văn hóa cho ta. Bởi vậy mới có câu ca dao:
“Ngày nào em bé cỏn con Bây giờ đã lớn khôn thế này Cơm cha, áo mẹ, chữ thầy Nghĩ sao cho đáng những ngày ước ao”.
Thật vậy, ông thầy nào cũng ước ao học sinh của mình sẽ làm nên danh phận sau này.
Và câu tục ngữ “Học thầy không tày học bạn” cũng có phần đúng. Vì sao đúng? Vì bạn bè là người cùng lứa tuổi, cùng trình độ, dễ gần gũi, thân mật, nên bạn giảng giải ta dễ tiếp thu hơn. Mặt khác học ở bạn có nhiều thuận lợi về giờ giấc, địa điểm. Điều gì ta chưa hiểu rõ, bạn có thể nói đi, nói lại nhiều lần khi nào ta thấu hiểu, thấu đáo, rành rẽ mới thôi.
Sẽ gần gũi ta, thời gian học với bạn lại không bị gò bó, do vậy ta sẽ tiếp thu sự chỉ bảo của bạn một cách thoải mái. Nhưng học với bạn cũng cần gạn lọc, chọn lựa tìm những bạn tốt vì: “Ở chọn nơi, chơi chọn bạn’’ là kinh nghiệm thực tế giúp ta phải biết chọn lựa bạn tốt để học tập.
Tuy nhiên, xét suy thận trọng thì cả hai câu tục ngữ đều có khía cạnh làm ta không hài lòng. Nếu như ai đó quá đề cao vai trò của thầy thì quả quyết “không thầy đố mày làm nên”. Họ đã tuyệt đối hóa, tin tưởng ở vai trò của người thầy trong sự thành đạt của mình. Nhưng con người trưởng thành, lập nên sự nghiệp là nhờ phần lớn ở sự nỗ lực của bản thân. Tự thân người học sinh nhận thức tiếp thu, sáng tạo mới làm nên. Mặt khác, học với thầy có nhiều hạn chế về thời gian, phương tiện bàn ghế, giờ giấc, trật tự, kỷ luật.
Như vậy, sự thành công, sự “làm nên” của học sinh còn phải được nhiều đối tượng khác trợ giúp như gia đình, trong đó có cha, mẹ, anh chị, bạn bè và xã hội chung quanh: sách báo, các phương tiện nghe nhìn cũng giúp ta thành công trong học tập. Chúng ta khẳng định con người trưởng thành, một phần là nhờ công ơn của thầy dạy dỗ trong nhà trường, còn một phần lớn là do quan hệ xã hội…
“Đi một ngày đàng học một sàng khôn”.
Cũng có ý khuyên ta nên học tập, rèn luyện ở môi trường khác. Hơn nữa, câu tục ngữ “học thầy không tày học bạn’’ cũng có chỗ chưa thỏa đáng. Bởi vì nó quá đề cao vai trò của bạn bè trong việc học tập rèn luyện mà hạ thấp vai trò và tác dụng của thầy. Trong công tác giáo dục, người thầy luôn luôn có vai trò to lớn, vai trò chủ đạo còn bạn bè chỉ là người hỗ trợ mà thôi. Vì bạn bè chưa có kinh nghiệm sống, kiến thức còn non yếu, lại chưa nắm vững phương pháp dạy học.
Thế nên ta không thể xem việc học với bạn là tối ưu được. Bạn ta làm sao có trình độ kiến thức hơn thầy ta được? Nói như thế, không có nghĩa là phủ nhận vai trò hướng dẫn của bạn, nhưng trong chừng mực nào đó, bạn bè tốt là những người biết giúp đỡ trao đổi nhau học tập để cùng nhau tiến bộ. Ca dao ta có câu:
“Bạn bè là nghĩa tương thân Khó khăn hoạn nạn ân cần có nhau”
Đó là những người bạn cùng chung chí hướng, chân tình giúp nhau trong học tập.
Trong thời phong kiến, sự nghiệp giáo dục và đào tạo nhân tài chưa mở rộng, giáo dục chưa có tính chất phổ biến, phạm vi giáo dục gò bó khuôn sáo. Trong việc học tập, người học sinh nhất cử, nhất động đều tuân thủ theo thầy, họ xem lời giáo huấn và nhân cách của thầy là “khuôn vàng, thước ngọc”, là mẫu mực phải noi theo. Mặt khác, việc học tập ngày xưa là nhằm thăng quan, tiến chức, nhằm chiếm lĩnh địa vị cao sang trong xã hội và cuối cùng là đồ phục vụ cho vua, chúa để được vinh thân, phì gia. Muốn thi đỗ làm quan thì phải tìm thầy giỏi để học vì “không thầy đố mày làm nên”.
Còn ở thời đại mới ngày nay, người thầy giáo đã hoàn toàn được xã hội quan tâm. Trong nhiều năm qua, Ngày Hiến chương Nhà giáo 20 – 11 đã trở thành ngày hội lớn, là ngày xã hội quan tâm đến sự nghiệp giáo dục, đóng vai trò quan trọng của mối quan hệ giữa gia đình và nhà trường. Cho dù học với thầy hay học với bạn, thì lòng biết ơn thầy, cô dạy dỗ mình vẫn là nguyên tắc đạo đức và là chuẩn mực về tư cách của học sinh chúng ta.
“Trọng thầy mới được làm thầy”
Tình nghĩa thầy trò lúc nào cũng thấm sâu và cao đẹp biết bao! Ta nên nghĩ rằng thầy là người bạn “lớn” luôn sẵn sàng giúp ta vươn tới trong học tập cũng như góp phần khẳng định hướng cho ta vào tương lai.
Nhìn một cách chung nhất, cả hai câu tục ngữ cùng bổ sung ý nghĩa cho nhau, cùng có chung mục đích là nhắc nhở mọi người cố công học tập để “làm nên” sự nghiệp cho cuộc đời mình. Cho dù học với thầy hay học với bạn, chúng ta cũng phải học tốt. Chúng ta kính yêu và biết ơn thầy, cô đã khổ công truyền bá tư tưởng đạo đức, kiến thức cho ta. Chúng ta phải khiêm tốn, tương trợ, giúp đỡ bạn để cùng học tập, cùng tiến bộ.
☛ Mẫu Giải Thích Câu Tục Ngữ Học Thầy Không Tày Học Bạn Đặc Sắc
Ở nhà trường phổ thông và kể cả các nhà trường khác thì người có quan hệ gắn bó với ta về phương diện học tập, sau thầy cô giáo, chính là bạn học của ta. Vì lẽ đó, bạn học có vai trò rất quan trọng trong quá trình học tập của học sinh.
Xét về mặt quan hệ giao tiếp trong xã hội cũng như về mặt tâm lí, mọi học sinh đều có nhu cầu cao trong giao tiếp bạn bè. Khao khát được hoạt động chung với nhau, mong muốn được bạn bè tôn trọng, nhìn nhận và rất sợ bạn bè xa lánh, tẩy chay. Tục ngữ có câu: “chim bay có bầy”, “đi buôn có bạn”, “đi bán có phường”…thì nhu cầu về quan hệ bạn bè là nhu cầu chính đáng, đó là quyền hành động độc lập của học sinh. Nhà trường, các thầy cô giáo cần tạo điều kiện cho học sinh phát triển quan hệ giao tiếp, hợp tác trong tập thể, nhưng cần hướng dẫn, uốn nắn theo hướng phục vụ tốt cho mục tiêu giáo dục, trên tinh thần: “chọn bạn mà chơi”, tránh những trường hợp có ảnh hưởng xấu kiểu “gần mực thì đen”.
Xét về phương diện giáo dục – Bạn bè là người đồng hành thân cận với ta trên con đường học vấn, là chiến hữu cùng sát cánh với ta trên mặt trận chiếm lĩnh tri thức. Bạn và ta cũng phải luôn phấn đấu trong học tập, cùng phải vượt qua các thử thách trong việc rèn luyện bản thân, kiểm tra, thi cử… để cố gắng vươn lên trong học tập, cùng mong sao cho đi tới đích.
Xét về phương diện học tập. Bạn là người trợ thủ đắc lực, là người hợp tác chặt chẽ với ta trong công tác lao động trí óc, vận dụng kiến thức, khám phá tri thức mới, chia sẻ cùng ta những vướng mắc, ưu tư trong quá trình tìm kiếm đáp án, trong học tập.
Xét về phương diện tình cảm. Bạn học là người gần gũi với ta, dễ đồng cảm với ta vì có nhiều điểm tương tự: cùng trường lớp, cùng chương trình học tập, hỗ trợ nhau trong công việc hằng ngày tại lớp cũng như ở nhà. Vì thế, sự hợp tác không phải chỉ trong học tập, mà còn ảnh hưởng, còn tác động lên bản thân ta về tinh thần, về tình cảm, cùng ta chia sẻ quan điểm, niềm vui, nỗi buồn.
Người học có thể tìm thấy ở bạn những điểm giống mình, một “cái ta” thứ hai, qua đó, quan hệ bạn bè ngày càng gắn bó. Bạn trở thành động lực kích thích ta, thúc đẩy ta, tạo niềm hứng khởi trong học tập, thi đua, học tập để cùng tiến bộ. Dù xét trên góc độ nào thì mối quan hệ bạn bè trong học tập, về cơ bản vẫn là mối quan hệ hợp tác.
Mặc dù đã xác định được việc học tập phải lấy tự học là chính nghĩa là cần tăng cường mạnh mẽ việc các thể hóa hoạt động học tập theo nhu cầu và năng lực của mỗi học sinh. Tuy nhiên, trong học tập, không phải luôn luôn mọi tri thức, kĩ năng, phương pháp, thái độ đều được hình thành bằng việc hoạt động thuần túy cá nhân. Việc hợp tác học tập trong tập thể có những ưu điểm, những mặt tích cực của nó mà ta cần vận dụng trong quá trình học tập cụ thể là học với bạn.
Lớp học là môi trường giao tiếp giữa “thầy với trò”, “giữa trò với trò”, tạo nên mối quan hệ hợp tác giữa cá nhân trên con đường đi tới chân lý, đi tìm tri thức. Trong lớp học, thông qua các câu hỏi, các vấn đề mà thầy nêu ra, thông qua thảo luận, tranh luận trong tập thể, ý kiến mỗi cá nhân được điều chỉnh, khẳng định hay bị bác bỏ, vấn đề được làm sáng tỏ dần lên, qua đó, người học được nâng lên một trình độ mới, bài học vận dụng được vốn hiểu biết và kinh nghiệm của mỗi cá nhân và của tập thể lớp. Mỗi người trong lớp sẽ học được từ các bạn khác trong cả lớp. Đó chính là điều mà cố nhân đã nêu ra: “Học thầy không tày học bạn”.
Mọi thành công của con người đều là sự kết hợp của kinh nghiệm, sự cố gắng của bản thân với tri thức lãnh hội được từ thầy, từ bạn, từ sách và từ cuộc sống. Ngày nay, chúng ta đang sống trong giai đoạn đầu của cuộc cách mạng thông tin, tri thức lớn nhất trong lịch sử nhân loại. Con người đã biết sắp xếp, lưu trữ, tổ chức kiến thức và trí tuệ của loài người, và đưa lên mạng truyền thông và làm cho chúng có thể được khai thác sẵn sàng với bất cứ ai trên Trái đất này.
Việc học và rèn luyện trí tuệ, không phải là nhồi nhét cho đầy óc các kiến thức. Mong rèn luyện trí tuệ thì phải tự suy nghĩ: suy nghĩ trên tri thức của nhân loại,trên kinh nghiệm của người khác và trên thực nghiệm của bản thân, những tri thức, nguồn thông tin vô tận, người học cần thường xuyên khai thác để tiếp thu, tiêu hóa, vận dụng rồi xử lí để tổng hợp lại thành tài năng của chính mình.
Hãy nắm bắt lấy trí thức, đó là vũ khí sắc bén, vô cùng quý giá và hữu hiệu, sẽ giúp ta thành đạt trên con đường học vấn cũng như trên đường đời trong kỉ nguyên tri thức này.
Tuổi trẻ là mùa xuân của cuộc đời, là tuổi vàng của trí tuệ. Hãy bắt đầu ngay từ bây giờ, khi trí óc càng minh mẫn, sức khỏe đang sung mãn, cánh tay vươn cao vững chắc đủ sức dời non lấp biển để phát triển tích cực tinh thần hiếu học, tự học lên cao rồi duy trì suốt cuộc đời.
Từ hơn hai ngàn năm trước, Khổng Tử đã nói lên niềm đam mê đối với việc học của mình: “Học nhi bất quyện, phát vẫn vong thực lạc dĩ vong ưu, bất tri lão chi tương chí” (Luận Ngữ), có nghĩa là: “học không biết chán, mê học, nghiên cứu quên cả ăn, vui quên mọi ưu sầu, không biết đến tuổi già đang mau tới”. Danh nho Cao Bá Quát của nước ta cũng đã nói về tinh thần hiếu học và nhiệt tình cống hiến của ông:
☛ Mẫu Giải Thích Câu Tục Ngữ Học Thầy Không Tày Học Bạn Ngắn Nhất
Khổng Tử từng nói rằng: “Trong ba người cùng đi, tất có một người là thầy”. Người đó có thể là thầy, cũng có thể là bạn, miễn họ đem lại cho ta những bài học quý giá. Như thế, thành công trong học tập của mỗi con người không chỉ nhờ có người thầy dạy dỗ mà còn nhờ ở bạn bè hợp tác, tương trợ. Đề cao vai trò học tập ở bạn bè, tục ngữ có câu: “Học thầy không tày học bạn”
Học thầy có nghĩa là học ở người thầy, ở trường lớp. Học bạn có nghĩa là học hỏi từ bạn bè, từ cuộc sống xung quanh. Giữa việc học ở thầy và học ở bạn là hai quá trình diễn ra song song trong cuộc đời người học sinh.
Mọi quá trình học tập đang diễn ra chủ yếu ở nhà trường, tức là học sinh được học ở thầy. Có thể thấy, học ở thầy mới là quá trình học tập quan trọng nhất. Từ xưa, nhân dân đã đề cao vai trò của người thầy: “Không thầy đố mày làm nên”; “một gánh sách hay không bằng một người thày giỏi”,… Và trong bất cứ thời đại nào, người thầy cũng là nhân tố quyết định học vấn và tương lai của người học sinh, tương lai của một đất nước.
Thế nhưng, câu nói “Học thầy không tày học bạn” lại đề cao tầm quan trọng của việc học hỏi từ bạn bè cao hơn cả việc học ở người thầy. Điều này khiến chúng ta phải suy nghĩ. Mới nghe, có thể bạn sẽ thấy thật vô lí, nhưng đừng vội vàng kết luận bởi việc học ở bạn bè cũng có tầm quan trọng rất lớn đối với thành công và cuộc đời của mỗi con người.
Xét về mặt quan hệ giao tiếp trong xã hội, bạn bè là những người cùng lứa tuổi, cùng tâm lí, dẽ giao hòa và gần gũi hơn. Học hỏi từ bạn bè diễn ra bình đẳng, không có áp lực. Từ đó, quá trình học hỏi diễn ra thoải mái và hiệu quả hơn học ở người thầy.
Xét về phương diện giáo dục, bạn bè là người đồng hành thân cận với ta trên con đường học vấn. Bạn bè cũng là người trợ thủ đắc lực, là người hợp tác chặt chẽ với ta trong công tác lao động trí óc, vận dụng kiến thức, khám phá tri thức mới, cùng ta chia sẻ những vướng mắc, ưu tư trong quá trình tìm kiếm đáp án, trong học tập.Nghĩa là có cùng chung mục đích, đối tượng chiếm lĩnh, trình độ và khát vọng. Bởi thế, giữa bạn bè sẽ sẽ hợp tác, thảo luận và tìm kiếm tri thức hiệu quả và nhanh chóng hơn là học ở người thầy.
Xét về phương diện tình cảm, bạn học là người gần gũi với ta, dễ đồng cảm với ta vì có nhiều điểm tương đồng: cùng trường lớp, cùng chương trình học tập, hỗ trợ nhau trong công việc hàng ngày tại lớp cũng như ở nhà. Vì thế, sự hợp tác không phải chỉ trong phạm vi học tập mà còn ảnh hưởng, còn tác động lên bản thân ta về tinh thần, về tình cảm, cùng ta chia sẻ quan điểm, niềm vui, nỗi buồn.
Lớp học là môi trường giao tiếp giữa “người thầy và học sinh; giữa học sinh với học sinh, tạo nên mối quan hệ hợp tác giữa các cá nhân trên con đường đi tới chân lí, đi tìm tri thức. Người thầy đóng vai trò hướng dẫn, gợi mở kiến thức, còn hoạt động học tập đích thực là từ phía học sinh. Sự giao tiếp chủ đạo là giao tiếp giữ học sinh và học sinh. Bởi thế, bạn bè trong cùng lớp học có hoạt động học tập tích cực và hiệu quả hơn là học ở người thầy.
Mọi thành công của con người đều là sự kết hợp của kinh nghiệm, sự cố gắng của bản thân với tri thức lãnh hội được từ thầy, từ bạn, từ sách và từ cuộc sống. Ngày nay, trước sự bùng nổ của công nghệ và truyền thông khiến cho tri thức có mặt ở khắp mọi nơi và học sinh dễ dàng tiếp cận nó. Quá trình học ở người thầy bởi thế mà không còn có sự ràng buộc lớn đối với học sinh nữa. Từ đó, quá trình học ở bạn bè ngày càng trở nên phổ biến và quan trọng hơn.
Học vấn có những chùm rễ đắng cay nhưng hoa quả lại ngọt ngào. Càng kiên trì, bạn sẽ càng thành công lớn. Học ở bạn bè nhưng đừng xem thường việc học ở người thầy. Không thầy đố mày làm nên. Phía sau những học trò giỏi là một người thầy giỏi. Không ai trưởng thành và thành công mà không có một người thầy hướng dẫn, dìu dắt.
Hiểu rõ ý nghĩa của câu tục ngữ trên, mỗi học sinh hãy nỗ lực nắm bắt lấy tri thức, hoàn thiện bản thân mình, biết học ở thầy, học ở bạn, học ở thế giới xung quanh để trở thành người hữu ích, mai này đem sức mình xây dựng quê hương đất nước.
