Bài Thơ Mẹ Của Bằng Việt (Nội Dung, Đọc Hiểu, Phân Tích)

Bài Thơ Mẹ của Bằng Việt: Nội Dung Bài Thơ, Đọc Hiểu, Giá Trị Nghệ Thuật, Phân Tích. Chia Sẻ Nội Dung, Hoàn Cảnh Sáng Tác, Ý Nghĩa Bài Thơ.

Giới Thiệu Bài Thơ Mẹ Của Bằng Việt

Bài thơ Mẹ có lẽ được nhà thơ Bằng Việt sáng tác vào năm 1970, vào thời điểm ông tham gia công tác ở chiến trường Bình Trị Thiên, với tư cách là một phóng viên chiến trường. Cảm động trước tình cảm của những người mẹ miền Nam nên ông đã sáng tác bài thơ Mẹ như một lời cảm ơn, tri ân người “mẹ” đặc biệt này.

Bài thơ “Mẹ” của Bằng Việt là một tác phẩm nổi bật trong nền văn học Việt Nam, nằm trong tập thơ “Những Gương Mặt, Những Khoảng Trời”. Bài thơ thể hiện tình cảm sâu sắc và lòng biết ơn của người con đối với mẹ, người đã hy sinh và chăm sóc con cái trong suốt cuộc đời.

Chủ đề chính của bài thơ là tình mẫu tử và sự hy sinh của người mẹ. Bằng Việt đã sử dụng những hình ảnh gần gũi và bình dị như vườn cây, mái lá, trái bưởi, canh tôm nấu khế để gợi lên những kỷ niệm thân thương và sự vất vả của mẹ.

Những hình ảnh này không chỉ làm cho bài thơ trở nên sống động mà còn giúp truyền tải tình cảm sâu sắc của tác giả đối với mẹ.

Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là nỗi xót xa và lòng biết ơn của người con dành cho người mẹ đã vất vả tảo tần nuôi con khôn lớn. Bài thơ miêu tả những kỷ niệm ấm áp và những khó khăn mà mẹ đã trải qua, từ việc chăm sóc con cái đến những hy sinh thầm lặng trong cuộc sống hàng ngày.

Xem thêm: Bài Thơ Bếp Lửa Của Bằng Việt

Nội Dung Bài Thơ Mẹ Bằng Việt

Hãy cùng đọc và phân tích nội dung bài thơ Mẹ của Bằng Việt trong bài viết ngày hôm nay nhé!

Mẹ
Tác giả: Bằng Việt

Con bị thương, nằm lại một mùa mưa
Nhớ dáng mẹ ân cần mà lặng lẽ
Nhà yên ắng, tiếng chân đi rất nhẹ,
Gió từng hồi trên mái lá ùa qua.

Nhớ vườn cây che bóng kín sau nhà
Trái chín rụng suốt mùa thu lộp độp
Những dãy bưởi sai, những hàng khế ngọt,
Nhãn đầu mùa, chim đến bói lao xao…

Con xót lòng, mẹ hái trái bưởi đào
Con nhạt miệng, có canh tôm nấu khế
Khoai nướng, ngô bung, ngọt lòng đến thế
Mỗi ban mai toả khói ấm trong nhà.

Ba con đầu đi chiến đấu nơi xa
Tình máu mủ mẹ dồn con hết cả,
Con nói mớ những núi rừng xa lạ
Tỉnh ra rồi, có mẹ, hoá thành quê!

“Ông mất lâu rồi…” – Mẹ kể con nghe
Những chuyện làm ăn, những phen luân lạc,
Mắt nhoà đục và mái đầu tóc bạc
Cả cuộc đời chèo chống bấy nhiêu năm…

Những lúc hiếm hoi, mưa tạnh, trời trăng,
Mẹ hể hả ngắm con hồng sắc mặt
Con ra ngõ, núi chập chùng xanh ngắt
Lại tần ngần nói với mẹ ngày đi.

Mẹ cười xoà, nước mắt ứa trên mi:
– “Đi đánh Mỹ, khi nào tau có giữ!
Súng đạn đó, ba lô còn treo đó,
Bộ mi chừ đeo đã vững hay chăng?”

…Ôi mẹ già trên bản vắng xa xăm
Con đã đi rồi, mấy khi trở lại?
Dằng dặc Trường Sơn những mùa gió trái
Những mùa mưa bạc trắng cả cây rừng!

Con qua đâu thấy mái lá, cây vườn,
Cũng đất nước, phơ phơ đầu tóc mẹ…
Từng giọt máu trong người con đập khẽ,
Máu bây giờ đâu có của riêng con?

Xem đầy đủ 🌿 Nhà Thơ Bằng Việt 🌿 Tác Giả, Tác Phẩm

Ý Nghĩa Bài Thơ Mẹ

Bài thơ nói về những kỷ niệm thấm đượm ân tình sâu nặng khi tác giả tham gia chiến đấu ngoài tuyến lửa đã bị thương và được người mẹ ở đó yêu thương, nuôi dưỡng, chăm sóc tận tình. Thông qua bài thơ, ta càng trân trọng cảm ơn người mẹ miền Nam đã hết lòng yêu thương chiến sỹ. Nhờ có những người như Mẹ và các chiến sỹ mà đất nước ta được thống nhất như ngày nay.

Đón đọc 🔰Bài Thơ Thói Đời Của Tú Xương 🔰 Nội Dung, Phân Tích

Đọc Hiểu Bài Thơ Mẹ

Gợi ý cách trả lời các câu hỏi đọc hiểu bài thơ Mẹ của Bằng Việt.

Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi: 

Con bị thương, nằm lại một mùa mưa
Nhớ dáng mẹ ân cần mà lặng lẽ
Nhà yên ắng, tiếng chân đi rất nhẹ,
Gió từng hồi trên mái lá ùa qua.

Nhớ vườn cây che bóng kín sau nhà
Trái chín rụng suốt mùa thu lộp độp
Những dãy bưởi sai, những hàng khế ngọt,
Nhãn đầu mùa, chim đến bói lao xao…

Con xót lòng, mẹ hái trái bưởi đào
Con nhạt miệng, có canh tôm nấu khế
Khoai nướng, ngô bung, ngọt lòng đến thế
Mỗi ban mai toả khói ấm trong nhà.

Ba con đầu đi chiến đấu nơi xa
Tình máu mủ mẹ dồn con hết cả,
Con nói mớ những núi rừng xa lạ
Tỉnh ra rồi, có mẹ, hoá thành quê!

👉Câu 1. Xác định nội dung của đoạn thơ?

Đáp án: Thể hiện nỗi nhớ mẹ, nhớ quê da diết của người con và tình cảm của mình giành cho mẹ.

👉Câu 2. Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ? 

Đáp án: Phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ là: Biểu cảm.

👉Câu 3. Chỉ ra một biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn thơ?

Đáp án: Một biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn thơ là: Liệt kê (Những dãy bưởi sai, những hàng khế ngọt, Nhãn đầu mùa, chim đến bói lao xao… )

👉Câu 4. Viết đoạn văn 5-7 dòng phát biểu cảm nhận của mình về tình cảm của tác giả dành cho quê hương trong đoạn thơ?

Đáp án: Với những câu thơ mang câu từ giản di, đoạn thơ đã thể hiện được tình mẫu tử thiêng liêng và cao quý. Đoạn thơ đã đưa ta vào bức tranh gia đình và làng quê ấm cúng, tràn ngập tình yêu thương với những thứ bình dị và thân thuộc nhất. Căn nhà mà nơi chan chứa tình yêu thương tuy chỉ là một ngôi nhà nhỏ mái lá nhưng lại có vườn cây trái đủ cả với bưởi, nhãn, khế, mỗi khi con muốn ăn, mẹ đều ra vặt cho con. Đoạn trích trên đã cho thấy rình yêu thương của người mẹ giành cho con của mình và tình cảm của người con giành cho mẹ và quê hương, đất nước.

Xem thêm tác phẩm: Đò Lèn của Nguyễn Duy

Nghệ Thuật Bài Thơ

Điểm qua các giá trị nghệ thuật trong bài thơ Mẹ của Bằng Việt.

• Lời thơ giản dị, tự nhiên.
• Hình ảnh thơ rất gần gũi với người đọc.
• Bài thơ được viết theo thể thơ 8 chữ, nhịp điệu đa dạng.
• Bài thơ sử dụng nhiều từ láy như: lặng lẽ, lộp độp, luân lạc,….làm tăng tính biểu cảm cho câu thơ.

Tìm hiểu bài thơ🌿Đi Thi Tự Vịnh [Nguyễn Công Trứ] 🌿 Nội Dung, Ý Nghĩa

Cách Phân Tích Bài Thơ Mẹ Của Bằng Việt

Bài thơ “Mẹ” của Bằng Việt là một tác phẩm đầy cảm xúc, thể hiện tình cảm sâu nặng và lòng biết ơn của người con đối với mẹ. Dưới đây là một số điểm phân tích chính về bài thơ này:

Chủ đề và Nội dung

• Chủ đề chính: Tình mẫu tử và sự hy sinh của người mẹ.
• Nội dung: Bài thơ miêu tả những kỷ niệm ấm áp và những khó khăn mà mẹ đã trải qua, từ việc chăm sóc con cái đến những hy sinh thầm lặng trong cuộc sống hàng ngày

Hình ảnh và Ngôn ngữ

• Hình ảnh: Bằng Việt sử dụng những hình ảnh gần gũi và bình dị như vườn cây, mái lá, trái bưởi, canh tôm nấu khế để gợi lên những kỷ niệm thân thương và sự vất vả của mẹ.
• Ngôn ngữ: Ngôn ngữ trong bài thơ giản dị, mộc mạc nhưng đầy cảm xúc, giúp truyền tải tình cảm sâu sắc của tác giả đối với mẹ.

Cảm hứng và Tâm trạng

• Cảm hứng: Bài thơ được viết với cảm hứng từ nỗi xót xa và lòng biết ơn của người con dành cho mẹ.
• Tâm trạng: Tâm trạng của bài thơ là sự xót xa, cảm động và lòng biết ơn sâu sắc.

Ý nghĩa

• Ý nghĩa: Bài thơ không chỉ là lời tri ân của tác giả đối với mẹ mà còn là lời nhắc nhở về sự hy sinh và tình yêu thương vô bờ bến của người mẹ dành cho con cái.

Bài thơ “Mẹ” của Bằng Việt là một tác phẩm đầy ý nghĩa, thể hiện tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc của người con đối với mẹ. Những hình ảnh và ngôn ngữ trong bài thơ giúp người đọc cảm nhận được sự vất vả và tình yêu thương của người mẹ.

2 Mẫu Cảm Nhận, Phân Tích Bài Thơ Mẹ Hay Nhất

Sưu tầm một số mẫu cảm nhận, phân tích bài thơ Mẹ của Bằng Việt hay nhất gửi đến bạn đọc thân thiết của Thohay.vn.

Bài Văn Cảm Nhận Bài Thơ Mẹ Của Bằng Việt Hay

Là người biết làm thơ, không mấy ai lại không viết về mẹ bởi tình mẹ thiêng liêng luôn là nguồn mạch cảm hứng vô tận cho thơ ca. Trong số đó, tôi rất thích bài thơ “Mẹ” của tác giả Bằng Việt – một nhà thơ tài năng  đã có nhiều đóng góp cho sự phát triển của nền thơ ca hiện đại Việt Nam. Bài thơ nói về những kỷ niệm khi tác giả tham gia chiến đấu ngoài tuyến lửa đã bị thương và được người mẹ ở hậu phương nơi đó yêu thương, nuôi dưỡng, chăm sóc tận tình. 

Mở đầu bài là phần thơ tự sự hồi tưởng lại hoàn cảnh của tác giả “Con bị thương, nằm lại một mùa mưa/ Nhớ dáng mẹ ân cần mà lặng lẽ…”. Dấn thân vào tuyến đầu đánh Mỹ nhằm bám sát thực tiễn đời sống nơi mặt trận, tác giả đã bị thương, được bà mẹ vùng hậu cứ đưa về chăm sóc, nuôi dưỡng. Tuy không phải là người mẹ ruột sinh thành nhưng hình ảnh người mẹ hiện lên qua phần thơ thật cảm động với  dáng vẻ “ân cần, lặng lẽ” thân thương và “tiếng chân đi rất nhẹ”.

Mẹ cố giữ cho được không gian yên tĩnh để người con chiến sỹ đang còn đau vì vết thương được tĩnh dưỡng. Sống trong căn nhà của mẹ, sự yên ắng khiến chủ thể trữ tình nhận rõ cả âm thanh tiếng gió “trên mái lá ùa qua”. Nhớ về mẹ, tác giả nhớ hết thảy những gì gần gũi gắn bó: từ  khu vườn rợp bóng cây đến  trái chín rụng “lộp độp” vào mùa thu; nhớ nhất là “Những cây bưởi sai, những hàng khế ngọt/ Nhãn đầu mùa chim bói đến lao xao…”. 

Sở dĩ người lính trẻ nhớ cụ thể những loài cây trái ấy bởi anh đã được thưởng thức chúng cùng những bữa cơm thấm đượm  ân tình và sự chăm sóc đầy tình yêu thương của mẹ:

 “Con xót lòng, mẹ hái trái bưởi đào
Con nhạt miệng, có canh tôm nấu khế
Khoai nướng ngô bung, ngọt lòng đến thế
Mỗi ban mai tỏa khói ấm trong nhà”. 

Những câu thơ tự sự kết hợp hài hòa với thủ pháp liệt kê đã cho thấy tình thương và sự quan tâm rất chu đáo và cẩn trọng của người mẹ đối với đứa con chiến sỹ. Hoàn cảnh của mẹ “Ông mất lâu rồi”, ba người con đầu của mẹ cũng “đi chiến đấu nơi xa”, bao nhiêu yêu thương nhung nhớ các con đẻ “mẹ giành con hết cả”.

Cảm động biết bao khi trong giấc ngủ mê “Con nói mớ những núi rừng xa lạ/ Tỉnh ra rồi, có mẹ hóa thành quê”. Thật gần gũi và yêu thương biết bao.

Câu thơ có sức khái quát lớn bởi mẹ không chỉ là một cá nhân nữa, mẹ chính là đại diện cho bao bà mẹ miền Nam khác hết lòng thương yêu chiến sỹ như con đẻ, mẹ “đã hóa thành quê” bởi mẹ chính là hiện thân của quê hương yêu dấu, Mẹ lo âu những khi con yếu mệt, mẹ vui mừng thấy con thương tật đang đỡ dần và “hể hả ngắm con hồng sắc mặt/ Con ra ngõ núi chập chùng xanh ngắt/ Lại tần ngần nói với mẹ ngày đi”. 

Tuy rất nhớ thương con, muốn có con ở bên để mẹ thêm vui nhưng vì “Nước có giặc còn đi đánh giặc” cho nên “Mẹ cười xòa, nước mắt ứa trên mi: – “Đi đánh Mỹ, khi nào tau có giữ!/ Súng đạn đó, ba lô còn treo đó/ Bộ mi chừ đeo đã vững hay chăng?”. Thật cảm động làm sao trước sự lo lắng và quan tâm của mẹ. Cội nguồn của thái độ ấy chính là tình yêu thương mẹ giành cho con.

Phần thơ này có sự hòa quyện giữa lời thơ của nhân vật trữ tình và những câu nói của mẹ. Tác giả đã vận dụng sát hợp những ngôn từ, câu chữ đậm sắc thái địa phương khiến cho bài thơ mang dấu ấn Nam bộ rõ nét. Bài thơ kết thúc bằng những câu thơ giàu sức khái quát:

“Con qua đâu thấy mái lá, cây vườn
Cũng đất nước phơ phơ đầu tóc mẹ
Từng giọt máu trong đầu con đập khẽ
Máu bây giờ đâu có của riêng con?”

Những câu thơ khổ cuối này vừa thể hiện tấm  lòng tri ân sâu nặng vừa bộc lộ tinh thần trách nhiệm của người lính với sứ mệnh thiêng liêng của mình trước đất nước, trước nhân dân.

Trân trọng cảm ơn người mẹ miền Nam đã hết lòng yêu thương chiến sỹ, nhờ có các mẹ mà các chiến sĩ có thể chiến đấu hết mình giúp đất nước ta được thống nhất như ngày nay. Cảm ơn tác giả Bằng Việt đã giúp cho người đọc cảm nhận rõ và tri ân sâu sắc tấm lòng của Người Mẹ.. Mẹ chính là hình ảnh đẹp đẽ của quê hương đất Việt thân yêu.

Xem thêm: Thơ Hiện Đại Lớp 9

Phân Tích Bài Thơ Mẹ Của Bằng Việt

Bằng Việt tên thật là Nguyễn Việt Bằng quê Thạch Thất- Hà Nội, nhưng ông sinh tại thành phố Huế. Ông có thời gian du học tại Liên Xô. Ông giữ nhiều chức vụ quan trong trong hội Văn Học VIệt Nam.Năm 1970, ông tham gia công tác ở chiến trường Bình Trị Thiên, với tư cách là một phóng viên chiến trường, có lẽ đó là thời điểm ông sác tác bài thơ này

Hình ảnh người mẹ qua từng câu thơ của nhà thơ Bằng Việt cho ta cảm giác xúc động tột cùng. Có thể thấy người mẹ chiến sĩ trong bài thơ là một người phụ nữ dịu dàng, thương con.

Mẹ thương anh chiến sĩ thương binh như thương đứa con ruột thịt, mẹ chăm sóc anh “ân cần mà lặng lẽ”. Căn nhà nhỏ “yên ắng” và chỉ có “tiếng chân đi rất nhẹ” của mẹ dường như muốn giữ gìn giấc ngủ của con.

Con xót lòng, mẹ hái trái bưởi đào
Con nhạt miệng, có canh tôm nấu khế
Khoai nướng, ngô bung, ngọt lòng đến thế
Mỗi ban mai toả khói ấm trong nhà.

Khi anh “xót lòng”, đã có mẹ “hái trái bưởi đào” giúp anh đỡ “xót”. Khi anh nhạt miệng, cũng là người mẹ mang đến cho anh bát “canh tôm nấu khế”, giúp anh cảm nhận được mùi vị ngọt đến mê say của tình mẹ bao la dành cho anh. Và “khoai nướng, ngô bung” của mẹ thì làm cho anh chiến sĩ có thể trở nên “ngọt lòng” hơn. Cùng với “làn khói” sưởi ấm ngôi nhà nhỏ, đồng thời cũng sưởi ấm tình mẫu tử vô tận.

Ba con đầu đi chiến đấu nơi xa
Tình máu mủ mẹ dồn con hết cả,
……
Con ra ngõ, núi chập chùng xanh ngắt
Lại tần ngần nói với mẹ ngày đi.

Ba khổ thơ này có sức khái quát lớn bởi mẹ không chỉ là một cá nhân nữa, hình ảnh mẹ ở đây chính là đại diện cho rất nhiều bà mẹ miền Nam khác hết lòng thương yêu chiến sỹ như con đẻ, mẹ “đã hóa thành quê” bởi mẹ chính là hiện thân của quê hương yêu dấu.

Tuy rất nhớ thương con và muốn có con ở bên cạnh nhưng “Nước có giặc còn đi đánh giặc” cho nên “Mẹ cười xòa, nước mắt ứa trên mi:

– “Đi đánh Mỹ, khi nào tau có giữ!
Súng đạn đó, ba lô còn treo đó
Bộ mi chừ đeo đã vững hay chăng?”

Thật sự xúc động trước sự lo lắng và quan tâm của mẹ. Cội nguồn của thái độ ấy chính là tình yêu thương mẹ giành cho con.

Con qua đâu thấy mái lá, cây vườn,
Cũng đất nước, phơ phơ đầu tóc mẹ…
Từng giọt máu trong người con đập khẽ,
Máu bây giờ đâu có của riêng con?

Những câu thơ cuối này vừa thể hiện lòng biết ơn sâu sắc, vừa thể hiện tinh thần trách nhiệm của người lính với sứ mệnh thiêng liêng của mình trước Tổ quốc, trước dân tộc.

Hình ảnh người chiến sĩ và bà mẹ trong bài thơ chính là hình ảnh đẹp đẽ của quê hương đất nước và con người Việt Nam.

Đừng nên bỏ qua tác phẩm 🌿Chí Làm Trai [Nguyễn Công Trứ] 🌿 Nội Dung Bài Thơ, Phân Tích