Sang Thu [Hữu Thỉnh] ❤️️ Nội Dung Bài Thơ, Nghệ Thuật, Phân Tích ✅ Mời Bạn Đọc Xem Thêm Về Ý Nghĩa Nhan Đề, Giá Trị Tác Phẩm, Dàn Ý.
NỘI DUNG CHÍNH
Nội Dung Bài Thơ Sang Thu
Từ cuối hạ sang thu, đất trời có những chuyển biến nhẹ nhàng mà rõ rệt. Sự biến chuyển này đã được Hữu Thỉnh gợi lên bằng những cảm nhận tinh tế, giàu sức biểu cảm trong bài thơ Sang thu. Sau đây là nội dung bài thơ Sang thu đầy đủ.
Sang thu
Tác giả: Hữu Thỉnh
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Chia sẻ cho bạn đọc 🌷 Viếng Lăng Bác [Viễn Phương] 🌷 phân tích đầy đủ nhất
Về Nhà Thơ Hữu Thỉnh
Cùng khám phá một vài thông tin về nhà thơ Hữu Thỉnh.
- Hữu Thỉnh (sinh năm 1942), tên đầy đủ là Nguyễn Hữu Thỉnh.
- Quê ở Tam Dương, Vĩnh Phúc.
- Năm 1963, ông nhập ngũ rồi trở thành cán bộ văn hóa tuyên huấn trong quân đội và bắt đầu sáng tác thơ.
- Ông đã tham gia Ban chấp hành hội nhà văn Việt Nam các khóa III, IV, V.
- Năm 2000, Hữu Thỉnh trở thành Tổng thư ký Hội nhà văn Việt Nam.
- Năm 2005, ông là Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam.
- Năm 2010, Hữu Thỉnh là Chủ tịch Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam kiêm Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam.
- Một số tác phẩm: Từ chiến hào đến thành phố, Đường tới thành phố, Mưa xuân trên tháp pháo…
Về Tác Phẩm Sang Thu
Về tác phẩm Sang thu, bài thơ “Sang thu” thuộc thể thơ năm chữ. Bài thơ được Hữu Thỉnh sáng tác năm mùa thu năm 1977, in trong tập Từ chiến hào đến thành phố (NXB Văn học, 1991).
Nét đẹp chuyển thu đã được thể hiện rất thành công trong ba khổ thơ của bài thơ Sang thu. Hữu Thỉnh đã vẽ lên bức tranh giao mùa rất đặc trưng cho quê hương. Ông miêu tả bao quát cảnh đất trời chuyển thu nhẹ nhàng mà rõ rệt. Để từ đó, ta cảm nhận được tâm hồn giàu tình yêu thiên nhiên và yêu quê hương đất nước của ông.
Có thể bạn sẽ quan tâm ✨ Mùa Xuân Nho Nhỏ [Thanh Hải] ✨ Giá Trị Nội Dung Và Nghệ Thuật
Hoàn Cảnh Sáng Tác Bài Thơ Sang Thu
Hoàn cảnh sáng tác bài thơ Sang thu như sau:
Bài thơ được Hữu Thỉnh sáng tác vào gần cuối năm 1977 (sau ngày giải phóng đất nước 2 năm) trong một cuộc thi sáng tác thơ ca tại trại hè. Bài thơ được in lần đầu ở báo Văn nghệ, sau đó in trong tập thơ Từ chiến hào đến thành phố (xuất bản năm 1991).
Ý Nghĩa Nhan Đề Bài Thơ Sang Thu
Tiếp theo đây là ý nghĩa nhan đề bài thơ Sang thu.
Bài thơ có một nhan đề ngắn gọn: “Sang thu”. Tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ đảo ngữ, nếu đúng theo ngữ pháp phải là “Thu sang”. Từ đó, nhan đề này đã nhấn mạnh hơn vào khoảnh khắc biến chuyển của đất trời – mùa thu đã đến với những tín hiệu đặc biệt.
Không dừng lại ở đó, nhan đề còn gửi gắm ý nghĩa biểu tượng. Đó còn là khoảnh khắc chuyển giao giữa tuổi trẻ sang độ tuổi thực sự từng trải, trưởng thành, vững vàng. Việc sử dụng nhan đề trên đã cho thấy những cảm nhận tinh tế của Hữu Thỉnh về sự chuyển mình của đất trời trong khoảnh sang thu.
Đừng vội bỏ lỡ phân tích 💚 Bài Thơ Con Cò Của Chế Lan Viên 💚 Những Mẫu Phân Tích Hay Nhất
Giá Trị Tác Phẩm Sang Thu
Sau đây là những giá trị tác phẩm Sang thu.
Giá trị nội dung
- Bài thơ là những cảm nhận thực sự tinh tế cùng sự quan sát vô cùng tỉ mỉ của tác giả về sự biến chuyển của đất trời từ cuối mùa hạ sang thu.
- Từ đó bộc lộ tình yêu thiết tha với thiên nhiên của một tâm hồn nhạy cảm và sâu sắc
Giá trị nghệ thuật
- Bài thơ viết theo thể thơ năm chữ, sử dụng rất nhiều những hình ảnh sinh động hấp dẫn
- Cảnh tượng được miêu tả tự nhiên chân thực, ngôn ngữ thơ trong sáng, giản dị, gợi nhiều cảm xúc.
Bố Cục Bài Thơ Sang Thu
Bố cục bài thơ Sang thu được chia làm 3 phần:
- Phần 1. Khổ thơ đầu: Thiên nhiên lúc giao mùa với những tín hiệu của mùa thu.
- Phần 2. Khổ thơ tiếp: Thiên nhiên lúc vào thu.
- Phần 3. Khổ còn lại: Suy nghĩ về cuộc đời lúc chớm thu.
Khám phá thêm bài 🌼 Khóc Dương Khuê 🌼 Nội Dung Tác Phẩm, Giá Trị, Phân Tích
Dàn Ý Sang Thu
Tham khảo dàn ý Sang thu chi tiết.
1. Mở bài
Giới thiệu tác giả Hữu Thỉnh và bài thơ Sang thu.
Lưu ý: Học sinh tự lựa chọn cách viết mở bài trực tiếp hoặc gián tiếp tùy thuộc vào năng lực của bản thân mình.
2. Thân bài
a. Khổ thơ đầu
Bỗng: chợt giật mình, không có sự chuẩn bị từ trước, cảm giác sững sờ, ngạc nhiên.
Hương ổi: đặc trưng của mùa thu, báo hiệu mùa thu đã về.
Phả: động từ chỉ hành động mạnh mẽ.
Chùng chình: tính từ, tạo cảm giác chậm chạp, lững thững.
Bức tranh mùa thu được tác giả Hữu Thỉnh khắc họa qua hình ảnh, cách nhìn, cảm nhận và cả tận hưởng: hương ổi, gió, sương,… đây là sự kết hợp của nhiều giác quan khác nhau mang qua bốn câu thơ ngắn ngủi nhưng cũng đủ làm cho bạn đọc hình dung ra những đặc trưng của mùa thu và bức tranh mùa thu nơi quê nhà thanh bình như được hiện ra rõ nét hơn, đẹp đẽ hơn.
b. Khổ thơ thứ hai
Dòng sông: không còn mang dòng chảy vội vã, hối hả mà giờ đây đi chậm lại để cảm nhận, tận hưởng vẻ đẹp yên bình của mùa thu.
Đàn chim: trong mùa thu tươi đẹp này, hình ảnh đàn chim nang nét đối lập với dòng sông. Nếu dòng sông lững thững, dềnh dàng để cảm nhận thời tiết mát mẻ, dịu dàng thì đàn chim lại vội vã, hối hả đi tìm thức ăn và sửa soạn lại tổ ấm của mình để đón chờ mùa đông khắc nghiệt sắp đến.
Đám mây: không còn mang màu xanh biếc của mùa hè oi bức, mây như trở nên dịu dàng hơn, hiền hòa hơn và uốn mình thành một đường cong mềm mại để chuyển dần sang mùa thu.
Động từ “vắt” thể hiện sự nghịch ngợm, dí dỏm của đám mây đồng thời làm cho đám mây như có hồn hơn, hình ảnh chuyển đổi như mềm mại hơn, thú vị hơn. Đám mây mới chỉ “nửa mình sang thu” vì vẫn còn lưu luyến mùa hè rộn rã.
→ Bốn câu thơ đã khắc họa những biến chuyển tinh tế của cảnh vật từ mùa hè sang mùa thu. Mỗi cảnh vật lại có một đặc trưng riêng nhưng tất cả đã làm cho bức tranh mùa thu thêm thi vị hơn.
c. Khổ thơ cuối
Những dư âm của mùa hạ vẫn còn: đó là ánh nắng, là những cơn mưa, là tiếng sấm giòn. Tuy nhiên, tất cả đã trở nên dịu dàng hơn, hiền hòa hơn, không còn bất ngờ và gắt gỏng nữa.
Hai câu thơ cuối: Hình tượng sấm thường xuất hiện bất ngờ đi liền với những cơn mưa rào chỉ có ở mùa hạ. Đó cũng là những vang động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời. “Hàng cây đứng tuổi” gợi tả những con người từng trải đã từng vượt qua những khó khăn, những thăng trầm của cuộc đời. Qua đó, con người càng trở nên vững vàng hơn.
3. Kết bài
Khái quát lại nội dung, nghệ thuật của bài thơ đồng thời nêu cảm nghĩ về giá trị của tác phẩm.
Soạn Bài Sang Thu
Đừng bỏ lỡ gợi ý soạn bài Sang thu sau đây.
👉Câu 1 (trang 71 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):
Sự biến đổi đất trời sang thu được cảm nhận bắt đầu từ những tín hiệu chuyển mùa : hương ổi phả vào gió se, gió thu giăng mắc chầm chậm, dòng sông dềnh dàng trôi, những cánh chim bắt đầu vội vã, đám mây hạ – thu, nắng cuối hạ vơi dần cơn mưa. Tâm trạng tác giả ngỡ ngàng, bâng khuâng qua các từ bỗng, hình như.
👉Câu 2 (trang 71 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):
Sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ về những chuyển biến trong không gian :
– Hương vị : mùi ổi chín – trái cây mùa thu.
– Cảm nhận bằng xúc giác : gió se, sương – thời tiết se se lạnh của mùa thu.
– Hình ảnh vạn vật đang chuyển mình : sông dềnh dàng, chim vội vã, đám mây mùa hạ “vắt nửa mình sang thu” (hình ảnh nhân hóa).
👉Câu 3 (trang 71 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2):
– Hình ảnh đặc sắc của thời điểm giao mùa : có đám mây mùa hạ – vắt nửa mình sang thu. Đây là hình ảnh nhân hóa, đầy liên tưởng gợi hình, gợi cảm, một ranh giới mơ hồ, nên thơ.
– Hai dòng thơ cuối Sấm cũng bớt bất ngờ – Trên hàng cây đứng tuổi :
+ Ý nghĩa tả thực : sấm gắn với cơn mưa mùa hạ cũng đã bớt dần.
+ Ý nghĩa ẩn dụ : Sấm – những gì bất thường dữ dội trong cuộc sống, hàng cây đứng tuổi – người từng trải. Con người từng trải sẽ bình thản hơn, trưởng thành hơn, điềm đạm chín chắn hơn với những bão tố của cuộc đời.
Chia sẻ cho bạn đọc tác phẩm 🌱 Bài Thơ Ánh Trăng [Nguyễn Duy] 🌱 Nội Dung, Giá Trị, Phân Tích
Giáo Án Sang Thu
Chia sẻ cho bạn đọc nội dung giáo án Sang thu.
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức
– Giúp HS phân tích những cảm nhận tinh tế của nhà thơ về sự biến đổi của thiên nhiên, đất trời từ cuối hạ đầu thu.
2. Kĩ năng
– Rèn kĩ năng cảm thụ thơ ca.
3. Thái độ
– Giáo dục tình yêu thiên nhiên, trân trọng giá trị của thiên nhiên.
II. Chuẩn bị tài liệu
1. Giáo viên
SGK, Sgv đọc các tài liệu tham khảo liên quan,chuẩn kiến thức kĩ năng, soạn bài.
2. Học sinh
Chuẩn bị bài, đọc và trả lời câu hỏi đọc- hiểu văn bản SGK.
III. Tiến trình tổ chức dạy học
1. Ổn định tổ chức
Sĩ số:
2. Kiểm tra đầu giờ: Việc chuẩn bị bài của học sinh.
– Học thuộc lòng bài: Viếng lăng Bác.
– Chỉ ra và phân tích các hình ảnh ẩn dụ của bài?
3. Bài mới: GV giới thiệu bài
Hữu Thỉnh là nhà thơ viết nhiều, viết hay về những con người và c/sống ở nông thôn, về thu. Nhiều vần thơ của ông mang cảm xúc bâng khuâng, vấn vương trước đất trời tr/trẻo đang chuyển biến nhẹ nhàng. Sang thu là 1 trong những bài thơ như thế.
| Hoạt động của GV và HS | Kiến thức cần đạt |
|---|---|
| HDD1. HDHS đọc và tìm hiểu chú thích: – Gv hướng dẫn đọc và đọc mẫu, gọi hs đọc. – Đọc chú thích (*) và nêu những nét chính về tác giả? | I. Đọc và tìm hiểu chú thích: 1. Đọc: 2. Chú thích: a. Tác giả: Hữu Thỉnh – Sinh năm: 1942 – Quê: Tam Dương – Vĩnh Phúc. – Năm 1963 ông nhập ngũ và bắt đầu sáng tác thơ. – Ông tham gia BCH hội nhà văn khóa III, IV, V. – Từ năm 2000 là Tổng thư kí Hội Nhà văn VN. |
| H: Em biết gì về bài thơ “Sang thu” của nhà thơ Hữu Thỉnh? | b. Tác phẩm: – Bài thơ “Sang thu” là một trong những bài thơ hay của nhà thơ, được rút từ tập thơ “ Từ chiến hào về thành phố”. |
| HĐ2. HDHS đọc hiểu văn bản: H: Bài thơ đc làm theo thể thơ nào? H: Chia bố cục hợp lí theo mạch cảm xúc của bài thơ ? | II. Đọc – hiểu văn bản: 1. Thể thơ: – Thơ năm chữ- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm, tự sự và miêu tả. 2. Bố cục: 2 phần – Khổ 1, khổ cuối: Sự biến đổi của đất trời sang thu. – Khổ 2: Cảm nhận của nhà thơ về những biến chuyển về không gian lúc sang thu. |
| H: Qua cảm nhận của tác giả từ cuối hạ sang đầu thu, t/nhiên đất trời có những biến đổi gì? Những h/ảnh thơ nào nói lên điều đó? | 3. Phân tích: a. Dấu hiệu giao mùa từ hạ sang thu: – Hương ổi lan tỏa vào không gian. – Những cơn gió mùa hè đã chuyển sang man mác se lạnh. – Sương giăng mắc nhẹ nhàng, chuyển động chầm chậm nơi đường thôn ngõ xóm. – Nước trên sông không còn đục ngầu và cuồn cuộn chảy mà lững lờ trôi. – Những cánh chim bắt đầu vội vã ở những buổi h/ hôn. – Nắng cuối hạ còn sáng rực vàng, nhưng đã nhạt dần và cũng ít đi những cơn mưa rào ào ạt bất ngờ. – Bớt đi những tiếng sấm bất ngờ rền vang làm lay động những hàng cây cổ thụ. |
| H: Em cảm nhận như thế nào về dấu hiệu mùa thu thiên nhiên đất trời mà tác giả miêu tả? H: Dấu hiệu mùa thu mà tác giả miêu tả trong bài thơ là đặc trưng của mùa thu ở vùng nào? | → Mọi hiện tượng đó của đất trời khi chuyển từ hạ sang thu đều rất quen thuộc, gần gũi, ai cũng đều biết, đều quen. Nhưng qua m/tả của nhà thơ giúp ta cảm nhận được đầy đủ vẻ đep êm ả, thanh bình của nó. ⇒ Dấu hiệu mùa thu rất riêng của vùng đồng bằng, trung du Bắc Bộ. |
| H: Những từ ngữ nào thể hiện sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ về sự giao mùa ấy? | b. Cảm nhận của nhà thơ trước cảnh giao mùa: – Bỗng: Ngạc nhiên, bâng khuâng. – Phả vào: hương thơm bốc mạnh tỏa ra thành luồng, chứ không thoang thoảng. =>Nhà thơ vừa thấy hương ổi, vừa cảm nhận được cái se lạnh của gió đầu thu. – Chùng chình: nhân hóa, có ý vừa nhởn nhơ, chậm chạp vương vất bên ngõ xóm đường làng. – Hình như : Mùa thu về chưa thật rõ ràng, thu về đột ngột nhưng thật nhẹ nhàng làm cho nhà thơ chưa dám tin, chưa dám chắc. → Cảm giác “hình như” làm tăng thêm vẻ khói sương lơ đãng lúc thu sang. – Dềnh dàng: chậm chạp, rề rà, không vội vàng gì → cảm nhận bằng mắt → êm ả, tĩnh lặng. – Đám mây/ vắt nửa mình sang thu → nắng vẫn trải vàng nhưng đã nhạt dần. |
| H: Nhận xét về sự cảm nhận của tác giả? | → Hữu Thỉnh cảm nhận thu về qua nhiều yếu tố, bằng nhiều giác quan (khứu giác, thị giác, xúc giác, thính giác) và sự rung động tinh tế của trái tim yêu thiên nhiên. |
| H: Phân tích ý nghĩa của 2 dòng thơ cuối? | – Sấm cũng bớt bất ngờTrên hàng cây đứng tuổi. + Nghĩa thực: tả về hiện tượng sấm và hàng cây lúc thu sang. + Nghĩa ẩn dụ: sấm- những vang động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời -> đã bớt đi sự bất ngờ đối với những người từng trải- hàng cây. Đây là sự suy ngẫm của tác giả về nhân sinh, về quy luật của cuộc sống, nhân lúc nói về cảnh t/nhiên, đất trời sang thu. |
| HĐ3. HDHS tổng kết: H: Nêu những nét đặc sắc về nội dung và n/thuật của đoạn thơ ? | III. Tổng kết: 1. ND: Đất trời từ cuối hạ sang thu có những biến chuyển nhẹ nhàng mà rõ rệt. Nhà thơ đã cảm nhận hình ảnh mùa thu bằng sự cảm nhận tinh tế, qua những hình ảnh giàu sức biểu cảm. 2. NT: Thể thơ 5 chữ, bài thơ giàu hình ảnh, các biện pháp nhân hóa, ẩn dụ. |
4. Củng cố, luyện tập:
– Theo em, nét riêng của thời điểm giao mùa được t/giả miêu tả đặc sắc nhất qua h/ảnh, câu thơ nào? Vì sao?
– Đọc diễn cảm bài thơ? Nêu nội dung và nghệ thuật.
5. Hướng dẫn HS về nhà:
– Học thuộc lòng bài thơ và nắm nội dung bài học.
– Chuẩn bị bài: “Nói với con” và trả lời câu hỏi đọc hiểu văn bản.
Sơ Đồ Tư Duy Sang Thu
Ngay sau đây là các sơ đồ tư duy Sang thu. Đừng bỏ lỡ nhé!
Nhất định đừng bỏ lỡ tác phẩm 🔻 Khúc Hát Ru Những Em Bé Lớn Trên Lưng Mẹ 🔻 Sơ Đồ Tư Duy, Dàn Ý
5 Mẫu Phân Tích Bài Thơ Sang Thu Hay Nhất
Xem thêm 5 mẫu phân tích bài thơ Sang thu hay nhất bên dưới.
Phân Tích Bài Thơ Sang Thu Nổi Bật – Mẫu 1
Mùa thu quê hương là đề tài gợi cảm xúc đối với thi nhân song mỗi người cảm xúc về mùa thu theo cảm nhận riêng của mình. Với nhà thơ Hữu Thỉnh, khoảnh khắc giao mùa từ hạ sang thu đã rung động hồn thơ để thi sĩ vẽ nên một bức tranh thơ: “Sang thu” thật hay.
Bài thơ được viết theo thể thơ năm chữ: nhịp nhàng, khoan thai, êm ái, trầm lắng và thoáng chút suy tư… thể hiện một bức tranh thu trong sáng, đáng yêu ở vùng nông thôn đồng bằng Bắc Bộ.
Bài thơ mở đầu bằng một phát hiện bất ngờ. Đó là những cảm nhận ban đầu của nhà thơ về cảnh sang thu của đất trời:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Thiên nhiên được cảm nhận từ những gì vô hình. “Hương ổi” phả trong gió thu se se lạnh (se lạnh và hơi khô), “Hương ổi” là làn hương đặc biệt của mùa thu miền Bắc được cảm nhận từ mùi ổi chín rộ. Từ “phả”: động từ có nghĩa là toả vào, trộn lẫn. Người ta có thể dùng các từ: toả, bay, lan, tan… thay cho từ “phả” nhưng cả bấy nhiêu từ đều không có cái nghĩa đột ngột bất ngờ.
Từ “phả” cho thấy mùi hương ổi ở độ đậm nhất, thơn nồng quyến rũ, hoà vào trong gió heo may của mình thì lan toả khắp không gian tạo ra một mùi thơm ngọt mát của những trái ổi chín vàng – hương thơm nồng nàn hấp dẫn của những vườn cây sum suê trái ngọt ở nông thôn Việt Nam.
Sương chùng chình biểu thị trạng thái tĩnh lặng của không gian, tuy có chuyển động nhưng rất nhẹ nhàng. Những hạt sương nhỏ li ti giăng mắc như một làn sương mỏng nhẹ nhàng trôi, đang “cố ý” chậm lại thong thả, nhẹ nhàng, chuyển động chầm chậm sang thu.
Hạt sương sớm mai cũng như có tâm hồn, có cảm nhận riêng cũng nhẹ nhàng, thong thả qua ngưỡng cửa của mùa thu. Tác giả lấy động tả tĩnh, gợi nhiều hơn tả, khắc họa rõ nét trạng thái của cảnh vật ngay lúc giao mùa.
Sự góp mặt của làn sương buổi sớm cùng với hương ổi đã làm con người giật mình thảng thốt: “Hình như thu đã về”. Đó là cái giật mình thảng thốt trước dấu hiệu đầu tiên của mùa thu, chưa chắc chắn lắm nhưng hết sức rõ ràng. Tâm hồn nhạy cảm của nhà thơ đã mách bảo ông điều đó.
Trong khi, thời gian đã chạm tới thời khắc thì ông chưa có sự chuẩn bị nào để đón nhận. Bởi thế, ông giật mình, ông vội vã đi xác minh. Từ “hình như” trong câu thơ biểu thị rõ ràng cảm xúc ấy. Nó như vừa là một sự ngạc nhiên vừa như là tiếng reo vui khẽ động đậy trong tâm hồn nhà thơ.
Cách kết hợp một loạt các từ: “bỗng, phá, hình như” thể hiện tâm trạng ngỡ ngàng, cảm xúc bâng khuâng trước thoáng đi bất chợt của mùa thu. Nhà thơ giật mình, hơi bối rối, hình như còn có chút gì chưa thật rõ ràng trong cảm nhận.
Vì đó là những cảm nhận nhẹ nhàng, thoáng qua, hay là vì quá đột ngột mà tác giả chưa nhận ra? Tâm hồn thi sĩ biến chuyển nhịp nhàng với phút giao mùa của cảnh vật. Từng cảnh sang thu của cảnh vật đã thấp thoáng hồn người cũng chùng chình bịn rịn lưu luyến, bâng khuâng…
Để minh chứng cho những cảm nhận của mình, nhà thơ mở rộng tầm nhìn ra với không gian rộng lớn của đất trời. Hình ảnh thiên nhiên sang thu được nhà thơ phát hiện bằng những hình ảnh quen thuộc làm nên một bức tranh mùa thu đẹp đẽ và trong sáng:
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Dòng sông quê hương thướt tha mềm mại, hiền hoà trôi một cách nhàn hạ, thanh thản sau những ngày hè nước lũ, gợi lên vẻ đẹp êm dịu của bức tranh thiên nhiên mùa thu. Những cánh chim chiều bắt đầu vội vã bay về phương nam tránh rét trong những buổi hoàng hôn.
Đối lập với hình ảnh trên, hình ảnh “đám mây mùa hạ” được nhà thơ cảm nhận đầy thú vị qua sự liên tưởng độc đáo: “vắt nửa mình sang thu”. Gợi hình ảnh một làn mây mỏng, nhẹ, kéo dài của mùa hạ còn sót lại như lưu luyến, đó là vẻ đẹp của bầu trời sang thu.
Cảm giác giao mùa được diễn tả cụ thể và tinh tế bằng một hình ảnh đám mây của mùa hạ cũng như đang bước vào ngưỡng cửa của mùa thu vậy. Dường như giữa mùa hạ và mùa thu có một ranh giới cụ thể, hữu hình, hiển hiện.
Phép liên tưởng đầy thú vị không chỉ cảm nhận bằng thị giác mà là sự cảm nhận bằng chính tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, yêu thiên nhiên tha thiết của Hữu Thỉnh. (Liên hệ trong bài thơ “Chiều sông Thương”, ông cũng có một câu thơ tương tự về cách viết: “Đám mây trên Việt Yên, Rủ bóng về Bố Hạ).
Bằng sự cảm nhận qua nhiều giác quan, sự liên tưởng thú vị, bằng tâm hồn nhạy cảm, tinh tế của tác giả, tất cả không gian cảnh vật như đang chuyển mình từ từ điềm tĩnh bước sang thu. Người đọc cảm nhận cả về không gian và thời gian chuyển mùa thật là đẹp, thật là khêu gợi hồn thơ.
Hân hoan đó nhận mùa thu về, với tất cả những biểu hiện của nó, nhà thơ bỗng nhiên nghĩ về cuộc đời, nghĩ về kiếp nhân sinh, đời người. Cuộc đời vốn gắn kết với đất trời. nay đất trời có những bước chuyển biến mạnh mẽ không khỏi khiến nhà thơ bùi ngùi:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Nắng là hình ảnh cụ thể của mùa hạ. Nắng cuối hạ vẫn còn nồng, còn sáng nhưng đã nhạt dần, yếu dần bởi gió se đã đến chứ không chói chang, dữ dội, gay gắt. Mưa là hình ảnh của đất trời biến động. Nắng đã vơi dần. Mưa cũng đã ít đi. Cơn mưa mùa hạ thường bất ngờ chợt đến rồi lại chợt đi.
Tác giả dùng từ “vơi” có giá trị gợi tả như sự đong đếm những sự vật có khối lượng cụ thể để diễn tả cái số lượng vô định – diễn tả cái thưa dần, ít dần, hết dần những cơn mưa rào ào ạt, bất ngờ của mùa hạ. Tất cả đều chầm chậm, từ từ, không vội vã, không hối hả.
Hình ảnh “Sấm cũng bớt bất ngờ. Trên hàng cây đứng tuổi” biểu thị sự chiêm nghiệm của nhà thơ trước dòng đời nghiệt ngã. Trước hết, hình ảnh mang ý nghĩa tả thực: hình tượng sấm thường xuất hiện bất ngờ đi liền với những cơn mưa rào chỉ có ở mùa hạ (sấm cuối mùa, sấm cuối hạ cũng bớt đi, ít đi lúc sang thu). Hàng cây cổ thụ, cảnh vật thiên nhiên vào thu không còn giật mình, bất ngờ bởi tiếng sấm mùa hạ.
“Sấm” và “hàng cây đứng tuổi” là một phép ẩn dụ (gợi nhiều liên tưởng, suy ngẫm ở người đọc). “Sấm” chính là những biến cố bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời. “Hàng cây đứng tuổi” gợi tả những con người từng trải đã từng vượt qua những khó khăn, những thăng trầm của cuộc đời. Khi con người trải nghiệm nhiều sẽ trở nên hiểu mình, hiểu người, hiểu đời hơn. Con người sẽ bình tĩnh đón nhận mọi biến cố trong cuộc đời.
Nhưng con người không ngậm ngùi nuối tiếc mà chỉ thấy mình vững vàng hơn. Thời gian trôi nhanh qua cửa, cuộc đời mỗi con người là một chứng nhân nhìn mùa thu đi qua. Bởi thế tiếc nuối vẫn mãi là cảm xúc của con người trước thời gian.
Đất trời sang thu khiến lòng người cũng bâng khuâng, cảm xúc, gợi bao suy nghĩ về đời người lúc sang thu. Mùa thu đến không chỉ làm cho cảnh vật thay đổi mà suy nghĩ của con người cũng thay đổi. Thời khắc giao mùa thường đem đến cho người ta nhiều điều mới mẻ, thú vị.
Và thấp thoáng trong 2 câu thơ cuối bài thể hiện suy ngẫm về đời người “Sấm cũng bớt bất ngờ. Trên hàng cây đứng tuổi”. Lòng người đã lắng lọc rất sâu để nhận ra những xao động mơ hồ huyền ảo của thiên nhiên và những sao động bâng khuâng sâu lắng của con người.
Trong một bài phỏng vấn gần đây, Hữu Thỉnh đã giải thích “Sấm là những khó khăn thử thách mà dân tộc Việt Nam đã trải qua hai cuộc chiến tranh ác liệt chống Pháp và Mỹ. Còn hàng cây là hình ảnh của đất nước, dân tộc ta vững vàng vượt qua thử thách. Trải qua bao nhiêu thử thách, bom đạn ác liệt, chúng ta không còn sợ bất cứ thế lực nào, vững vàng vượt lên phía trước trong công cuộc xây dựng đất nước”.
“Sang thu” của Hữu Thỉnh đã không chỉ mang đến cho người đọc những cảm nhận mới về mùa thu quê hương mà còn làm sâu sắc hơn tình cảm quê hương trong trái tim mọi người. Miêu tả mùa thu bằng những bước chuyển mình của vạn vật, Hữu Thỉnh đã góp thêm một cách nhìn riêng, một lối miêu tả riêng cho mùa thu thi ca thêm phong phú.
Phân Tích Bài Thơ Sang Thu Chọn Lọc – Mẫu 2
Mùa thu, mùa của sự lãng mạn. Nó gợi lên cho con người biết bao nhiêu cảm xúc dâng trào. Chẳng khó có thể lý giải lý do vì sao mà có nhiều bài thơ hay viết về mùa thu đến vậy. Vẻ đẹp của mùa thu chắc hẳn bất cứ ai cũng có thể nhìn ra.
Nhưng cái khoảnh khắc sang thu có lẽ phải nhờ đến tâm hồn nhạy cảm của một thi sĩ mới có thể cảm nhận được. Bài thơ Sang thu của nhà thơ Hữu Thỉnh đã chỉ ra cho người đọc cái nhìn đầy tinh tế về sự chuyển giao giữa mùa hạ sang mùa thu.
Bài thơ được tác giả viết theo thể thơ 5 chữ. Toàn bộ bài cũng chỉ có 3 khổ, ngắn gọn nhưng súc tích. Bài thơ không chỉ vẽ lên được được cảnh đẹp của giây phút chuyển mùa mà còn thể hiện được tâm trạng và cảm xúc của tác giả trước cảnh đẹp thiên nhiên. Mở đầu bài thơ Hữu Thỉnh viết:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Khác với thơ xưa khi miêu tả mùa thu thường nhắc đến màu vàng của lá với hình ảnh lá rụng mùa thu. Ở thơ Hữu Thỉnh, ông cảm nhận mùa thu qua nhiều giác quan khác nhau. Đó là khứu giác, là xúc giác, là thị giác và là tri giác.
Mùa thu trong Hữu Thỉnh đến từ mùi hương của những bông hoa ổi và những quả ổi chín vàng ươm. Mùa thu còn đến từ những cơn gió se, không lạnh như gió mùa đông cũng không nóng như gió mùa hè. Nó dịu mát và làm tâm hồn con người thêm thư thái.
Mùa thu với đặc trưng sương mù cũng bắt đầu hiện hữu, chúng “chùng chình qua ngõ” và len lỏi khắp mọi ngõ ngách của đường phố. Tất cả những điều ấy khiến cho tác giả đặt ra một câu nghi vấn. Ông không khẳng định mà chỉ nói rằng “hình như thu đã về”. Từ “hình như” gợi lên cho người đọc một sự ngỡ ngàng, một sự bâng khuâng không dám tin rằng đây lại là sự thật.
Sau sự cảm nhận của các giác quan thì lúc này, dường như mùa thu đã hiện hữu rõ nét hơn thông qua những hình ảnh cụ thể:
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Tác giả Hữu Thỉnh đã rất khéo léo khi sử dụng những tính từ để chỉ sự chảy trôi của dòng sông và của những cánh chim bay. Sông thì “dềnh dàng” bởi mùa thu những cơn gió sẽ khiến cho dòng nước lững lờ trôi. “Dềnh dàng” ý chỉ sự chậm rãi, ung dung, tự tại cũng giống như từ “chùng chình” khi miêu tả sương ở câu thơ trên.
Nhưng đối lập với sự chậm rãi ấy lại là sự “vội vã” của những chú chim. Đó là sự nhạy cảm của tác giả khi nhìn cảnh vật xung quanh. Ông hiểu rằng, mùa đông là thời điểm lũ chim sẽ bay về phương nam tránh rét. Vì vậy mà khi trời chuyển sang thu, chúng sẽ bắt đầu chuẩn bị cho một hành trình dài bay về phương xa.
Sự vội vã ở đây cũng là điều rất dễ hiểu. Nhưng hình ảnh đám mây mới là hình ảnh tinh tế nhất. Vì đây là khoảnh khắc sang thu nên tiết trời vẫn còn chút vấn vương của mùa hạ. Điều đó thể hiện qua hình ảnh đám mây “vắt nửa mình sang thu”.
Một nửa của nó vẫn còn đang ở mùa hạ. Dường như giữa hai mùa chỉ cách nhau một ranh giới trên bầu trời. Chỉ cần đám mây kia di chuyển qua vạch ranh giới ấy là mùa thu sẽ chính thức gõ cửa.
Khổ thơ cuối cùng, tác giả đã cảm nhận mùa thu bằng lý trí của mình. Ông lồng ghép trong đó những tâm sự của con người trước thời cuộc:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Mùa thu mới chớm tới, nắng dù vẫn còn nhiều nhưng những cơn mưa đã thưa thớt dần, sấm chớp cũng không còn dữ dội và khiến người ta bất ngờ như những ngày đầu hè nữa. Ở đây, có thể hiểu câu thơ của tác giả theo hai lớp nghĩa, một là đơn thuần tả cảnh thiên nhiên, hai là nói đến cảm xúc của con người.
Nếu những hàng cây cổ thụ không còn bất ngờ bởi tiếng sấm thì những con người đã trải qua biết bao biến cố của cuộc đời cũng không e ngại bất cứ một sóng gió nào nữa.
Bằng cách dùng tính từ chỉ con người để nói về cảnh vật, nhà thơ Hữu Thỉnh đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nhân hóa một cách tài tình khiến cảnh vật trở nên sống động và có hồn hơn. Câu thơ đọc lên đến đâu là gợi mở cảm xúc cho con người đến đó. Bài thơ cho người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, đất nước khi mùa thu về.
Phân Tích Bài Thơ Sang Thu Ấn Tượng – Mẫu 3
Hữu Thỉnh là một nhà thơ có phong cách thơ giản dị nhưng vô cùng độc đáo trong thời kỳ văn học hiện đại của nước ta. Bài thơ “Sang thu” là một bài thơ hay thể hiện tình cảm của tác giả trước buổi thiên nhiên đất trời giao hòa. Tác giả không tô màu cho bài thơ nhưng bức tranh mùa thu được người đọc cảm nhận vô cùng lung linh huyền diệu, nhiều màu sắc tươi mới, làm say đắm lòng người.
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Gió chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về”
Trong khổ thơ đầu tiên tác giả như giật mình khi nhận ra mùa thu đang đến thật gần, đã về bên ô cửa sổ trước hiên nhà. Tác giả sử dụng từ “Bỗng” trong những làn gió se se lạnh của đầu thu, những cơn gió heo may thổi qua những con ngõ nhỏ khiến cho nhiều người có cảm giác khoan khoái dễ chịu.
Thoang thoảng đâu đây mùi thơm của hương ổi chín, một thứ mùi quen thuộc thân thương gắn liền với tuổi thơ của những đứa trẻ vùng nông thôn yên bình.
Những cơn gió thu dường như cũng chầm chậm hơn, không ào ạt gây giông tố những cơn bão mùa hè, những cơn gió thu đến thổi bay sự nóng bức oi nồng, gay gắt của những tia nắng hè bỏng rát, cháy đen người.
Mùa thu là mùa của hương ổi, nhưng cũng là mùa của hương cốm. Vị cốm mùa thu thơm dẻo, ngọt lịm được gói trong những lá sen to ướp mùi hương sen ăn với những quả chuối tiêu chín tới thì thật tuyệt vời. Nó đã trở thành món ăn đặc sản của người dân Việt Nam.
Nó thể hiện sự tinh tế trong cách thưởng thức hương vị mùa thu của người dân ta từ thời xưa truyền lại. Như hai câu thơ trong bài thơ “Đất nước” của Nguyễn Đình Thi đã viết:
“Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới…”
Trên dòng sông những con sóng chậm chạp trôi lững lờ thể hiện sự điềm tĩnh, khoan thai không hối hả, không ồn ào. Nhưng ngược lại những chú chim đi di cư thì không thể nào chậm chạp được chúng vội vã bay ngang qua những bầu trời từng đàn từng đàn chuẩn bị rủ nhau đi tránh rét.
Bởi mùa thu sang, rồi sẽ tới mùa đông. Vì vậy, chúng phải bắt đầu những chuyến hành trình bay về phương Nam xa xôi của mình ngay từ bây giờ không thì lỡ mất.
“Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.”
Những đám mây mùa thu dường như to hơn, dài hơn chúng như những cô gái đỏng đảnh đánh đu thân mình từ mùa hạ sang mùa thu. Câu thơ thể hiện sự tinh tế của tác giả trong quan sát thiên nhiên cũng như trong cách sử dụng từ ngữ.
“Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi”
Thu sang những tia nắng trong veo, không còn gay gắt, oi nồng gây khó chịu cho con người, chỉ là những tia nắng ấm áp, hanh hao khiến con người muốn sưởi ấm. Những cơn mưa rào mùa hạ đã vơi đi, không còn những cơn giông tố, những tia sấm sét vang trời không còn ồn ào gây giật mình cho con người mỗi khi lên tiếng.
“Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi”
Hình ảnh hàng cây đứng tuổi gợi cho người đọc những suy nghĩ về cuộc đời về con người. Con người khi đã trưởng thành đi qua những năm tháng tuổi trẻ giống như “hàng cây đứng tuổi” thì mọi sóng gió, giông bão không còn làm cho con người ta giật mình, lo lắng nữa. Con người trưởng thành có khả năng thích nghi với những đổi thay, biến cố của cuộc đời.
Sang thu là một bài thơ hay để lại trong lòng người đọc nhiều cảm xúc. Tác giả Hữu Thỉnh đã vô cùng tinh tế, khôn khéo khi sử dụng những biện pháp tu từ ẩn dụ, nhân hóa làm cho bài thơ như một bức tranh mang đầy đủ chất nhạc và thơ, gợi cảm làm say đắm lòng người. Qua bài thơ tác giả Hữu Thỉnh muốn gửi gắm nỗi lòng của mình trước cảnh đẹp của quê hương đất nước.
Phân Tích Bài Thơ Sang Thu Đặc Sắc – Mẫu 4
Đây mùa thu tới, mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng
Là tiếng thơ reo vui, hồi hởi của thi sĩ Xuân Diệu trước khoảnh khắc thu sang, câu thơ hiện đại mà vẫn thấm đẫm chất cổ điển. Còn đến với nhà thơ Hữu Thỉnh ta sẽ được cảm biết một mùa thu rất đỗi thân thuộc, rất đỗi Việt Nam qua bài thơ “Sang thu”.
“Sang thu” không dùng thứ ngôn từ mĩ lệ, quá cầu kì trau chuốt mà rất đỗi giản dị tự nhiên, kết hợp hài hòa với tình cảm chân thành đã đem đến cho thi ca Việt Nam một bức tranh mùa thu rất khác:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Bỗng – cảm giác bất chợt, tự nhiên ùa về, một mùi hương vừa lạ, vừa quen, mùi hương ấy giản dị biết bao, ấy chính là hương ổi. Hương ổi là mùi hương điển hình của làng quê Việt Nam, mỗi độ thu về, theo cơn gió se lạnh, hương ổi cũng tung mình bay đi xa. Hương thơm ấy không hề nhạt nhòa, mà đậm và sánh lạnh phả vào cơn gió se, khiến cả không gian tràn ngập hương thơm dịu dàng đồng quê ấy.
Câu thơ không chỉ giúp người đọc cảm nhận được mùi hương mà còn hình dung ra sắc màu vàng ươm, chín thơm của những trái ổi đang lúc lỉu trên cành. Không chỉ cảm nhận ở hương ổi, mà Hữu Thỉnh còn lắng lòng mình để thấy bước thu về trên những dòng sương thu thong thả, chậm chạp trên bầu trời.
Và để cuối cùng ông chợt giật mình nhận ra: “Hình như thu đã về”. Chữ hình như ấy còn như một tiếng reo vui, sự ngỡ ngàng chào đón thu sang.
Nếu như ở khổ thơ đầu nhưng cảm giác về mùa thu vẫn còn rất đỗi mong manh, thì sang đến khổ thơ thứ hai mùa thu đã rõ ràng hơn. Tiếp tục sử dụng ngôn từ giản dị, mộc mạc, Hữu Thỉnh đưa người đọc đi lần lượt bóc tách từng dấu hiệu khi thu về:
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Ngôn từ quá đỗi dung dị, khiến ta ngỡ như chỉ là những lời nói, lời tâm sự của tác giả với mọi người. Nhưng cái giản dị đó lại được kết hợp hài hòa với các biện pháp nghệ thuật, tạo nên chất thơ cho tác phẩm. Con sông được nhân hóa, cũng dềnh dàng khi thu sang. Nước thôi cuồn cuộn chảy, mà đỏ nặng phù sa, chậm chạp trôi. Trên bầu trời những chú chim cũng chỉ mới “bắt đầu vội vã” tìm về phương Nam tránh rét.
Đặc biệt nhất là hình ảnh đám mây mang trên mình hai mùa: một nửa mùa hạ và một nửa mùa thu. Đám mây không còn là đám mây đơn thuần nữa mà nó tựa như một tấm lụa mỏng, vắt ngang bầu trời, khiến cho khái niệm thời gian vốn vô hình nay cũng trở nên hữu hình. Đám mây nửa lưu luyến, bịn rịn mùa hè sôi động, nửa lại háo hức nghiêng hẳn mình sang mùa thu để khám phá.
Không chỉ dừng lại ở đó những hiện tượng thiên nhiên như sấm, chớp, mưa cũng trở nên thưa dần và ít dần đi. Đến đây mùa thu đã thực sự hiện hình một cách rõ nét. Chỉ với những nét phác họa hết sức đơn sơ nhưng cũng đủ để cho ngòi bút tài hoa của Hữu Thỉnh dựng lên bức tranh thu nồng đượm tình người, tình yêu cuộc sống. Hình ảnh thu không ảm đạm, héo úa, mà tươi tắn, tràn đầy sự sống và hết sức giản dị.
Tác giả đã sử dụng liên tiếp các từ láy: chùng chình, dềnh dàng, vội vã và giọng thơ biến đổi linh hoạt, khi ngỡ ngàng khi vui mừng, reo ca để đưa người đọc đến một khung cảnh thu thật thu của làng quê Việt Nam. Hai câu thơ cuối mang tính ẩn dụ rõ nét:
Sấm cũng bớt bất ngờ
Bên hàng cây đứng tuổi
Cũng như những hàng cây, trải qua một mùa hè đầy giông bão, nó cũng trở nên chín chắn hơn. Và một cơn mưa rào rơi rớt của của hạ đầu thu, với tiếng sấm thưa thớt dần không còn làm cho hàng cây sợ hãi. Con người cũng vậy, khi trải qua bao giông tố trong cuộc đời, họ cũng dần dần trở nên chín chắn và trưởng thành hơn.
Bởi vậy, đối với những sóng gió họ không còn bất ngờ mà sẵn sàng đương đầu với những khó khăn thử thách. Đây chính là điểm nhấn của bài thơ, đằng sau bức tranh thu còn là những triết lí sâu sắc về cuộc đời và con người.
“Sang thu” không chỉ là khúc ca giản dị, mộc mạc miêu tả bước chuyển mình của thiên nhiên từ hạ sang thu. Mà nó còn là một bài thơ thấm đẫm chất triết lí về con người về cuộc đời. Với ngôn ngữ dung dị, thể thơ năm chữ linh hoạt, giàu nhịp điệu kết hợp với các biện pháp nghệ thuật đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc.
Phân Tích Bài Thơ Sang Thu Tiêu Biểu – Mẫu 5
Mùa thu là đề tài muôn thuở của thơ ca cổ kim, ta bắt gặp một không gian thấm đẫm chất thu của Nguyễn Du: “Người lên ngựa, kẻ chia bào/ Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san”; ta lại gặp một mùa thu rất hiện đại trong thơ Xuân Diệu: “Đây mùa thu tới, mùa thu tới/ Với áo mơ phai dệt lá vàng”.
Các nhà thơ đều có những khám phá, phát hiện riêng về mùa thu. Nhưng ít có nhà thơ nào lại có những cảm nhận tinh tế về bước chuyển mình từ hạ sang thu như nhà thơ Hữu Thỉnh trong bài “Sang thu”.
Bài thơ được sáng tác năm 1977, in trong tập “Từ chiến hào đến thành phố”. Ngay từ nhan đề của bài thơ đã gợi cho người đọc về khoảnh khắc giao mùa của thiên nhiên, và còn đâu đó ẩn dấu khoảnh khắc giao mùa của đời người. Khổ thơ đầu là những cảm nhận vô cùng tinh tế, là giác quan nhạy bén của tác giả để cảm biết được hết những mong manh tín hiệu khi thu về:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về.
Cảm nhận đầu tiên của tác giả chính là hương ổi, một mùi hương thật thân quen, gần gũi. Hương ổi kết hợp với từ “bỗng” gợi lên biết bao cảm giác đột ngột, ngỡ ngàng, cùng với đó là động từ “phả” cho thấy hương thơm đậm sánh lại hòa vào trong cơn gió se se của mùa thu. Không chỉ vậy từ phả còn cho thấy tư thế chủ động của hương ổi, khiến hương thơm càng sánh, càng đậm hơn.
Hương ổi cũng gợi nên không gian rất làng quê với những ngõ xóm sum suê cây lá, đó chính là hương vị mùa thu chỉ có riêng trong thơ Hữu Thỉnh.
“Sương chùng chình” – nghệ thuật nhân hóa, cho ta thấy dáng vẻ của sương cũng như đang quyến luyến, cố đi chậm thật chậm để tận hưởng nốt cái ấm áp của mùa hè, dường như nó chưa muốn bước hẳn sang thu. Với hệ thống hình ảnh độc đáo, miêu tả sinh động tác giả đã miêu tả một cách tài tình những dấu hiệu đầu tiên của mùa thu.
Trước những tín hiệu thu về lòng người dường như cũng có sự băn khoăn, xốn xang. Tình thái từ “Hình như” diễn đạt cảm xúc mơ hồ, chưa xác định, dường như nhà thơ vẫn còn đôi chút băn khoăn, đôi chút ngỡ ngàng: liệu có phải mùa thu đã đến thật không? Khổ thơ là những cảm nhận tinh tế, mới mẻ của tác giả lúc thu sang.
Ẩn sau những thay đổi của đất trời khi sang thu là tâm hồn tinh tế của nhà thơ, là niềm vui, hạnh phúc khi thu về. Những băn khoăn của tác giả ở khổ thơ trên, đã được giải đáp bằng những tín hiệu của đất trời thấm đẫm chất thu:
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Bắt đầu từ những khúc sông “dềnh dàng”, chậm chạp chảy, ta không còn thấy cái dữ dội, những dòng nước cuồn cuộn như mùa hè nữa mà thay vào đó là dòng sông thu vô cùng trong trẻo, tĩnh lặng, chảy hiền hòa như đang ngẫm ngợi điều gì. Nghệ thuật nhân hóa khiến dòng sông như đang nghỉ ngơi sau một mùa hạ cuộn xiết chảy.
Ngược lại những chú chim lại vội vã về phương Nam tránh rét, đồng thời cũng gợi lên những lo toan, tất bật của cuộc sống đời thường. Hình ảnh đặc sắc nhất là đám mây mùa hạ “vắt nửa mình sang thu”. Nghệ thuật nhân hóa khiến đám mây vừa hư vừa thực, tái hiện được nhịp điệu của thời gian. Đồng thời tác giả cũng hữu hình hóa cánh cổng thời gian vốn vô hình qua hình ảnh đám ấy.
Khoảnh khắc giao mùa hiện lên tinh tế, sống động qua những câu thơ giàu chất tạo hình. Ông quả là một người tinh tế và nhạy cảm khi nhìn nhận sự vật, hiện tượng trong khoảnh khắc giao mùa. Khổ thơ cuối cùng lại thể hiện rõ hơn nữa sự tinh tế của tác giả trong việc khám phá những biến chuyển của đất trời từ cuối hạ sang thu:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Hữu Thỉnh sử dụng linh hoạt phép đối “vẫn còn – vơi dần” , “nắng – mưa” gợi sự vận động ngược chiều của các hiện tượng thiên nhiên tiêu biểu cho hai mùa. Những cơn mưa mùa hè đã vơi dần, bớt dần; nắng cũng không còn chói gắt, làm người ta lóa mắt nữa mà đã là ánh nắng mùa thu dịu nhẹ như màu mật ong.
Tín hiệu thu về đã rõ nét hơn bao giờ hết. Cái đặc sắc, tinh nhạy của Hữu Thỉnh còn được thể trong cách ông sắp xếp từ ngữ giảm dần về mức độ: vẫn còn – vơi – bớt cho thấy sự nhạt dần của mùa hạ, và mùa thu mỗi ngày lại đậm nét hơn. Hai câu thơ cuối thể hiện những chiêm nghiệm, suy nghĩ sâu sắc về cuộc đời, con người của tác giả:
Sấm cũng bớt bất ngờ
Bên hàng cây đứng tuổi
Câu thơ vừa mang ý nghĩa tả thực lại vừa mang ý nghĩa biểu tượng. Trước hết về ý nghĩa tả thực: sấm là hiện tượng tự nhiên, thường là dấu hiệu của những cơn mưa rào mùa hạ. Sang thu tiếng sấm cũng trở nên nhỏ hơn, không còn đủ sức lay động những hàng cây đã trải qua bao mùa thay lá nữa.
Bên cạnh đó tiếng sấm còn để chỉ những biến động bất thường của cuộc đời, những gian nan, thử thách mà mỗi chúng ta phải trải qua. Tương ứng với nghĩa biểu tượng của “sấm” , “hàng cây đứng tuổi” là biểu trưng cho những con người trưởng thành, đã trải qua biết bao sóng gió, giông tố trong cuộc đời.
Bởi vậy, dù có thêm những bất thường, biến động cũng không dễ dàng khiến họ lung lay, gục ngã; họ trở nên bình tĩnh, ung dung hơn trước những biến cố, thăng trầm của cuộc sống.
Bằng giác quan nhạy bén, Hữu Thỉnh đã xuất sắc ghi lại khoảnh khắc giao mùa của đất trời từ hạ sang thu. Tái hiện bức tranh đẹp đẽ nhiều hương sắc, nhiều phong vị rất đặc trưng của đất Bắc. Cùng với đó là thể thơ năm chữ giàu nhịp điệu, ngôn ngữ mộc mạc giản dị mà cũng vô cùng sâu sắc đã góp phần tạo nên thành công của tác phẩm.