Chia sẻ những mẫu tóm tắt tác phẩm Xà bông con vịt hay và đầy đủ ý, qua đó giúp các học sinh lớp 11 có thêm nhiều tài liệu ôn tập hữu ích.
NỘI DUNG CHÍNH
Xuất Xứ Và Hoàn Cảnh Sáng Tác Truyện Xà Bông Con Vịt
Truyện Xà bông con vịt được in trong Dấu thời gian khát vọng của người xưa, NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2022).
Đừng bỏ lỡ tác phẩm 👉 Kiến Và Người
Nội Dung Tác Phẩm Xà Bông Con Vịt
Thohay.vn cập nhật cho các em học sinh nội dung chính của tác phẩm Xà bông con vịt dưới đây:
Một
(Lược dẫn: Giữa lúc báo chí đưa tin dân chúng ở Huế nổi dậy chống thuế nhen lên một phong trào yêu nước, tiếng oang lan rộng vào Nam, một người bạn đến nhà Cai Tuất với lời nhắn nhủ của Tổng lí Trần Chánh Chiếu (Giu-béc (Gilbert) Chiếu), lãnh tụ của phong trào Minh Tân Nam Bộ.)
Cai Tuất trở lại thư thái điềm tĩnh.
– Nầy qua hỏi thiệt, chú em quá bước sang đây chơi hay muốn qua gả chó giữ nhà? Cả vùng Sầm Giang mấy ai không bái phục tài lựa chọn chó tốt của Cai Tuất. Vả lại ông ta chẳng những không giấu nghề mà còn phổ biến cho xóm giềng cùng biết. Thường thì ông nhắc nếu chọn chó khôn cần lưu ý: “Mắt to, phía trên chưa mày điểm sậm màu hơn lông (còn gọi là chó bốn mắt), tai vểnh thẳng, lưỡi có bớt đen, “móng đeo” bốn chưn trước sau…”. Lúc “trà dư tửu hậu” Cai Tuất cao hứng đọc thiệu: “Đốm đầu thì nuôi, đốm đuôi thì thịt. Bỏ đuôi bên trái thì nuôi, bỏ đuôi bên phải thì thịt…”. Nói vậy chớ chẳng ai can đởm ăn thịt chó, con vật mang biểu tượng trung thành với chủ; và cả thịt trâu, con vật mang biểu tượng bạn nhà nông.
Rồi ông hãnh diện về con chó mực nhà ông mà ông thích gọi “hắc cẩu”, bởi toàn thân nó phủ một màu đen tuyền; dân gian truyền tụng chó mực mắt thấy được ma quái và ma quái cũng chỉ khiếp sợ loại chó mực.
– Thưa thầy Cai! Tui tới gặp thầy Cai là mần theo ý của ông Giu-béc Chiếu.
Để khỏi mất thì giờ, điền chủ Dương nói luôn:
Ông Trần Chánh Chiếu:
– Giu-béc Chiếu nhờ tui nhắc lại với thầy cai muốn gián tiếp nhắn nhủ điều câu ca dao ở xứ mình: “Tham chỉ đồng bạc con cò/ Bỏ cha, bỏ mẹ theo phò Lang Sa”!
Cai Tuất chưng hửng và câu chuyện về chó đang hồi cao trào cũng bị xẹp lép. Giu-béc Chiếu, một cái tên mà từ lâu ông hằng ngưỡng mộ và thời gian gần đây, trong giới trí thức, điền chủ, hương chức,… râm ran bàn luận và tham gia phong trào Minh Tân ngày càng đông ngay trên đất Mỹ Tho, vốn là thủ phủ thương mại của Hoa kiều với cái tên “Đại phố Mỹ Tho” từ Dương Ngạn Địch. Một việc làm hi hữu và táo bạo kể từ khi Nam Kỳ thuộc Pháp.
Hai
(Lược dẫn: Sau khi trả chức cho quận trưởng, hưởng ứng tinh thần thực nghiệp tự cường của Tổng lí Trần Chánh Chiếu và tinh thần “Người Việt xài hàng Việt”, Cai Tuất dự định cùng với em vợ là ông Lê Văn Cửu và một số nhân sĩ trí thức trong vùng hùn vốn vào “Nam Kỳ Minh Tân công nghệ”, xây dựng cơ sở sản xuất xà bông hiệu “Con Vịt”. Vợ ông ban đầu tỏ ra ngờ vực ý nguyện của ông, sau đó, bà cũng đồng tình giúp sức.)
– Ông ơi! Vô ăn cơm. Chiều rồi đó!
– Bà ăn trước đi, tui chưa thấy đói!
Biết ông hòn mát bà từ cái bữa bàn chuyện nhập hội làm xà bông “Con Vịt” tới nay, nhưng bà mần bộ lảng coi như không biết. Chớ thiệt bụng bà muốn ông sớm bỏ nghề nuôi chó, gả chó cho người. Mình không ăn thịt chó, người ta ăn thì sao? Thất đức chết! Bà thường nghĩ: “Con nhà tông không giống lông cũng giống cánh”. Bà vốn người làng Lương Hoà Lạc, có ngôi chợ nằm cạnh dòng sông Bảo Định hiền hoà.
Ông nội và bên nội của bà từng theo Thủ khoa Nguyễn Hữu Huân chống Tây hơn ba mươi năm về trước. Cậu Út của bà, ông Lê Văn Cửu, một trong số tám người gốc gác dân Mỹ Tho, là sáng lập viên Công ty Cổ phần “Nam Kỳ Minh Tân công nghệ”
Hơn nữa, ông Huỳnh Đình Điển, chủ khách sạn Nam Kỳ chẳng tiếc gì của cải, dám giao khách sạn cho ông Trần Chánh Chiếu mượn làm trụ sở Minh Tân, thì hỏi sao bà không tin, không tham gia. Bà chần chừ bởi hiểu rằng: “Minh Tân là phong trào yêu nước, kết nối giữa phong trào Đông Du và phong trào Duy Tân. Mục đích cuối cùng là đánh đuổi thực dân Pháp, giành độc lập, tự do cho Tổ quốc”. Chẳng biết ông nhà có cái gan mần việc lớn hay không? Có khi phải đem cái mạng mà đền nợ nước! Hay ông chỉ chí thú mần ăn hoặc do hứng khỏi nhứt thời vì ham mần ra tiền. Với bà việc nầy là việc hệ trọng không vì tiền bạc mà vì tấm lòng nghĩ tới nước, tới dân hiện đang Nam Kỳ, Công ty Cổ phần sống trong tủi nhục mất nước.
– Thì ông vô ăn cơm cùng tui đi cái đã! Rồi tui nói nghệ chuyện này hay lắm cho ông nghe!
Ba
Cai Tuất cặm cụi dán “Bố cáo di dời mồ mả” trên sở đất mà công ty đã mua để xây dựng cơ sở sản xuất xà bông hiệu “Con Vịt”. Với tinh thần “Người Việt xài hàng Việt” nên những thân nhân có mồ mả đang nằm trên sở đất của công ty đã cấp tập di dời. Hạn di dời mồ mả ba tháng, nhưng chưa tới một tháng công ty đã có thể xây dựng lò sản xuất xà bông. Vợ Cai Tuất, vợ điền chủ Dương trực tiếp đứng ra thu mua dừa khô từ nhiều nơi đổ về giao mối. Nhiều nhứt và chất lượng dầu dừa tốt nhứt vẫn là trái dừa xiêm khô Bến Tre có vỏ màu nâu sậm, cầm trái dừa cảm giác chắc tay. Trên bến dưới thuyền, bầu không khí vui như hội, chẳng những đối với người trong công ty mà con cả với người xung quanh.
– Chào thầy Cai tổng!
– Giờ nầy còn thầy với bà gì nữa chú em! Cai với tổng cái con khỉ!
Cả hai cùng cười vang, rung khỏi lò nấu dầu dừa.
Điền chủ Dương neo ghe, nhảy lên bờ ôm vai Cai Tuất. Mực “gấu, gâu…” mấy tiếng, chồm lên chưa mừng người quen.
– Sao? Từ ngày chú em vô “Minh Tân túc mễ tổng cuộc”, đi buôn lúa gạo có khá hơn đi thu thuế ruộng tá điền không?
Cai Tuất hỏi thăm người anh em cùng tổng hồi trước.
Điền chủ Dương giờ đã là chủ nhà máy xay xát gạo lớn bậc nhứt ở Long Hưng sau khi bán hết ruộng vườn cho Trần Bá Thọ. Chủ nhà máy Dương cười sảng khoái.
– Giờ nghe ai gọi chủ nhà máy, tui vừa sướng vừa đã hơn nghe ai kêu điền chủ!
Chủ nhà máy Dương tâm tư:
Suy cho cùng, mần chủ nhà máy còn làm ra sản phẩm. Mần địa chủ chỉ quen thói đè đầu, bóp họng tá điền nhả tiền ra chớ xã hội chẳng có được thêm vật chất, của cải. Một thằng làm giàu trăm họ điêu đứng, tạo nên sự bất công, nỗi phẫn uất!
Rồi chủ nhà máy Dương kết luận:
– Chủ nhà máy giàu thì xã hội có thêm sản phẩm. Còn điền chủ giàu thì xã hội chỉ có thêm tá điền đói khát!
Cả hai nhâm nhi men rượu nghĩa tình, mừng cuộc hội ngộ cùng đi chung con đường canh tân đất nước. Sống trên đất của mình, há lẽ chịu bỏ tay lệ thuộc vào hàng hoá của tư bản Pháp và của đám Thanh thương!?. Chứng minh điều suy nghĩ của mình, chủ nhà máy Dương bước lên đòn ghe trở xuống ghe lấy tờ nhụt trình, đặng cho Cai Tuất coi cái tin “Nam Kỳ thương cuộc” do ông Trần Văn Thạnh ở Chợ Gạo thành lập: “… lập sở nhà máy xay lúa, lập hãng ăn lúa gạo (để trực tiếp xuất khẩu) hoặc là lựa con dân đứa nào thông thái thì cho nó qua bên Tây học bác vật…” (Lục Tỉnh tân văn).
Mấy dòng ngắn ngủn của bản tin đủ sức củng cố niềm tin xán lạn hàng hoá Việt trong đó có sản phẩm xà bông hiệu “Con Vịt”.
Bóng chiều khuất tầm rặng mù u. Chủ nhà máy Dương kiểu từ Cai Tuất để kịp con nước sang thăm vợ đang ở chành thu mua dừa khô nơi bến Tắm Ngựa. Trước lúc xuống ghe, chủ nhà máy Dương kề tại Cai Tuất nói nhỏ:
– Minh Tân hội vừa có thêm thành viên mới!
– Vậy là quá tốt! Thêm người thêm sức mạnh. Nhưng mà ai đó chú em? Cai Tuất sửng sốt gần như hốt hoảng khi nghe chủ nhà máy Dương trả lời.
– Chết! Chết! Sao lại là Trần Bá Thọ!?
Gió sông Tiền hiu hiu ru chiều Mỹ Tho sụp mí tối!
***
Mẻ xà bông hiệu “Con Vịt” đầu tiên ra lò. Cai Tuất và toàn bộ anh chị em công nhân mừng chảy nước mắt. Mùi xà bông thoang thoảng hương dầu dừa thơm tình quê. Trong tâm trí Cai Tuất, mường tượng đàn vịt đang chạy đồng rộng bao la trên vùng đất Nam Kỳ. Tự nhiên Cai Tuất cười một mình như người nằm mơ vừa bắt được giấc mơ.
Hôm hội nghị cổ đông, Tổng lí Trần Chánh Chiếu giới thiệu Cai Tuất với mọi người: “Nguyễn Văn Tuất tự Cai Tuất, người bỏ cai rời tổng đi vào sản xuất ích nước lợi nhà, người buông nghề nuôi chó, gả chó để nắm lấy kĩ thuật và làm ra xà bông cho người mình có cái mà xài, giảm bớt sự lệ thuộc sản phẩm ngoại lai”. Cai Tuất chẳng còn nhớ hôm đó ông nói cái gì, chỉ nhớ là ông có hứa: “Cố gắng cùng anh chị em công nhân làm hết sức mình và sống chết bám hãng xà bông hiệu “Con Vịt”, vì sự phát triển của Nam Kỳ, vì sự tồn vong của đất nước. Ông nhớ trước lúc hội nghị sắp bế mạc, Tổng lí sai ông đem xà bông hiệu “Con Vịt” tặng mỗi đại biểu bốn cục xà bông về xài thử và có điều gì cần góp ý, nhắc nhở, thì trực tiếp với hãng.
Ai nấy cùng nghĩ: “Vạn sự khởi đầu nan”, nhưng với lòng tự trọng, tính cần cù, sự chung tay… “Con Vịt”, hình ảnh thân quen của quê nhà sẽ được người mình giang tay đón nhận, dù buổi đầu chất lượng có kém đôi chút so với người đi chăng nữa.
Giữa lúc mọi người đón tin vui: “… Từ ngày có sa-von (savon) Minh Tân ló ra bán giá rẻ, thì sa-von của Khách (Hoa kiều) cũng hạ giá theo, nên nay công ty hạ giá bán cho các đại lí hơn, hoặc ai mua từ 100 ki-lô (kilos) sắp lên cũng nhờ được”, thì điềm dữ bắt đầu manh nha bởi tên Trần Bá Thọ làm chỉ điểm cho thực dân Pháp.
Rồi chỉ ít lâu sau, tên Chủ tỉnh Mỹ Tho phát lịnh từ toà Bố đàn áp, bắt bớ và tịch thu các cơ sở của Minh Tân.
Tư
Còn năm tiếng đồng hồ nữa là hết hạn giao hãng xưởng sản xuất xà bông hiệu “Con Vịt” cho chánh quyền sở tại theo “tối hậu thư” của tên Chủ tỉnh Mỹ Tho.
Cai Tuất điềm tĩnh, cho công nhân chất dầu xung quanh hãng như một chiến luỹ và ra lịnh phá máy móc, huỷ các lò; đồng thời cho công nhân mang lấy tất cả thành phẩm xà bông, nhanh chưa rời khỏi nhà xưởng. Một số công nhân bịn rịn, tỏ ý muốn ở lại hãng cùng ông. Ông nghiêm cấm!
Mực không sủa, lặng lẽ chạy theo anh chị em công nhân ra tới tận cổng rào. Rồi điềm nhiên quay vô nằm cạnh chưn của chủ. Cai Tuất cúi xuống, ôm nó vào lòng và thì thầm điều chỉ đó. Nó bật vùng dậy, bốn cẳng đứng thẳng thóm, ngửa mặt nhìn trời và nghếch cái mõm tru lên tiếng tru kéo dài nghe ròn rọn da mọc gai. Cai Tuất hiểu rằng Mực từ chối xa ông.
Ngồi uống rượu một mình giữa không gian bình yên chờ đợi bão tố. Tấm phù điều hình “Con Vịt” treo trên tường, thỉnh thoảng chao động không biết vì gió hay vì chia sẻ sự kiện định ở lại của ông, của con Mực (!?). Tự nhiên ông thèm nghe tiếng vịt gọi đàn, thèm nghe tiếng vịt kêu chiều nhớ nhà, nhớ chốn. Ông hiểu tấm lòng của bà đối với ông, ngày đó bà chần chừ quyết định vô hội Minh Tân, vì bà sợ những năm tháng làm Cai tổng và dù ông đã tự lột trả lại cái chức Cai tổng cho Chủ quận Cai Lậy, nhưng có chắc gì tâm hồn ông còn được sáng trong!
Giờ thì ở một nơi ẩn náu nào đó, hẳn nhiên bà thấu hiểu bụng dạ của chồng: “Nhứt định không để thua chó đối với chủ”. Và trong cái thời gian đếm từng phút này, ông muốn nói với người vợ hiền: “Tui thà làm con chó, dù phải chết cũng không làm con má. Bởi con chó không ăn thịt đồng loại, còn con má thì ăn chẳng từ thứ nào! Hồi nẳm, thằng Chủ quận Cai Lậy chửi tui “Đồ chó má!”, cũng có nghĩa là tui chó nó má”. Ông chợt phì cười do ý nghĩ vừa thoáng qua.
Chén rượu cuối cùng ông vừa uống cạn, chưa kịp quơ tay chùi mép thì ngoài cổng hãng lao xao tiếng chưn người.
– Cai Tuất! Nghe đây…
Chẳng chờ tiếng loa phát trọn lời, Cai Tuất thản nhiên bước ra mở cổng. Khi đoàn người lọt vô căn phòng treo phù điêu “Con Vịt”, ông lạnh lùng châm lửa đốt những thùng dầu bao quanh thành chiến luỹ! Rừng lửa trùm mất hút bọn thực dân Pháp và lũ tay sai. […] Và người ta nghe rất rõ, con Mực tru tiếng tru vĩnh biệt “Con Vịt” trong thời khắc sinh tử.
Từng làn khói trắng nương gió kết tụ thành mây, trôi lang thang trên nền trời xanh thẳm quê nhà!
Xem thêm tác phẩm 👉 Cải Ơi (Nguyễn Ngọc Tư)
Tóm Tắt Xà Bông Con Vịt
Tóm tắt tác phẩm Xà bông con vịt sau đây để các em học sinh có thể nắm được nội dung chính của bài.
Truyện kể về Cai Tuất, ông cùng với một số nhân sĩ yêu nước khác đã mở một xưởng sản xuất xà bông hiệu là “Con Vịt” để người Việt có thể dùng hàng Việt. Vợ của ông không biết ông có thực sự có tấm lòng với nước không, hay chỉ nghĩ đến bản thân. Nhưng bà đã cùng với vợ điền chủ Dương vẫn đi mua dừa khô từ nhiều nơi về để làm xà bông. Ông Tuất đã di dời những ngôi mộ xung quanh đấy để có thể làm cơ sở sản xuất xung quanh.
Cơ sở đã tạo nên công việc cho nhiều người và không khí cuộc sống trở nên nhộn nhịp, tấp nập hơn. Ông gặp được điền chủ Dương, nghe ông tâm sự về việc mình mở nhà máy xay xát gạo, rồi bán hết vườn tược cho một người là Trần Bá Thọ. Khi mình làm chủ có thể tạo công ăn việc làm, sản phẩm cho người Việt, còn khi điền chủ giàu thì dân chúng lại bị bóc lột khổ cực.
Cả hai ông đều không chịu nổi sự ràng buộc của thực dân Pháp mà đứng lên mở ra một con đường mới cho người Việt lúc bấy giờ. Rồi ngày có càng nhiều người Việt đứng lên mở xưởng càng cho thấy sự phát triển của các sản phẩm Việt. Khi những mẻ xà bông đầu tiên của Cai Tuất ra lò, mọi người và cả ông đều hết sức là vui mừng. Ông còn được Trần Chánh Chiêu khen ngợi trước sản phẩm mà ông làm ra và ông hứa mình sẽ đưa sản phẩm ngày càng phát triển hơn.
Nhưng niềm vui chưa được bao lâu thì có người chỉ điểm của Pháp đã khiến cho những cơ sở sản xuất như ông Tuất bị đàn áp, không kinh doanh nổi. Trước sự việc đó, ông Tuất như chết lặng, ngậm ngùi nhìn những xưởng sản xuất của mình. Nhưng ông quyết không cho bọn Pháp lấy những sản phẩm của người Việt đi, mà ông đã châm lửa đốt cả xưởng sản xuất của mình đi. Ông Tuất cũng như những người đại diện cho những con người yêu nước bấy giờ thà mất tất cả, chứ quyết không bán cho bọn thực dân Pháp.
Đừng bỏ lỡ tác phẩm 👉 Cõi Lá
Về Tác Giả Tác Phẩm Xà Bông Con Vịt
Đón đọc thêm thông tin về tác giả tác phẩm Xà bông con vịt được cập nhật đầy đủ dưới đây.
Tác Giả
- Trần Bảo Định sinh năm 1944
- Quê quán: An Vĩnh Ngãi, Tân An, Long An
- Cuộc đời: Cựu sinh viên Văn khoa – Đại học Đà Lạt.
- Các tác phẩm chính: Ngao du sơn thủy, thơ, 2012 ; Thầy tôi, thơ, 2013 ; Mẹ, tiếng lòng, thơ, 2013 ; Vợ tôi, thơ, 2014
Tác Phẩm
1. Bình luận về cách lựa chọn hành động của Cai Tuất ở cuối văn bản. Tác phẩm giúp bạn hiểu thêm điều gì về ý thức và khát vọng tự cường dân tộc của doanh nhân Việt Nam vào đầu thế kỉ XX?
Trả lời:
- Cách lựa chọn hành động của Cai Tuất thể hiện ông là một người có tấm lòng yêu nước sâu sắc, không thể bị lôi kéo bởi lợi ích hay tiền tài. Ông có thể mất hết tất cả nhưng không thể đánh mất đi được lòng trung trinh và đất nước.
- Tác phẩm giúp ta thấy được ý thức và khát vọng tự cường dân tộc của danh nhân Việt Nam vào đầu thế kỉ XX vô cùng mãnh liệt, họ mang trong mình lòng yêu quê hương, đất nước lớn lao.
2. Những dấu hiệu nào giúp bạn nhận biết văn bản Xà bông “Con Vịt” thuộc thể loại truyện kí?
Trả lời: Những dấu hiệu giúp nhận biết văn bản Xà bông “Con Vịt” thuộc thể loại truyện kí là:
- Các nhân vật có thật, lối kể chuyện rất thực tế và chi tiết về các sự kiện và hành động của nhân vật, mô tả rõ ràng những tình huống trong câu chuyện.
- Văn bản mang tính cảm động và sâu sắc về mặt tâm lý, giúp độc giả suy ngẫm về cuộc sống và con người.
- Đề tài chủ yếu về cuộc sống và con người, đi sâu miêu tả số phận của những con người trong xã hội phong kiến cũ.
Đừng vội bỏ lỡ phân tích tác phẩm 🌷Mùa Lá Rụng Trong Vườn 🌷 đầy đủ nhất
Ý Nghĩa Tác Phẩm Xà Bông Con Vịt
Tác phẩm Xà bông con vịt có nội dung chan chứa tinh thần nhân đạo: yêu thương, trân trọng những tình cảm, phẩm chất đẹp đẽ, tố cáo những gì xấu xa, tàn ác, chà đạp lên cuộc sống của những người bình thường. Đồng thời ca ngợi, trân trọng tình cảm tốt đẹp, phẩm chất tốt đẹp của con người.
Bố Cục Văn Bản Xà Bông Con Vịt
Đọc thêm bố cục văn bản Xà bông con vịt được Thohay.vn chia sẻ dưới đây:
- Phần 1: Đoạn 1 – Giới thiệu về Cai Tuất và tài năng của ông.
- Phần 2: Đoạn 2 – Câu chuyện về xà bông hiệu “Con vịt”.
- Phần 3: Đoạn 3 – Quá trình và chất lượng của xà bông “con vịt”.
- Phần 4: Đoạn 4 – Tình cảm dành cho xà bông “con vịt”.
Tham khảo nội dung tác phẩm 👉 Muối Của Rừng
Đọc Hiểu Tác Phẩm Xà Bông Con Vịt
Dưới đây là phần đọc hiểu tác phẩm Xà bông con vịt được biên soạn chi tiết nhất.
👉 Câu 1: Ông Trần Chánh Chiếu muốn gián tiếp nhắn nhủ điều gì với Cai Tuất?
Đáp án: Ông Trần Chánh Chiếu qua câu nói “Tham chi đồng bạc con cò/ Bỏ cha, bỏ mẹ theo phò Lang Sa!” muốn gián tiếp nhắn nhủ với Cai Tuất: đừng quá mải mê chạy theo sự cám dỗ của đồng tiền và danh vọng phù du mà đánh đổi tình cảm gia đình. Tiền bạc và danh vọng có thể đem lại những lợi ích tạm thời, nhưng nếu đánh đổi bằng việc bỏ lỡ tình cảm gia đình, thì một người sẽ trở thành kẻ vô tâm và thiếu nhân tính. Trần Chánh Chiếu muốn nhắc nhở Cai Tuất phải biết trân trọng những giá trị đích thực của cuộc sống và không bao giờ bỏ qua tình thân trong cuộc đời.
👉 Câu 2: Nhân vật, sự việc được nói đến ở đây (ông Lê Văn Cửu, Huỳnh Đình Điểu, khách sạn Nam Kỳ, Công ty Cổ phần “Nam Kỳ Minh Tân công nghệ”..) có phải người thực, việc thực không?
Đáp án: Nhân vật, sự việc được nói đến ở đây (ông Lê Văn Cửu, Huỳnh Đình Điểu, khách sạn Nam Kỳ, Công ty Cổ phần “Nam Kỳ Minh Tân công nghệ”..) là người thực, việc thực.
- Doanh nhân Huỳnh Đình Điển (chưa rõ năm sinh, năm mất) là người làng Thành Phố, tổng Hòa Lạc Hạ, tỉnh Gò Công (nay thuộc thị xã Gò Công, tỉnh Tiền Giang). Hiện không có nhiều thông tin về xuất thân của ông nhưng ông đã để lại tiếng thơm của một nhà kinh doanh hết lòng yêu nước.
- Ông sinh năm 1867 (năm Đinh Mão, mùng 2, tháng 6 âm lịch) tại quận Vân Tập, chợ Rạch Giá, cùng năm sinh với nhà chí sĩ cách mạng Phan Bội Châu. Trần Chánh Chiếu là nhân vật chủ chốt của phong trào Minh Tân đất Nam Kỳ, đây là cuộc vận động để duy tân đất nước theo gương của người Trung Hoa và người Nhật đầu thế kỷ 20, với chủ trương phát triển công thương nghiệp, mở mang trường học, sửa đổi phong tục… để đạt mục đích cuối cùng là đánh đổ thực dân Pháp.
Đón đọc thêm tác phẩm 👉 Chiều Sương
Giá Trị Tác Phẩm Xà Bông Con Vịt
Thông tin về giá trị tác phẩm Xà bông con vịt được Thohay.vn biên soạn dưới đây.
👉 Giá trị nội dung
- Văn bản đề cập việc Cai Tuất cùng một số nhân sĩ yêu nước mở xưởng sản xuất bông “Con vịt” để người Việt có thể dùng đồ Việt, nhưng bị thực dân Pháp đàn áp. Văn bản đồng thời cũng thể hiện tấm lòng yêu nước của Cai Tuất, thà đốt xưởng xà bông chứ không để rơi vào tay thực dân Pháp.
👉 Giá trị nghệ thuật
- Sử dụng sự kết hợp giữa yếu tố hư cấu và phi hư cấu trong việc thể hiện tính cách của nhân vật.
- Ngôn ngữ mạch lạc, logic.
Sơ Đồ Tư Duy Xà Bông Con Vịt
Đừng vội bỏ qua những mẫu sơ đồ tư duy tác phẩm Xà bông con vịt dưới đây, hãy cùng tham khảo để hệ thống lại các ý chính của bài nhanh nhất.
Dàn Ý Xà Bông Con Vịt
Xem thêm mẫu dàn ý Xà bông con vịt ngắn gọn nhất được chia sẻ sau đây để triển khai bài văn logic, đầy đủ hơn.
I. Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm Xà bông con vịt
II. Thân bài: Tìm hiểu chi tiết về tác phẩm
- Tóm tắt ý chính của văn bản
- Nói về nhân vật Cai Tuất và tài năng của ông
- Giới thiệu câu chuyện về xà bông hiệu “Con vịt”
- Tình cảm của nhân vật chính dành cho hiệu xà bông con vịt.
III. Kết bài: Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Xà bông con vịt.
Đón đọc thêm nội dung tác phẩm ✨ Hương Rừng Cà Mau ✨
Soạn Bài Xà Bông Con Vịt Lớp 11
Gợi ý soạn bài Xà bông con vịt trang 99 SGK ngữ văn 11 tập 2 đầy đủ nhất sau đây.
👉 Câu 1 (trang 99 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2): Tóm tắt câu chuyện và xác định đề tài, chủ đề của văn bản trên.
Trả lời:
Cai Tuất nổi tiếng khắp vùng nhờ tài chọn chó tốt. Ông thường chỉ cho mọi người cách chọn những con chó nào có thể thịt, con chó nào có thể nuôi. Nhưng ở đây họ không ăn thịt chó vì chó là người bạn trung thành của con người. Nhà ông cai có một con chó mực, nó rất tinh quái và lanh lợi. Sau khi Cai Tuất trả lại chức vụ đang làm của mình, quyết định cùng với một số nhân sĩ trí thức cùng nhau mở một cơ sở sản xuất xà bông hiệu “Con Vịt”.
Vợ của ông không tin tưởng rằng ông có thể làm được, bà nghĩ vì ông ham tiền vì bà coi đây là một công việc quan trọng gắn với đất nước. Ông Tuất bắt đầu mở xưởng sản xuất kinh doanh của mình, trước tiên là ông đã di dời những khu mộ để lấy đất mở xưởng. Sau đó vợ của ông lại đi gom dừa khô về để làm xà bông. Ông cùng với chủ nhà máy Dương cùng trò chuyện về cuộc vận động Minh Tân.
Cả hai ông đều có mong muốn canh tân lại đất nước, không để con người phải chịu đói khổ trước bọn tay sai của Pháp. Và sau đó ông lo lắng khi hay tin Trần Bá Thọ gia nhập hội Minh Tân. Và những sản phẩm đầu tiên của hãng xà bông của ông Tuất đã ra lò, đó là sản phẩm của người Việt làm để bán cho người Việt. Nhưng tên Trần Bá Thọ chính là chỉ điểm cho bọn Pháp, nên sau đó chúng đã đàn áp và thu lại tất cả những cơ sở sản xuất xà bông của hội Minh Tân. Ông Tuất phải cho tất cả những nhân công trong xưởng nghỉ việc và mang tất cả những xà bông mà họ sản xuất đi.
Ông Cai Tuất vừa ôm con Mực vừa lặng lẽ nghĩ về những gì mà ông đã làm. Ông nhớ về những tiếng vịt gọi đàn, nhớ về những tấm lòng mà người dân dành cho ông và cả câu nói của người vợ dành cho ông nữa. Ông nói mình không thể thua một con chó, mình không thể làm những việc xấu xa phản bội đất nước được. Cuối cùng, trước khi bọn thực dân Pháp đến, ông Tuất đã đốt xưởng sản xuất của mình để tỏ rõ lòng trung thành của mình với đất nước.
👉 Câu 2 (trang 99 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2): Kẻ mẫu bảng dưới đây vào vở và liệt kê một số nội dung, chi tiết thuộc loại yếu tố xác định (phi hư cấu) hoặc yếu tố không xác định (có thể hư cấu) được sử dụng trong các đoạn của văn bản:
Trả lời:
| Đoạn | Nội dung, chi tiết | Yếu tố xác định (phi hư cấu) | Yếu tố không xác định (có thể hư cấu) |
| Một | – Cai Tuất có tài lựa chọn chó tốt cả vùng Sầm Giang | x | |
| – Chọn chó khôn cần lưu ý “Mắt to, phá trên chân mày điểm sậm màu…. đốm đầu thì nuôi, đốm đuôi thì…” | x | ||
| – Giu-béc Chiếu nhờ điền chủ Dương nói với Cai Tuất câu ca dao “Tham chi đồng bạc con cò/ Bỏ cha, bỏ mẹ theo phò Lang Sa. | x | ||
| – Phong trào Minh Tân trên đất Mỹ Tho – Nam Kỳ thuộc Pháp | x | ||
| Hai | – Lê Văn Cửu, một trong tám người gốc gác dân Mỹ Tho, là sáng lập viên Công ty Cổ phần “Nam Kỳ Minh Tân công nghệ” | x | |
| – Ông Huỳnh Đình Điển, chủ khách sạn Nam Kỳ | x | ||
| – Minh Tân là phong trào yêu nước, kết nối giữa phong trào Đông Du và phong trào Duy Tân. Mục đích cuối cùng là đánh đuổi thực dân Pháp, giành độc lập, tự do cho Tổ quốc | x | ||
| Ba | – Điền chủ Dương là chủ nhà máy xay xát gạo lớn bậc nhứt ở Long Hưng | x | |
| – “Nam Kỳ thương cuộc” do ông Trần Văn Thạnh ở Chợ gạo thành lập: “,,, lập sở nhà máy xay lúa, lập hãng ăn lúa gạo (để trực tiếp xuất khẩu) hoặc là lựa con dân đứa nào thông thái thì cho nó qua bên Tây học bác vật…” (Lục Tỉnh tân văn) | x | ||
| – Chủ tỉnh Mỹ Tho phát lịnh từ tòa Bố đàn áp, bắt bớ và tịch thu các cơ sở của Minh Tân | x | ||
| Tư | Cai Tuất châm lửa đốt những thùng dầu bao quanh thành chiến lũy. Rừng lửa trùm mất hút bọn thực dân Pháp và lũ tay sai | x |
👉 Câu 3 (trang 99 sgk Ngữ Văn 11 Tập 2): Phân tích tính cách của Cai Tuất, cho biết sự kết hợp giữa hư cấu và phi hư cấu đã có tác dụng thế nào trong việc thể hiện tính cách của nhân vật này.
Trả lời: Một số chi tiết thể hiện tính cách của Cai Tuất:
+ Cả vùng Sầm Giang mấy ai không bái phục tài lựa chọn chó tốt của Cai Tuất. Vả lại ông ta chẳng những không giấu nghề mà con phổ biến cho xóm giếng cùng biết”
→ Ông là người tài giỏi, có biệt tài chọn chó tốt, nổi tiếng nhưng hòa đồng và không kênh kiệu.
+ “chẳng can đởm ăn thịt chó, con vật mang biểu tượng trung thành với chủ; và cả thịt trâu, con vật mang biểu tượng bạn nhà nông”, “hãnh diện về con chó mực nhà ông”
→ Là người vui vẻ, hóm hỉnh, yêu động vật.
=> Ông là người tốt, có ý thức dân tộc cao, muốn cuộc sống của mọi người tốt đẹp hơn.
– Sự kết hợp giữa hư cấu và phi hư cấu đã có tác dụng thể hiện tính cách của nhân vật một cách phong phú và đa chiều hơn.
Xem thêm tác phẩm 👉 Cà Mau Quê Xứ
Giáo Án Xà Bông Con Vịt Lớp 11
Cập nhật cho các quý thầy cô giáo mẫu giáo án Xà bông con vịt chuẩn nhất được biên soạn bám sát chương trình ngữ văn 11.
I. MỤC TIÊU
1. Mức độ/ yêu cầu cần đạt
– Nhận biết và bước đầu nhận xét được một số nét độc đáo của văn bản.
– Nhận diện và phân tích được các chi tiết tiêu biểu, đề tài, câu chuyện, sự kiện, nhân vật, …trong văn bản.
– Xác định và phân tích được sự kết hợp giữa hư cấu và phi hư cấu trong văn bản truyện kí.
– Nhận xét được những chi tiết quan trọng trong việc thể hiện nội dung văn bản.
2. Năng lực
a. Năng lực chung
– Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác…
b. Năng lực riêng biệt:
– Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn bản.
– Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về văn bản.
– Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về thành tựu nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa văn bản.
3. Phẩm chất
– Trân trọng vẻ đẹp của thiên nhiên, đất nước.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên
– Giáo án;
– Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;
– Tranh ảnh về nhà văn, hình ảnh;
– Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp;
– Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà;
2. Chuẩn bị của học sinh
SGK, SBT Ngữ văn 11, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. HS khắc sâu kiến thức nội dung bài học.
b. Nội dung: GV đặt cho HS những câu hỏi gợi mở vấn đề.
c. Sản phẩm: Nhận thức và thái độ học tập của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
– GV đặt câu hỏi:
– HS nhận nhiệm vụ
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
1. Hoạt động 1
a. Mục tiêu:
– Tìm hiểu được một số thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
| HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS | DỰ KIẾN SẢN PHẨM |
| * NV1:Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ + Nêu hiểu biết tác giả, tác phẩm của văn bản Xà bông “con vịt”.– HS nhận nhiệm vụ Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ– HS nghe và đặt câu hỏi liên quan đến bài học. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận – HS trình bày sản phẩm thảo luận – GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ– GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng. | I. Tìm hiểu chung 1. Tác giả – Ngày sinh: Sinh năm 1944 – Quê quán: An Vĩnh Ngãi, Tân An, Long An – Cuộc đời: Cựu sinh viên Văn khoa – Đại học Đà Lạt.– Các tác phẩm chính + Ngao du sơn thủy, thơ, 2012+ Thầy tôi, thơ, 2013+ Mẹ, tiếng lòng, thơ, 2013+ Vợ tôi, thơ, 2014 2. Tác phẩm– Xuất xứ: in trong Dấu thời gian khát vọng của người xưa, NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2022). |
2. Hoạt động 2
a. Mục tiêu:
– Nhận biết và bước đầu nhận xét được một số nét độc đáo của văn bản.
– Nhận diện và phân tích được các chi tiết tiêu biểu, đề tài, câu chuyện, sự kiện, nhân vật, …trong văn bản.
– Xác định và phân tích được sự kết hợp giữa hư cấu và phi hư cấu trong văn bản truyện kí.
– Nhận xét được những chi tiết quan trọng trong việc thể hiện nội dung văn bản.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
| HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS | DỰ KIẾN SẢN PHẨM |
| * NV1:Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ – GV đặt câu hỏi: + Tóm tắt câu chuyện và xác định đề tài, chủ đề của truyện. + Liệt kê các sự kiện chính theo trật tự thời gian; liệt kê các chi tiết tiêu biểu, đề tài, câu chuyện, sự kiện, nhân vật,… – HS nhận nhiệm vụ Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ – HS nghe và đặt câu hỏi liên quan đến bài học. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận – HS trình bày sản phẩm thảo luận – GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ– GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng. | II. Tìm hiểu chi tiết 1. Tóm tắt câu chuyện và đề tài, chủ đề của truyện b. Đề tài, chủ đề của văn bản: Tấm lòng của những người dân yêu nước khi xưa khó thay đổi, khó có thể phai mờ được bởi lợi ích hay tiền tài. Người nông dân có thể mất hết tất cả, nhưng không thể mất đi được lòng trung trinh và đất nước. 2. Một số nội dung, chi tiết thuộc loại yếu tố xác định (phi hư cấu) hoặc yếu tố không xác định (có thể hư cấu) được sử dụng trong các đoạn của văn bản: |
Đừng bỏ lỡ tác phẩm 👉 Một Người Hà Nội
2+ Mẫu Phân Tích Xà Bông Con Vịt Hay Nhất
Dưới đây là các mẫu phân tích tác phẩm Xà bông con vịt hay nhất, các em học sinh hãy cùng đón đọc ngay nhé.
Mẫu Phân Tích Xà Bông Con Vịt Hay Nhất
Trong văn học Việt Nam hiện đại, Trần Bảo Định được biết đến như một tác giả tài hoa với nhiều tác phẩm mang đậm chất hiện thực.
Cai Tuất là một nhân vật điển hình cho lòng yêu nước và trung thành. Dù từng là một cai trong vùng nổi tiếng với tài chọn chó, ông đã từ bỏ chức vụ để tham gia vào công cuộc cải cách và sản xuất xà bông hiệu “Con Vịt”. Từ việc lựa chọn tên đến việc sản xuất xà bông, mọi hành động của ông đều hướng về mục tiêu cao cả: canh tân đất nước và nâng cao đời sống người dân.
Tác phẩm đặt nhân vật trong bối cảnh xã hội bị áp bức bởi thực dân Pháp. Sự xuất hiện của tên chỉ điểm Trần Bá Thọ, kẻ đã làm hỏng mọi kế hoạch và đẩy những người yêu nước vào tình thế nguy hiểm, cho thấy sự đấu tranh gay gắt giữa lòng yêu nước và sự đàn áp của ngoại bang. Hành động đốt xưởng xà bông trước khi thực dân Pháp đến của ông Tuất là một tuyên bố mạnh mẽ về lòng trung thành với đất nước, sẵn sàng hy sinh tất cả để bảo vệ phẩm giá và lý tưởng.
Qua câu chuyện của Cai Tuất, tác giả cũng khai thác sâu sắc mối quan hệ gia đình. Vợ ông không tin tưởng vào khả năng thành công của ông, nhưng chính sự nghi ngờ này lại phản ánh nỗi lo lắng và tình yêu thương gia đình. Sự bất đồng quan điểm giữa hai người thể hiện những khó khăn và thách thức mà các gia đình phải đối mặt trong thời kỳ đầy biến động.
Trần Bảo Định sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi nhưng đầy sức mạnh biểu đạt. Những câu chuyện nhỏ về sản xuất xà bông hay những cuộc trò chuyện của ông Tuất đều mang đậm chất đời thường, tạo cảm giác chân thực và dễ tiếp cận.
Nhân vật Cai Tuất được xây dựng với nhiều lớp tâm lý phức tạp. Ông là một người có tài năng, lòng yêu nước, nhưng cũng có những phút giây lo lắng, hoài niệm về quá khứ. Sự đối lập giữa ông và những kẻ phản bội như Trần Bá Thọ làm nổi bật tinh thần yêu nước và sự kiên trung của ông.
Xà bông con vịt của Trần Bảo Định phản ánh sâu sắc những biến động xã hội và tâm tư của con người trong bối cảnh lịch sử đặc biệt. Qua đó, Trần Bảo Định gửi gắm thông điệp về sự tự cường, tinh thần đoàn kết và lòng trung thành với đất nước, khẳng định những giá trị cao quý của dân tộc Việt Nam.
Hướng dẫn 👉 Viết Bài Văn Nghị Luận Phân Tích, Đánh Giá Một Tác Phẩm Văn Học
Bài Văn Phân Tích Xà Bông Con Vịt Đặc Sắc
Trong nền văn học Việt Nam, Trần Bảo Định là một tác giả nổi bật với những tác phẩm mang đậm chất hiện thực. Xà bông con vịt là một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông, không chỉ miêu tả cuộc sống thường ngày mà còn phản ánh sâu sắc những giá trị nhân văn và lòng yêu nước. Qua câu chuyện về ông Cai Tuất và cơ sở sản xuất xà bông hiệu “Con Vịt,” tác phẩm đã để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc về sự hy sinh, lòng trung thành và tinh thần canh tân đất nước.
Câu chuyện về ông Cai Tuất và cơ sở sản xuất xà bông hiệu “Con Vịt” cũng là một bản anh hùng ca về sự đấu tranh chống lại áp bức. Trần Bảo Định khéo léo miêu tả sự đấu tranh gay gắt giữa lòng yêu nước và sự đàn áp của ngoại bang qua nhân vật Trần Bá Thọ – một kẻ chỉ điểm cho thực dân Pháp. Sự xuất hiện của Trần Bá Thọ là một lời nhắc nhở về những hiểm nguy và thách thức mà những người yêu nước phải đối mặt. Khi kế hoạch bị phát hiện, ông Tuất đã chọn cách đốt xưởng sản xuất xà bông của mình để không để nó rơi vào tay kẻ thù. Hành động này không chỉ thể hiện lòng trung thành với đất nước mà còn là sự hy sinh lớn lao, sẵn sàng từ bỏ mọi thứ để bảo vệ phẩm giá và lý tưởng.
Bên cạnh lòng yêu nước, Trần Bảo Định còn khai thác sâu sắc mối quan hệ gia đình và tình cảm cá nhân qua nhân vật ông Cai Tuất. Vợ của ông, dù ban đầu không tin tưởng vào khả năng thành công của chồng, nhưng sự lo lắng và những lời nói của bà thể hiện tình yêu thương và sự quan tâm sâu sắc. Điều này làm cho câu chuyện trở nên gần gũi và chân thực hơn, khi những khó khăn, thách thức trong cuộc sống và sự nghiệp luôn gắn liền với những mối quan hệ gia đình.
Một điểm đặc sắc khác của Xà bông con vịt là ngôn ngữ giản dị, gần gũi nhưng đầy sức mạnh biểu đạt. Trần Bảo Định sử dụng những câu chuyện nhỏ sản xuất xà bông hay những cuộc trò chuyện giữa ông Tuất và bạn bè để tạo nên một bức tranh sống động, chân thực. Hình ảnh xà bông con vịt không chỉ là một sản phẩm kinh doanh mà còn là biểu tượng của sự tự cường, tự chủ của người Việt Nam.
Xà bông con vịt của Trần Bảo Định là một tác phẩm đầy ý nghĩa và giá trị, không chỉ miêu tả cuộc sống thường ngày mà còn phản ánh sâu sắc những giá trị nhân văn và lòng yêu nước. Qua câu chuyện về ông Cai Tuất và cơ sở sản xuất xà bông, tác giả đã gửi gắm thông điệp về sự hy sinh, lòng trung thành và tinh thần canh tân đất nước. Qua đó, Trần Bảo Định đã để lại một dấu ấn sâu sắc trong lòng người đọc, khơi gợi những suy nghĩ về lòng yêu nước, sự tự cường và tinh thần đoàn kết.
Xem thêm 👉 Viết Bài Văn Phân Tích Một Tác Phẩm Văn Học