Giới thiệu nội dung tác phẩm Huyện đường lớp 10, soạn bài, đọc hiểu, phân tích, giáo án chi tiết. Đây là một trong những đoạn trích tiêu biểu trong vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến nổi tiếng.
NỘI DUNG CHÍNH
Giới Thiệu Tác Phẩm Huyện Đường
“Huyện đường” là một đoạn trích trong vở tuồng “Nghêu, Sò, Ốc, Hến,” một tác phẩm nổi tiếng thuộc thể loại tuồng hài, châm biếm sâu sắc nhiều thói hư tật xấu trong xã hội phong kiến xưa.
Nội dung chính:
- Đoạn trích “Huyện đường” kể về cảnh tri huyện và đề lại bàn bạc với nhau về cách nhũng nhiễu người kêu kiện. Họ tính toán làm sao để có thể lấy được nhiều tiền nhất từ những người liên quan đến vụ kiện.
Giá trị nội dung:
- Lên án sự mục ruỗng, thối nát của quan trường phong kiến: Tác phẩm phê phán mạnh mẽ sự tham nhũng và bất công trong hệ thống cai trị địa phương.
- Châm biếm và đả kích: Sử dụng ngôn ngữ châm biếm, đả kích để tạo tiếng cười trào phúng, mỉa mai.
Giá trị nghệ thuật:
- Ngôn ngữ châm biếm: Ngôn ngữ trong tác phẩm được sử dụng một cách khéo léo để châm biếm và đả kích.
- Tiếng cười trào phúng: Tác phẩm tạo ra tiếng cười trào phúng, mỉa mai, giúp người đọc nhận ra những thói hư tật xấu trong xã hội
Văn bản Nghêu, Sò, Ốc, Hến do Hoàng Châu Kỳ chỉnh lí (1957) gồm có tất cả 3 hồi. Đoạn trích Huyện đường thuộc cảnh I của hồi thứ II, thể hiện cảnh tri huyện và đề lại bàn bạc với nhau về cách nhũng nhiễu người kêu kiện.
Đón đọc phân tích 🔽 Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác 🔽 chi tiết nhất
Nội Dung Đoạn Trích Huyện Đường Nghêu, Sò, Ốc, Hến
Đón đọc nội dung đoạn trích Huyện đường trong Nghêu, Sò, Ốc, Hến được chia sẻ dưới đây trước khi tìm hiểu kĩ hơn về tác phẩm nhé.
Một đêm nọ, Ốc (kẻ chuyên nghề “đào ngạch”) hợp tác với Nghêu (thầy bói) đột nhập nhà trùm Sò (địa chủ) để ăn trộm. Nghêu bị bắt giữ còn Ốc chạy thoát được. Đang khi Ốc đem đồ ăn trộm bán cho Thị Hến – một người goá chồng, làm nghề buôn bán – thì trùm Sò và lí trưởng dẫn người ập đến bắt quả tang. Lí trưởng lợi dụng chuyện này đòi Thị Hến đút lót. Việc không thành, tất cả dắt nhau lên huyện đường.
Tại đây, Ốc bị phạt tù, Nghêu và lí trưởng bị đánh đòn. Riêng lí trưởng, trùm Sò còn phải chi tiền để hối lộ tri huyện. Nhờ có nhan sắc, Thị Hến không những không bị hạch tội, lại còn được tri huyện và đề lại “chiếu cố hẹn hò. Lũ háo sắc ấy (có thêm cả lí trưởng) rơi vào bẫy của Thị Hến khi giáp mặt nhau tại nhà chị ta và bị các bà vợ đến đánh ghen một trận tơi bời. Đoạn trích dưới đây kể lại một cảnh làm việc nơi huyện đường, vào thời điểm diễn ra cuộc kiện tụng giữa các nhân vật liên quan đến vụ trộm.
Cảnh 1
– Bàn giấy của tri huyện.
Trên tường chính giữa là bức hoành phi đề hai chữ “Huyện đường”. Hai bên có hai câu đối. Bên cạnh câu đối phía trái có cửa vào nhà trong.
Một chiếc bàn to để chính giữa làm bàn giấy của tri huyện, trên bàn có ống bút, nghiên mực, điếu bình. Bên trái, bàn giấy của viên đề lại để xây mặt ra khán giả phía phải của sân khấu, trên bàn cũng có nghiên bút và một chồng đơn từ.
Màn mở tri huyện từ trong nhà bước ra, ngồi vào ghế.
TRI HUYỆN
(Nói lối)
Quyền trọng trấn nha môn
Bản chức xưng tri huyện
Đỉnh chung đà đủ miếng
Hoa nguyệt cũng quen mùi
Lấy của cậy ngọn roi
Làm quan nhờ lỗ khẩu
Sự lí thường phân ẩu
Được thua tự đồng tiền
Dân xã nếu không kiêng
Bỏ xuống lao giam kĩ
(một lát, cười)
Quan chức nghĩ nên thú vị
Vào ra cũng phải chuyên cần
ĐỀ LẠI (bước ra)
Bẩm quan ạ!
TRI HUYỆN
Vâng chào thầy. A, thầy Đề này, hôm nay sao mà
(Nói lối)
Nha lại vắng bẩm thân
Dân xã không đấu cáo
ĐỀ LẠI
Vâng, hôm nay chả thấy ai kiện cáo gì cả. Còn vụ Thị Hến, Nguyễn Sò quan đã định dứt khoát như thế nào chưa?
TRI HUYỆN
Vụ ấy à? Ý thầy thế nào? (không đợi đề lại trả lời) Tôi thì tôi nghĩ cứ để đu đưa như vậy đã. Thằng Sò này giàu lắm, chúng mình có thể “ấy” được.
ĐỀ LẠI
Vâng, ta cứ bảo là để tra cứu đã. Thưa còn thằng Ốc, thằng Nghêu, lí trưởng Thị Hến thì liệu xử cho xong bọn này toàn đầu trọc cả.
TRI HUYỆN
Phải, nắm đứa có tóc ai nắm kẻ trọc đầu. (cười khoái trá) Xử Ốc năm năm tù, Nghêu phạt đòn năm chục trượng, lí trưởng đòi ăn lót cần phạt trùng giới năm mươi quan tiền.
ĐỀ LẠI
Bẩm quan xử thật sâu sắc, nhưng đã xử Nghêu và Ốc rồi thì lấy lí gì mà không xử Sò và Hến được.
TRI HUYỆN (cười)
Ăn thua là những chỗ khó đấy đấy, lưỡi không xương nhiều đường lắt léo, nói thế nào chả lại được. Thị Hến thì cũng có thể cho về nhưng chưa nên xử vội,vì xử Hến thì phải xử Sò. Thầy hiểu chứ?
ĐỀ LẠI
Vâng ạ, quan xử hay lắm. (gọi) Lệ đâu?
LÍNH LỆ A (lễ phép bước ra)
Bẩm quan dạy ạ.
ĐỀ LẠI
Ra đòi vụ Nguyễn Sò vào hầu, cả bên nguyên, bên bị, nhân chứng.
LÍNH LỆ A
Vâng ạ. (quay đi)
TRI HUYỆN
Lệ hầu đâu?
LÍNH LỆ B (từ trong)
Vâng. (cầm quạt lông ra hầu cạnh tri huyện)
(Có tiếng lệ A nói to bên trong: “Để ba người này vào trước. Đinh Ốc, Phan Nghêu vào sau, ngồi đấy”.)
LÍNH LỆ A (dắt lí trưởng, Trùm Sò và Thị Hến vào. Vừa vào, lệ A bấm mấy người đứng lại nói nhỏ)
Nhắc lại ông Trùm, anh xã và chị Hến biết rằng hôm nay quan bận lắm, tôi bẩm mãi quan mới chịu xử vụ này đấy.
LÍ TRƯỞNG
Vâng, tôi biết anh tử tế lắm, chúng ta với nhau rồi…
TRÙM SÒ
Vâng, tôi xin hậu tạ, anh cứ giúp đỡ cho.
LÍNH LỆ A
Thế bây giờ đứng đây, tôi vào bẩm lại đã. (chạy vào chắp tay trước bàn giấy tri huyện)
Bẩm con đã đòi vụ Nguyễn Sò đến hầu ạ.
(Hoàng Châu Kỳ chỉnh lí, Nghêu, Sò, Ốc, Hến, NXB Phổ thông – Bộ Văn hoá, Hà Nội, 1957, tr. 41 – 45)
Cập nhật cho bạn đọc tác phẩm 🍀 Đăm Săn Đi Chinh Phục Nữ Thần Mặt Trời 🍀
Tóm Tắt Huyện Đường
Sau đây, Thohay.vn sẽ tóm tắt lại tác phẩm Huyện đường để các em học sinh dễ dàng nắm được nội dung chính của bài.
Huyện đường là đoạn trích trong tác phẩm Nghêu, Sò, Ốc, Hến kể lại một cảnh làm việc nơi huyện đường, vào thời điểm diễn ra cuộc kiện tụng liên quan đến vụ trộm của Thị Hến. Tri lại, đề huyện và lính lệ đang suy tính bàn cãi tính kế xử kiện như thế nào để có thể lấy được nhiều tiền nhất từ những kẻ có liên quan như Sò, Ốc và Nghêu. Cuối cùng, chúng quyết định xử Ốc năm năm tù, phạt Nghêu đòn năm mươi trượng và phạt lí trưởng năm mươi quan tiền.
Về Tác Giả Tác Phẩm Huyện Đường
Với những nội dung chia sẻ dưới đây sẽ giúp học sinh lớp 10 nắm được thông tin về tác giả và tác phẩm của tác phẩm Huyện đường.
Tác Giả
Tác phẩm Huyện đường được trích trong Ngao Sò Ốc Hến hay Nghêu Sò Ốc Hến, đây là một tuồng tích dân gian rất nổi tiếng từ Bắc chí Nam tại Việt Nam. Tác giả khuyết danh, không rõ thời gian sáng, vở tuồng được xem là xuất phát từ tuồng Quảng Nam, sau lan đến cả Bình Định.
Tác Phẩm
1. Khung cảnh nơi quan trường
– Trên tường là bức hoành phi đề hai chữ “Huyện đường”. Hai bên có hai câu đối. Bên cạnh câu đối phía trái có cửa vào nhà trong
– Một chiếc bàn to để chính giữa. Trên bàn có ống bút, nghiên mực, điếu bình
– Bên trái, bàn giấy của viên đề lại để xây mặt ra khán giả phía phải của sân khấu, trên bàn cũng có nghiên bút và một chồng đơn từ
2. Các nhân vật quan Tri huyện, Đề lại, Lính lệ
* Tri huyện
– Thằng Sò này giàu lắm, chúng mình có thể “ấy” được
– Phải nắm đứa có tóc ai nắm kẻ troc đầu. (cười khoái trá). Xử Ốc năm năm tù, Nghêu phạt đòn năm chục trượng, lí trưởng đòi ăn lót cần phạt trừn giới năm mươi quan tiền.
– Ăn thua là những chỗ khó đấy đấy, lưỡi không xương nhiều đường lắt léo, nói thế nào lại chả được. Thị Hến thì cũng có thể cho về nhưng chưa nên xử vội, vì xử Hến thì phải xử Sò.
* Đề lại
– Ta cứ để tra cứu đã. Thưa còn thằng Ốc, thằng Nghêu, lí trưởng, thị Hến thì liệu xử cho xong, bọn này toàn đầu trọc cả.
– Bẩm quan xử thật sâu sắc, nhưng đã xử Nghêu và Ốc rồi thì lấy gì mà không xử Sò với Hến được.
* Lính lệ
– Nhắc lại ông Trùm, anh xã và chị Hến biết rằng hôm nay quan bận lắm, tôi lẩm bẩm mãi quan mưới chịu xử vụ này đấy.
→ Ta thấy sự tương đồng về bản chấn, thủ đoạn bẩn thỉu, đê tiện giữa các nhân vật ở huyện đường, từ tri huyện đến đề lại và lính lệ.
Đọc thêm ✨ Bài Thơ Tây Tiến ✨của Quang Dũng
Ý Nghĩa Tác Phẩm Huyện Đường
Huyện đường là một tác phẩm phê phán sâu sắc về thực tế xã hội đầy những hiện tượng thối nát và bệnh hoạn.
Bố Cục Văn Bản Huyện Đường
Bố cục của văn bản Huyện đường chia thành 2 phần cụ thể như sau:
– Phần 1: Từ đầu đến “Vào ra cũng phải chuyên cần”: Tri huyện tự bạch
– Phần 2: Còn lại: Đề lại và tri huyện tính toán, bày mưu để có thể lấy được tiền từ vụ xét xử.
Đừng bỏ qua tác phẩm 👉 Đất Rừng Phương Nam
Đọc Hiểu Tác Phẩm Huyện Đường
Thohay.vn gợi ý trả lời các câu hỏi phần đọc hiểu tác phẩm Huyện đường bám sát chương trình học nhất.
👉 Câu hỏi 1: Cách bài trí nơi huyện đường những chỉ dẫn cho việc thiết kế sân khấu?
Trả lời: Cách bài trí:
- Trên tường chính giữa là bức hoành phi đề hai chữ “huyện đường”, hai bên hai câu đối, bên cạnh câu đối là cửa vào nhà trong.
- Một chiếc bàn to để chính giữa làm ban giấy của tri huyện, trên bàn có ống bút, nghiên mực, điếu bình. Bên trái, bàn giấy của viên đề lại để xây mặt ra khán giả phía phải của sân khấu, trên bàn cũng có nghiên bút và 1 chồng đơn từ.
👉 Câu hỏi 2: Cách tự giới thiệu của nhân vật trong tuồng có gì đặc biệt?
Trả lời: Cách giới thiệu, tự giới thiệu hơi khoa trương. Nhân vật tự bạch để tự giới thiệu mình
👉 Câu hỏi 3: Chú ý sự hể hả, trắng trợn của tri huyện khi tự “thưởng thức” những mưu mô của mình.
Trả lời: Những lời thoại bộc lộ mưu mô của tri huyện:
- Thằng Sò này giàu lắm, chúng mình có thể “ấy” được
- Phải nắm đứa có tóc ai nắm kẻ troc đầu. (cười khoái trá). Xử Ốc năm năm tù, Nghêu phạt đòn năm chục trượng, lí trưởng đòi ăn lót cần phạt trừn giới năm mươi quan tiền.
👉 Câu hỏi 4: Hoạt động “ăn ý” giữa tri huyện và đề lại là gì?
Trả lời: Tri huyện moi tiền từ Sò, xử Nghêu và Ốc; đề lại lại muốn xử cả Sò và Hến. Đoạn hội thoại kẻ tung người hứng của tri huyện và đề lại từ “vụ ấy à?” đến “thầy hiểu chứ?”
👉 Câu hỏi 5: Điều gì sẽ xảy ra sau lời nói này của lính lệ A?
Trả lời: Sau câu nói của lính lệ A, Trùm Sò và Thị Hến có thể sẽ đút lót tiền cho lính lệ A để được tri huyện xử kiện.
Đọc chi tiết hơn bài thơ 👉 Đất Nước của Nguyễn Đình Thi
Giá Trị Văn Bản Huyện Đường
Chia sẻ đến bạn nội dung giá trị văn bản Huyện đường dựa trên hai khía cạnh chính là nội dung và nghệ thuật.
👉 Giá trị nội dung
- Đoạn trích châm biếm và vạch trần bộ mặt của xấu xa của những kẻ thuộc bộ máy cai trị như tri huyện và đề lại
- Phần nào cho thấy xã hội phong kiến xưa với những góc khuất, những kẻ tham lam dựa vào quan chức để nhũng nhiễu dân chúng
- Bộc lộ niềm cảm thông, thương xót đối với những người dân thấp cổ bé họng bị lợi dụng
👉 Giá trị nghệ thuật
- Nghệ thuật châm biếm có pha chút hài hước, hóm hỉnh
- Ngôn từ dân gian, mộc mạc, dễ hiểu
Phân tích chi tiết bài 👉 Đi Trong Hương Tràm
Sơ Đồ Tư Duy Huyện Đường
Chia sẻ mẫu sơ đồ tư duy bài Huyện đường sau đây để các em có thể hệ thống lại kiến thức bài học đầy đủ nhất.
Soạn Bài Huyện Đường Kết Nối Tri Thức
Hướng dẫn trả lời các câu hỏi soạn bài Huyện đường trang 136 SGK Ngữ văn 10 tập 1 Kết nối tri thức sau đây.
👉 Câu 1: Tóm tắt các sự việc trong đoạn trích Huyện đường
Trả lời: Tóm tắt:
- Tri huyện giới thiệu bản thân.
- Đề lại kể về vụ án của Thị Hến.
- Tri huyện và đề lại xét xử: Ốc, Nghêu, lí trưởng bị phạt tù, phạt đòn, phạt tiền còn Trùm Sò và Thị Hến thì đang trong quá trình xem xét.
- Lính lệ gọi các bên vào huyện đường để hầu.
👉 Câu 2: Liệt kê những lời thoại cho thấy sự tương đồng về bản chất, thủ đoạn giữa các nhân vật ở huyện đường, từ tri huyện đến đề lại và lính lệ.
Trả lời: Những lời thoại cho thấy sự tương đồng về bản chất, thủ đoạn giữa các nhân vật ở huyện đường, từ tri huyện đến đề lại và lính lệ:
- Vụ ấy à? Ý thầy thế nào? Tôi thì tôi nghĩ cứ để đu đưa như vậy đã. Thằng Sò này giàu lắm, chúng mình có thể “ấy” được. (tri huyện)
- Vâng, ta cứ bảo là để tra cứu đã… thì liệu xử cho xong, bọn này toàn đầu trọc cả. (đề lại)
- Phải, nắm đứa có tóc ai nắm kẻ trọc đầu… (tri huyện)
- Ăn thua là những chỗ khó đấy đấy, lưỡi không xương nhiều đường lắt léo, nói thế nào lại chả được. (tri huyện)
- Nhắc lại ông Trùm, anh xã và chị Hến biết rằng hôm nay quan bận lắm, tôi bẩm mãi quan mới chịu xử vụ này đấy. (lính lệ A)
👉 Câu 3: Đoạn trích cho thấy tri huyện và đề lại không cần phải giữ ý với nhau. Vì sao vậy? Phân tích sự hô ứng nhịp nhàng trong lời thoại giữa hai nhân vật.
Trả lời:
- Đoạn trích cho thấy tri huyện và đề lại không cần phải giữ ý với nhau vì họ đều chung một giuộc, là những kẻ tham lam, dùng quyền để ăn tiền của dân chúng.
- Sự nhịp nhàng trong lời thoại giữa hai nhân vật cho thấy rằng đây không phải là lần đầu diễn, mà đã rất nhiều lần mới có thể phản ứng nhịp nhàng, ăn khớp với nhau như vậy. Những kẻ làm quan tham lam ăn tiền của dân chúng một cách trắng trợn và hả hê.
👉 Câu 4: Qua theo dõi cảnh tuồng Huyện đường, bạn hiểu như thế nào về thái độ và cách nhìn nhận của người dân xưa đối với chốn “cửa quan”?
Trả lời: Thái độ và cách nhìn nhận của người dân: Không bằng lòng. Bởi huyện đường vốn là chốn anh minh, xét xử cái đúng, trừng phạt cái sai. Vậy mà, ngay cả người đứng ra xét xử lại là kẻ tham quan, ham tiền, không chắc rằng, người dân sẽ được xử đúng. Cửa quan là chốn không anh minh như họ nghĩ.
👉 Câu 5: Lời tự giới thiệu (qua hình thức nói lối) của nhân vật tri huyện đã giúp người xem, người đọc hiểu được điều gì về con người ông ta? Hãy so sánh lời tự giới thiệu đó của một nhân vật cụ thể trong tuồng với những lời tự giới thiệu thường gặp trong đời sống để rút ra nhận xét cần thiết.
Trả lời:
- Nhân vật tri huyện hiện lên là kẻ có quyền uy nhưng là kẻ tham lam, ăn tiền của dân một cách trắng trợn, là kẻ mê gái.
- Lời giới thiệu của tri huyện với nhiều từ ẩn dụ, có mục đích phô trương, khoe lợi lộc của mình cho người dân khiếp sợ. Còn những lời tự giới thiệu thường gặp trong cuộc osonsg thì dùng từ ngữ dân dã, quen thuộc, dễ hiểu.
👉 Câu 6: Nếu được tham gia dựng lại cảnh Huyện đường trên sân khấu, bạn sẽ lưu ý điều gì về diễn xuất của diễn viên? Vì sao?
Trả lời: Lưu ý về diễn xuất:
- Cử chỉ, tác phong, điệu bộ.
- Biểu cảm gương mặt.
- Thể hiện được cái con người, bản chất xấu xa của những tên quan tham lam, đê hèn.
Vì tuồng là biểu diễn sân khấu cho khán giả xem. Nếu không thể hiện được những điều này thì người xem sẽ gặp khó khăn trong việc hiểu được tính cách nhân vật.
Hướng dẫn thêm phần soạn bài tác phẩm 👉 Lời Má Năm Xưa 👉 chi tiết
Giáo Án Huyện Đường Lớp 10
Hi vọng với giáo án bài Huyện đường Ngữ văn lớp 10 Kết nối tri thức mới, chuẩn nhất theo mẫu giáo án chuẩn của Bộ GD&ĐT sẽ giúp giáo viên có được tiết dạy đạt chất lượng nhất.
I. MỤC TIÊU
1. Mức độ/ yêu cầu cần đạt:
– HS nắm được một số đặc điểm của tuồng dân gian thể hiện qua đoạn trích trên các phương diện: đề tài, tích truyện, nhân vật, lời thoại (tính vô danh và phương thức lưu truyền đã được nhắc đến trong phẩn Tri thức ngữ văn).
– HS cảm nhận được ý vị hài hước, châm biếm của cảnh tuồng Huyện đường.
2. Năng lực
3. Năng lực chung
– Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác…
4. Năng lực riêng biệt
– Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn bản.
– Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về văn bản Huyện đường.
– Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về thành tựu nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa văn bản;
– Năng lực phân tích, so sánh đặc điểm nghệ thuật của văn bản với các văn bản khác có cùng chủ đề.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên:
– Giáo án;
– Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;
– Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp;
– Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà;
2. Chuẩn bị của học sinh: SGK, SBT Ngữ văn 10, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình từ đó HS khắc sâu kiến thức nội dung bài học Huyện đường
b. Nội dung: GV đặt câu hỏi gợi mở để HS chia sẻ hiểu biết về tuồng.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS
d. Tổ chức thực hiện:
- Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
– GV yêu cầu HS chia sẻ: Em đã xem biểu diễn tuồng bao giờ chưa? Em nghĩ sao khi loại nghệ thuật sân khấu truyền thống đang gặp khó khăn trên con đường đến với khán giả hiện đại?
– GV cho HS xem một trích đoạn trong vở tuồng để bước đầu hiểu về loại hình sân khấu này: Nghêu Sò Ốc Hến
SÂN KHẤU TUỒNG – NGHÊU SÒ ỐC HẾN – YouTube
- Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
– HS chia sẻ suy nghĩ của bản thân
- Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
– GV mời một số HS trả lời câu hỏi.
- Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
– GV nhận xét, đánh giá hoạt động thảo luận nhóm và tuyên dương, khích lệ các nhóm có kết quả làm tốt.
– GV dẫn dắt vào bài: Bên cạnh nghệ thuật chèo, tuồng cũng là loại hình sân khấu truyền thống phát triển ở nước ta từ lâu đời. Bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu một trích đoạn tuồng Nghêu Sò Ốc Hến.
IV. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
- Mục tiêu: HS đọc văn bản, nắm được nội dung văn bản Huyện đường.
- Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi liên quan đến thể loại tuồng và văn bản Huyện đường.
- Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và kiến thức HS tiếp thu được liên quan đến văn bản Huyện đường.
- Tổ chức thực hiện:
| HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS | DỰ KIẾN SẢN PHẨM |
| Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về khái niệm và đặc điểm sân khấu tuồng Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập – GV cho HS kết hợp đọc phần giới thiệu chung về tác phẩm và thuyết minh về tuồng đặt ở phần Tri thức ngữ văn: + Nghệ thuật tuồng gồm những bộ phận sáng tác chủ yếu nào? + Những điểm gì có thể làm căn cứ để nhận diện tuồng dân gian? + Tích tuồng dân gian có những đặc điểm gì đáng chú ý về nội dung và hình thức? – HS tiếp nhận nhiệm vụ. Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập – Các nhóm thảo luận để vẽ sơ đồ. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận – GV mời đại diện 1 nhóm lên bảng vẽ sơ đồ, yêu cầu các nhóm khác nhận xét, góp ý, bổ sung. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập – GV nhận xét, chốt kiến thức. Nhiệm vụ 2: Đọc văn bản Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập – GV cho một số HS đọc văn bản theo hình thức phân vai (tất cả có thể đứng tại chỗ hoặc từng người tiến lên phía bục giảng khi đến lượt mình đọc phần lời thoại được phân công, riêng thành viên đọc lời dẫn có thể đứng nguyên vị trí ở dưới lớp). – GV lưu ý về ngữ điệu, giọng điệu đọc: tuỳ theo nội dung lời thoại mà sử dụng ngữ điệu, giọng điệu phù hợp. – GV yêu cầu HS: Xác định thể loại và bố cục của văn bản. Tóm tắt ngắn gọn các sự việc trong đoạn trích và cho biết nội dung đoạn trích nói về sự việc gì? – HS tiếp nhận nhiệm vụ. Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập – Các nhóm thảo luận để vẽ sơ đồ. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận – GV mời đại diện 1 nhóm lên bảng vẽ sơ đồ, yêu cầu các nhóm khác nhận xét, góp ý, bổ sung. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập – GV nhận xét, chốt kiến thức. Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu tác phẩm Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập – GV lưu ý HS đọc phần chú thích trong sách, kết hợp với tìm hiểu ở nhà, hãy giới thiệu ngắn gọn phần tìm hiểu về tác phẩm. – HS tiếp nhận nhiệm vụ. Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập – HS đọc thông tin trong SGK, chuẩn bị trình bày trước lớp. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận – GV mời 2 – 3 HS phát biểu, yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập – GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức. | I. Tìm hiểu chung 1. Thể loại– Tuồng (hay còn gọi là luông tuồng, hát bộ, hát bội) là một loại hình kịch nhạc phát triển mạnh dưới triều Nguyễn ở vùng Nam Trung Bộ. – Phân loại: + Tuồng cung đình + Tuồng dân gian – Tuồng dân gian (tuồng hài) thường được xây dựng trên các tích kể về sinh hoạt đời thương, giàu yếu tố hài, châm biếm, các yếu tố hóa trang, phục trang, đạo cụ, động tác thường đơn giản. 2. Đọc văn bản – Thể loại: tuồng – Bố cục: 3 phần + Phần 1: Tri huyện xưng danh (từ “Quyền trọng” đến “chuyên cần”). + Phần 2: Tri huyện và đề lại tính kế bóp nặn người thưa kiện (từ “Bẩm quan ạ!” đến “Lệ đâu?”). + Phần 3: Lính lệ bắt đầu thực thi kế hoạch của “quan” (đoạn còn lại). – Nội dung: Đọan trích kể về các âm mưu, toan tính của những kẻ đại diện cho công quyền (tri huyện, đề lại và các lính lệ) nhằm “tróc tiền” của nhữn gười thưa kiện (gồm lí trưởng và trùm Sò) 3. Tác phẩma. Tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến – Nghêu, Sò, Ốc, Hến thuộc loại tuồng đồ (tuồng hài), châm biếm sâu sắc nhiều thói hư tật xấu trong xã hội và lật tẩy bộ mặt xấu xa của một số kẻ thuộc bộ máy cai trị ở địa phương trong xã hội xưa. – Đây là tác phẩm tiêu biểu trong di sản tuồng truyền thống và là vở tuồng đồ thuộc loại đặc sắc nhất – Tích tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến có một số dị bản, kể khác nhau ở một vài chỗ, trong đó có tình tiết đánh ghen cuối vở – Văn bản Nghêu, Sò, Ốc, Hến do Hoàng Châu Ký chỉnh lí (1957) gồm có tất cả ba hồi.b. Văn bản Huyện đường – Trích từ vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến, thuộc cảnh I của hồi thứ II, thể hiện cảnh tri huyện và đề lại bàn bạc với nhau về cách nhũng nhiễu người kêu kiện. |
Xem thêm 👉 Viết Bài Văn Nghị Luận Phân Tích, Đánh Giá Một Tác Phẩm Văn Học
5+ Mẫu Phân Tích Huyện Đường Hay Nhất
Huyện đường là một đoạn trích tiêu biểu của vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến. Đoạn trích đã thể hiện thái độ châm biếm, mỉa mai của người xưa với những kẻ cai trị tham lam, gian ác. Để tìm hiểu rõ hơn về đoạn trích, các em hãy tham khảo top 5+ mẫu phân tích tác phẩm hay nhất dưới đây:
Mẫu Phân Tích Tác Phẩm Huyện Đường Hay Đặc Sắc
“Huyện đường” là một trong những trích đoạn tiêu biểu của vở tuồng “Nghêu, Sò, Ốc, Hến”, thể hiện thái độ của người xưa đối với bộ máy cai trị thời phong kiến.
Đoạn trích “Huyện đường” kể về những mưu mô của tên tri huyện, đề lại, lính lệ nơi huyện đường vào lúc diễn ra cuộc kiện tụng giữa các nhân vật liên quan đến vụ trộm. Thông qua đoạn trích, tác giả dân gian tố cáo, phê phán bọn tham quan, ô lại trong thời kì xã hội phong kiến.
Chủ đề của đoạn trích được thể hiện chủ yếu thông qua các nhân vật: tri huyện, đề lại, mấy tên lính lệ. Trước hết, ngay trong đoạn nói lối, nhân vật tri huyện tự giới thiệu về bản thân mình:
“Quyền trọng trấn nha môn
Bản chức xưng tri huyện
Đỉnh chung đà đủ miếng
Hoa nguyệt cũng quen mùi
[…] Vào ra cũng phải chuyên cần”
Như vậy, qua lời xưng danh ấy, ta biết được tên tri huyện giữ chức vụ quan trọng ở cửa quan. Hắn được hưởng lợi lộc từ địa vị, làm quan nhờ lỗ miệng, lại cậy quyền lực để lấy của cải của nhân dân. Mặc dù làm quan nhưng hắn phân xử bừa bãi. Người đi kiện thắng thua là nhờ vào đồng tiền đút lót. Người dân nếu không nể sợ thì sẽ bị hắn bỏ vào nhà tù giam kĩ. Có thể nói, lời tự giới thiệu của nhân vật tri huyện đã cung cấp cho người xem, người đọc một số hình dung ban đầu về nhân vật. Đây là người có bản chất tham lam, mưu mô, toan tính. Ông ta tự tung tự tác làm hại nhân dân.
Đặc biệt, cách xử án càng bộc lộ rõ bản chất xấu xa của tên quan huyện. Vụ kiện tụng xảy ra đã được một thời gian nhưng tri huyện không giải quyết dứt khoát mà cố tình trì hoãn để moi móc tiền của nhân dân. Khi được đề lại hỏi “quan đã định dứt khoát như thế nào chưa”, tên tri huyện ỡm ờ trả lời: “Tôi thì tôi nghĩ cứ để đu đưa như vậy đã. Thằng Sò này giàu lắm, chúng mình có thể “ấy” được.”. Từ “ấy” trong câu nói này ám chỉ toan tính bòn rút tiền từ tên Trùm Sò của tri huyện và đề lại.
Hắn muốn nhân cơ hội này kiếm chác, làm giàu cho bản thân. Hành động cười khoái trá cho thấy sự hả hê, sung sướng khi hắn tự “thưởng thức” những mưu mô, thủ đoạn của mình: “Phải, nắm đứa có tóc ai nắm kẻ trọc đầu”.
Mặc dù cả tên địa chủ Trùm Sò và Thị Hến đều có tội, nhưng tuyệt nhiên hắn chỉ đưa ra hình phạt với Ốc, Nghêu, lí trưởng vì “Thị Hến thì cũng có thể cho về nhưng chưa nên xử vội, vì xử Hến thì phải xử Sò. Thầy hiểu chứ?”. Mục đích hắn không xử Thị Hến là để có thêm thời gian nhận hối lộ từ Trùm Sò. Hắn làm quan nhưng lại không công bằng, phán xét dựa trên đồng tiền.
Những lời nói của tri huyện được hô ứng nhịp nhàng với tên đề lại. Cả hai không cần phải giữ ý với nhau vì họ đều có chung bản chất. Tên đề lại tham lam, lại còn có thói xu nịnh nên khi nghe tri huyện phán vậy liền tấm tắc khen “Vâng ạ, quan xử hay lắm.”.
Ngoài ra, trong đoạn trích, mấy tên lính lệ đóng vai trò tay sai, là trợ thủ đắc lực giúp cho đề lại, tri huyện thực hiện mưu mô của mình. Họ dẫn lí trưởng, Trùm Sò, Thị Hến vào, ra hiệu để ba người đứng lại nói nhỏ. Dù không làm gì nhưng vẫn tỏ vẻ giúp đỡ: “Nhắc lại ông Trùm, anh xã và chị Hến biết rằng hôm nay quan bận lắm, tôi bẩm mãi mới chịu xử vụ này đấy.”.
Như vậy, các nhân vật trên đã làm nổi bật chủ đề của toàn bộ đoạn trích. Ngoài ra, ngôn từ gần gũi cùng các tình huống gây cười đã góp phần thể hiện tư tưởng của văn bản. Trích đoạn “Huyện đường” là sự kết hợp hài hòa, nhuần nhuyễn giữa văn học, ca nhạc và vũ đạo.
Qua đoạn trích, tác giả dân gian bày tỏ thái độ châm biếm, mỉa mai. Trong con mắt của người dân, chốn “cửa quan” là nơi bọn quan lại ô hợp, mưu mô để vơ vét và làm hại những người dân “thấp cổ bé họng”.
Có thể nói, văn bản “Huyện đường” nói riêng và vở “Nghêu, Sò, Ốc Hến” nói chung đã lên án nhiều thót tật trong xã hội và lật tẩy bộ mặt xấu xa của một số kẻ thuộc bộ máy cai trị thời xưa. Ngày nay, dù có không ít các loại hình giải trí khác nhưng các vở tuồng vẫn có vị trí quan trọng trong đời sống tinh thần của người dân Việt Nam.
Chia sẻ 👉 Viết Bài Văn Phân Tích Một Tác Phẩm Văn Học 👉 siêu hay
Phân Tích Văn Bản Huyện Đường Đầy Đủ Ý
Văn hóa nghệ thuật của Việt Nam khá nổi tiếng với nhiều loại hình nghệ thuật khác nhau, mỗi loại hình nghệ thuật có một nét đặc sắc riêng. Trong đó có tuồng – một loại hình nghệ thuật đặc sắc nghiêng về kịch hát có nét truyền thống và âm hưởng cổ của dân tộc.
Được hình thành trên cơ sơ là ca múa nhạc để phát triển đến ngày nay. Với nhiều những tác phẩm tuồng nổi tiếng như “Xuân Đào cắt thịt, Xuân Đào cắt thịt Mộc Quế Anh dâng cây.” Thì vở “Nghêu, Sò, Ốc, Hến” là một tác phẩm độc đáo và hay nhất trong thể loại này, với những tình tiết vô cùng thú vị và hấp dẫn. Vở tuồng gồm nhiều đoạn trích và “Huyện đường” là đoạn trích nổi bật của vở tuồng này. Nội dung xuyên suốt là thể hiện sự phê phán, cái nhìn bất mãn với chế độ cai trị phong kiến.
Trong đoạn trích “Huyện đường” có thể nói là một câu chuyện về ba nhân vật chính là tri huyện, đề lại, lính lệ với dã tâm mưu mô ở huyện đường đối với vụ kiện của nhiều nhân vật trong vụ trộm Thị Hến. Chủ đề xoay quanh các nhân vật để từ đó lên án phê phán bộ phận quan lại trong xã hội cũ.
Ở những đoạn đầu tiên, trong lời nói lối, tri huyện đã nói và giới thiệu về bản thân trước huyện đường:
“Quyền trọng trấn nha môn
Bản chức xưng tri huyện
Đỉnh chung đà đủ miếng
Hoa nguyệt cũng quen mùi
[…] Vào ra cũng phải chuyên cần”
Với lời xưng của tên tri huyện, cũng có thể nhận ra chức vụ quan trọng của hắn ở nơi quan. Một tên tri huyện thối nát, lấy quyền lợi từ địa vị, được làm quan nhờ mồm mép và chèn ép dân bởi quyền lực nắm giữ.
Làm quan lớn nhưng những gì hắn làm thật đáng chê trách, phân xử bừa bãi, ai đút lót cho hắn nhiều hơn thì hắn xử thắng, đồng tiền quyết định tất cả đúng sai trên phiên xử mà hắn đứng. Hơn nữa, nếu trái lệnh còn bị giam bỏ tù. Những lời đầu tiên đó, người đọc chắc hẳn cũng hiểu được phần nào tính cách của tên tri huyện này, luôn có bản tính xấu, mưu mô, toan tính và vô cùng tham lam làm cho cuộc sống nhân dân thống khổ.
Ở trên ta đã phần nào hiểu được tính cách và bản chất của tên tri huyện nhưng có lẽ sự bộc lộ rõ nét nhất là từ các xử án, vụ việc xảy ra đã kéo dài về thời gian những không được giải quyết rõ ràng mà cố tình hòa hoãn để lấy tiền từ nhân dân. Đến lúc được đề lại hỏi về vấn đề dứt khoát xử vụ án, hắn chỉ trả lời cho có vì hắn biết Trùm Sò giàu và toan bòn rút hết tiền từ hắn.
Đề lại và tri huyện muốn nhân thời cơ làm giàu cho chính mình. Với nụ cười man rợ và khoái trá, cho thấy những âm mưu thủ đoạn hèn hạ của hai tên quan thối nát. Cho dù cả hai nhân vật Trùm Sò và Thị Hến đều có tội của mình, tuy vậy hắn chỉ xử Nghêu và Ốc vì nếu xử Hến thì phải xử cả Sò điều đó sẽ làm gián đoạn âm mưu nhận tiền từ Trùm Sò, tên tri huyện làm việc dựa trên đồng tiền.
Quan tri huyện xử án vơi những từ ngữ hô ứng với đề lại. Vì cả hai đã hiểu rõ bản chất của nhau đều tham lam, vụ lợi. Đề lại là tên có thói hay nịnh hót, thấy quan xử vậy thì tấm tắc ca ngợi và khoái chí. Có thể thấy, ngoài những nhân vật chính như tri huyện, đề lại thì còn những tên tay sai linh lệ giúp cho đề lại và tri huyện thực hiện những âm mưu của mình.
Đến đây, chúng ta đã thấy được những nhân vật làm nổi bật lên nội dung và chủ đề ý nghĩa sâu bên trong đoạn trích qua đó thể hiện những tư tưởng của tác phẩm. Đoạn trích đã được nổi bật lên bởi sự kết hợp độc đáo, vô cùng hài hòa và tinh tế giữa ca nhạc, văn học và cả vũ đạo.
Qua đoạn trích này, đã bày tỏ những thái độ bất mãn, mỉa mai và lên án một xã hội chạy theo đồng tiền. Đối với người dân, nơi huyện đường chỉ là nơi mà người có địa vị dùng quyền lực để hại dân phục vụ mục đích cá nhân. Như vậy, văn bản Huyện đường và đoạn trích Nghêu, Sò, Ốc, Hến đã nói lên tiếng nói nhân đạo, lên án thế lực chế độ phong kiến xấu xa thời xưa. Có thể nói, tuồng là loại hình nghệ thuật lâu đời, được lưu giữ và phát triển đến ngày nay.
Gợi ý những bài văn mẫu về 👉 Phân Tích Một Tác Phẩm Truyện
Phân Tích Tác Phẩm Huyện Đường Chi Tiết Nhất
Đoạn trích Huyện Đường thuộc cảnh I của hồi thứ II tái hiện cảnh tri huyện và đề lại trao đổi với nhau về cách nhũng nhiễu người kêu kiện. Đoạn trích mô tả buổi xử án về vụ ăn trộm của Thị Hến, trong đó Tri huyện và Đề lại bàn kế hoạch làm sao moi được nhiều tiền nhất từ các tên phạm nhân. Cuối cùng, họ quyết định xử Ốc năm năm tù, phạt Nghêu năm mươi trượng và phạt lí trưởng năm mươi quan tiền. Riêng Thị Hến, nhờ vào dung mạo xinh đẹp của mình, không những thoát tội mà còn dụ dỗ được những viên quan lại tham lam và háo sắc.
Đoạn trích đã phơi bày cho chúng ta thấy một hiện thực nổi cộm lên trong xã hội lúc bấy giờ là cảnh bọn cường hào ác bá đội lốt quan lại lộng quyền hành làm những điều vô tội vạ chèn ép và áp bức những người dân thấp cổ bé họng vô tội, họ đặt niềm tin ở cái nơi mà họ gọi là công lí nhưng làm sao mà biết được rằng sau lưng cái gọi là Huyện đường – nơi hiện thân của chân lí ấy là một bức tường mục ruỗng thối nát về nhân cách cũng như tính người.
Ở đó chỉ có những con thú dữ đội lốt quan tốt chuyên hành xử lỗ mãn và quá đáng, kìm hãm người khác để trục lợi cho chính bản thân mình, đó là sự hèn bẩn, đáng bị lên án. Một số nhân vật điển hình như Tri huyện, Đề lại, Lí trưởng trong tác phẩm, ỷ vào chức quyền mà hà hiếp dân lành để thu về những khoảng lợi cho mình. Dân nghèo như Thị Hến, Nghêu, Ốc tượng trưng cho những người thấp cổ bé họng trong xã hội cũ, không có tiếng nói để thanh minh cho mình, đành phải chịu những uất ức nuốt ngược vào trong.
Tri huyện, tên đại diện cho những kẻ cường hào chuyên cưỡng đoạt dân lành, ngay từ khi bước vào ta bắt gặp lời giới thiệu của hắn về bản thân đã phần nào hiểu được bản chất của một tên quan thối nát hèn mọn: “làm quan nhờ lỗ khẩu, sự lí phân ẩu, được thua tự đồng tiền” rồi “Dân xã nếu không kiêng. Bỏ xuống lao giam kĩ” .
Qua cách nói phách lối mang đầy vẻ tự kiêu hống hách của hắn chắc hẳn ai cũng cảm nhận được thực sự bản chất của con người này, một kẻ dối gian và ham của, không phải là hiện thân của công lí như những người dân hằng tin tưởng, là một tên quan xử kiện không theo công lí mà theo giá trị đồng tiền, hống hách, chức trách xử kiện nhưng xem thường công lí.
Ta có thể bắt gặp một số nhân vật cùng trường tính cách trong một số tác phẩm khác như Tên lí trưởng háo sắc đầy thủ đoạn trong truyện ngắn Chí Phèo cuả Nam Cao, hay là Tên Bá Hộ trong tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố, vì tiền mà làm ra những điều xấu xa với mẹ con Chị Dậu. Từ đó cho thấy xã hội phong kiến Việt Nam ta lúc bấy giờ đa số đã bị mục rữa, thối nát về tính người, nơi mà tình người bị dẫm đạp, xem nhẹ, là nơi chỉ có sức mạnh của đồng tiền khống chế con người bằng sự tham lam đến nổi làm ra nhiều điều không tưởng.
Hướng dẫn cách 👉 Nghe Và Tóm Tắt Nội Dung Thuyết Trình Của Người Khác
Phân Tích Huyện Đường Lớp 10 Nâng Cao
Tuồng là một dạng nghệ thuật truyền thống của dân tộc, phát triển mạnh mẽ trong thời kỳ nhà Nguyễn ở vùng Nam Trung Bộ. Ngoài các vở tuồng nổi tiếng như ‘Lục Vân Tiên’, ‘Bên cầu dệt lụa’, ‘Kiếp nào có yêu nhau’, vở ‘Nghêu, Sò, Ốc, Hến’ cũng được xem là tác phẩm vĩ đại của thể loại này. ‘Huyện đường’ là một trong những trích đoạn đặc sắc của vở ‘Nghêu, Sò, Ốc, Hến’, phản ánh quan điểm của dân xưa đối với hệ thống cai trị trong thời kỳ phong kiến.
Đoạn ‘Huyện đường’ tường thuật về các âm mưu của tri huyện, đề lại, và lính lệ tại huyện đường trong cuộc kiện tụng liên quan đến một vụ trộm. Tác giả dân gian qua trích đoạn này đã lên án, chỉ trích sự tham nhũng, bất công của các quan lại trong xã hội phong kiến.
Chủ đề của trích đoạn chủ yếu được thể hiện qua các nhân vật như tri huyện, đề lại, và lính lệ. Trong đoạn lối nói, tri huyện tự giới thiệu về bản thân như sau:
‘Quyền trọng trấn nha môn
Bản chức xưng tri huyện
Đỉnh chung đà đủ miếng
Hoa nguyệt cũng quen mùi
[…] Vào ra cũng phải chuyên cần’
Theo lời tự giới thiệu của tri huyện, ta biết rằng hắn đảm nhận vị trí quan trọng tại cửa quan. Hắn lợi dụng chức vụ để lấy của cải của nhân dân và không công bằng trong việc phán xử. Hành vi này phản ánh bản chất tham lam, mưu mô của hắn.
Cách xử án của tri huyện tiết lộ bản chất xấu xa của hắn, khi hắn trì hoãn giải quyết vụ kiện để lấy tiền từ nhân dân. Hành động này phản ánh sự tham lam và bất công của hắn. Hắn còn tự ‘thưởng thức’ những mưu mô của mình và chỉ phán xét dựa trên tiền bạc.
Lời nói của tri huyện được tương xứng với tên đề lại, cả hai đều thể hiện sự tham lam và nịnh nọt. Tên đề lại khen ngợi tri huyện với tấm lòng nhịn nhục. Trong đoạn trích, mấy tên lính lệ đóng vai trò tay sai, giúp tri huyện và đề lại thực hiện mưu mô. Họ tỏ ra giúp đỡ nhưng thực ra lại làm theo lệnh chỉ của quan lại.
Những nhân vật trong đoạn trích đã làm nổi bật chủ đề của văn bản. Ngôn từ gần gũi và các tình huống gây cười thể hiện tư tưởng của văn bản. ‘Huyện đường’ kết hợp hài hòa giữa văn học, ca nhạc và vũ đạo. Tác giả dân gian bày tỏ thái độ châm biếm, mỉa mai qua đoạn trích. Chốn ‘cửa quan’ là nơi mưu mô để vơ vét và làm hại những người dân ‘thấp cổ bé họng’.
‘Huyện đường’ và ‘Nghêu, Sò, Ốc Hến’ lên án thót tật trong xã hội và lật tẩy bộ mặt xấu xa của kẻ thuộc bộ máy cai trị thời xưa. Các vở tuồng vẫn có vị trí quan trọng trong đời sống tinh thần của người dân Việt Nam.
Đọc thêm cách 👉 Viết Văn Bản Nghị Luận Phân Tích, Đánh Giá Một Tác Phẩm Thơ
Phân Tích Huyện Đường Văn 10 Kết Nối Tri Thức
Nhắc đến nghệ thuật kịch hát truyền thống không thể không nhắc đến những vở tuồng nổi tiếng. Nổi bật là vở “Nghêu, Sò, Ốc, Hến với tiếng cười châm điếm hiện thực của xã hội phong kiến xưa tồi tàn, thối nát.
“Huyện Đường” là một đoạn trích tiêu biểu của vở kịch phản ánh thái độ bất bình của người xưa với những vị quan tham ô, ngang tàn thời bấy giờ. Đoạn trích nói về vụ xét xử đầy oan trái, mưu mô của bọn tham quan ô lại.
Mở đầu vở kịch là thái độ hách dịch của viên quan tri huyện xưng danh của mình:
“Quyền trọng trấn nha môn
Bản chức xưng tri huyện
Đỉnh chung đà đủ miếng
Hoa nguyệt cũng quen mùi
[…] Vào ra cũng phải chuyên cần”
Chỉ qua vài lời từ giới thiệu, ta có thể thấy thói tham ô, toan tính của tên quan huyện. Hắn nắm chức vụ quan trọng, vơ vét của cải của nhân dân. Tuy làm quan nhưng lại không có bản tính liêm chính, công tư phân minh. Vậy nên, hắn không được người đời kính nể.
Không chỉ dừng lại ở đó, bản tính thối nát của hắn còn được thể hiện qua cách xét sử vụ án. Hắn trì chệ vụ kiện để có cơ hội vơ vét từng đồng hối lộ. Hắn bàn mưu tính kế đủ đường với đề đại, lính lệ để hút sạch túi tiền của người dân.
Hắn vô trách nhiệm đến mức khi được hỏi rằng: Quan đã định dứt khoát như thế nào chưa” mới bập bẹ trả lời: “Tôi thì tôi nghĩ cứ để đu đưa như vậy đã. Thằng Sò này giàu lắm, chúng mình có thể “ấy” được.”. Câu trả lời trên của hắn quả thật không thể chấp nhận được.
Đường đường là một vị quan uy nghi lừng lẫy mà lại dùng kế sách ti tiện để chuộc lợi cho bản thân mình. Từ “ấy” được hắn nhắc đến ở đây có ý chỉ toan tính bòn rút tiền của tên Sò vì nhà của Trùm Sò rất giàu. Hắn còn cười đắc ý với mưu kế của mình. Tuy trong sự việc này, cả Sò và Hến đều có tội nhưng vì đồng tiền mà hoãn lại thời gian xét xử.
Tưởng chừng sự ngang trái đó sẽ được lên án nhưng lại được hùa theo bởi tên đề lại. Tên đề lại cũng đã cấu kết với tri huyện, đua theo nịnh hót để lấy lòng rằng: “Vâng ạ, quan xử hay lắm.”
Với từ ngữ giản dị, gần gũi, tất cả những nhân vật trên đều góp phần làm nổi bật tư tưởng của văn bản. Trích đoạn “Huyện Đường” bày tỏ thái độ nhức nhối của tác giả về một xã hội xưa đầy dãy oan ức dưới chướng cường quyền của những người dân nghèo vô tội. Qua đó, khẳng định tầm quan trọng của kịch tuồng với nét văn hóa đậm đà bản sắc của dân tộc.
Dành tặng bạn những mẫu văn 👉 Phân Tích Một Tác Phẩm Thơ 👉 hay nhất