Bài Thơ Hoa Cỏ May [Nội Dung, Nghệ Thuật, Phân Tích]

Bài Thơ Hoa Cỏ May Của Xuân Quỳnh ❤️️ Nội Dung, Hoàn Cảnh Sáng Tác, Đọc Hiểu, Phân Tích Bài Thơ Hoa Cỏ May Hay Nhất ✅ Được Thohay.vn Chia Sẽ Đầy Đủ Nhất.

NỘI DUNG CHÍNH

Bài Thơ Hoa Cỏ May Xuân Quỳnh

Giới thiệu với mọi người một bài thơ nổi tiếng của nhà thơ Xuân Quỳnh “Hoa cỏ may”.

Hoa Cỏ May
Tác giả: Xuân Quỳnh

Cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ,
Không gian xao xuyến chuyển sang mùa.
Tên mình ai gọi sau vòm lá,
Lối cũ em về nay đã thu.

Mây trắng bay đi cùng với gió,
Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ.
Đắng cay gửi lại bao mùa cũ,
Thơ viết đôi dòng theo gió xa.

Khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may
Áo em sơ ý cỏ găm đầy
Lời yêu mỏng mảnh như màu khói,
Ai biết lòng anh có đổi thay?

Tặng bạn chùm 🌸Thơ Xuân Quỳnh Về Tình Yêu Và Nổi Nhớ🌸

Hoàn cảnh sáng tác bài thơ Hoa Cỏ May

Bài thơ Hoa cỏ may được sáng tác vào năm 1969, khi Xuân Quỳnh đang sống ở Hà Nội. Bài thơ là một tác phẩm nổi tiếng của Xuân Quỳnh, thể hiện tình yêu say đắm và nhớ nhung của một người phụ nữ với người yêu xa cách trong bối cảnh chiến tranh chống thực dân Pháp. Bài thơ “Hoa cỏ may” mằm trong tập thơ cùng tên xuất bản năm 1989, được trao giải thưởng Hội Nhà văn VN 1990.

Xem thêm 👉 Những Bài Thơ Hay Về Mẹ Của Xuân Quỳnh

Nghệ thuật bài thơ Hoa Cỏ May

Bài thơ sử dụng nhiều hình ảnh, so sánh, phép ẩn dụ, biện pháp tu từ để tạo nên sự sinh động, hùng tráng và cảm xúc cho bài thơ. Ví dụ, hình ảnh “cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ” tạo nên bối cảnh tĩnh lặng, u hoài, phù hợp với tâm trạng của người viết

So sánh “lời yêu mỏng mảnh như màu khói” thể hiện sự mong manh, vô vị và tan biến của tình yêu trong chiến tranh

Phép ẩn dụ “lòng như trời biếc lúc nguyên sơ” gợi lên sự trong sáng, thanh thản và ngây thơ của tình yêu. Biện pháp tu từ “đắng cay gửi lại bao mùa cũ” tăng cường sự súc tích, giàu cảm xúc và có tính nhân hóa cho bài thơ.

Xem bài thơ nổi tiếng 👉 Thơ Tình Cuối Mùa Thu Xuân Quỳnh

5+ Mẫu phân tích bài thơ Hoa Cỏ May

Thohay.vn chia sẽ bạn những bài văn mẫu cảm nhận, phân tích bài thơ Hoa Cỏ May hay nhất, ngắn gọn để quý độc giả tham khảo dưới đây.

Phân tích bài thơ Hoa Cỏ May ngắn gọn

Bài thơ Hoa Cỏ May là một tác phẩm nghệ thuật cao, phản ánh tâm hồn yêu nước, yêu đời của nhà thơ Xuân Quỳnh.

Bài thơ được chia làm hai phần: phần đầu là hai khổ thơ đầu tiên, nói về sự thay đổi của thiên nhiên và tình cảm của người viết khi nhìn lại quá khứ; phần sau là hai khổ thơ cuối cùng, nói về sự gắn bó của hạt gạo làng ta với cuộc sống và cuộc chiến của dân tộc. Bài thơ sử dụng nhiều hình ảnh, so sánh, ẩn dụ, tu từ để tạo nên sự sinh động, hùng tráng và cảm xúc cho bài thơ.

Bài thơ cũng có sự đối xứng về cấu trúc, âm điệu và nội dung giữa hai phần, tạo nên sự cân bằng và hài hòa cho bài thơ. Bài thơ là một lời ca ngợi, tự hào về những thành tựu vật chất và tinh thần mà nhân dân ta đã đạt được nhờ sức lao động của mình.

Bài thơ cũng là một lời tuyên bố, khẳng định quyền tự chủ, quyền làm chủ của nhân dân ta trước những thế lực thù địch, thù nghịch. Bài thơ cũng là một lời bày tỏ, thổ lộ tình yêu quê hương, đất nước, tình đồng bào, tình đồng chí của nhân dân ta trong cuộc chiến đấu chống giặc ngoại xâm.

Xem tác phẩm👉 Cỏ Dại Của Xuân Quỳnh

Phân tích bài thơ Hoa Cỏ May chọn lọc

Bài thơ có nắng, có gió, có tất cả không gian khoáng đạt của khung cảnh thiên nhiên lúc sang mùa. Trong lúc suy tư, nữ thi sĩ đã để cho tất cả vẻ đẹp xao xuyến của đất trời ùa vào trang viết, cho nên từng từng hình ảnh cứ chập chờn, như thực, như mơ.

Có gì mà thi sĩ phải thảng thốt trước sự giao mùa của đất trời đến thế? Một chiếc lá rơi cho cây ngơ ngẩn, một bờ cát vắng quạnh hiu đợi những chuyến đò, một dòng sông xanh ắp đầy con nước, và cái giật mình khi tác giả nhận ra “lối cũ” đường xưa hằng in những dấu chân kỷ niệm. Thế là đã đủ cho sự tiếc nuối, suy tư…

Trên nền bức tranh mơ hồ, sương khói và đẹp đến nao lòng ấy, có một âm thanh da diết, sâu lắng, thiết tha mà Xuân Quỳnh đã cảm nhận được cho riêng mình: Tiếng gọi của mùa thu

Lối cũ em về nay đã thu

Câu thơ ắp đầy quá khứ, kỷ niệm và những sợi tơ lòng giăng mắc, mênh mang. Nhịp điệu và nốt nhấn thời gian được Xuân Quỳnh thể hiện trong từ “lối cũ” và “đã”. Nhận ra “lối cũ” để niềm thương nỗi nhớ sống dậy, “đã” là nhịp điệu lặp lại của thời gian trong tính quy luật muôn đời. Xưa và nay, không ít thi nhân đã đớn đau, rơi lệ khi chợt nhận ra “lối cũ” trong sự u hoài và nỗi trắc ẩn về nhân tình thế thái. Xuân Quỳnh đã nâng niu trái hạnh phúc trên tay sau bao giông bão cuộc đời. Những con sóng dữ dội, những đám mây vần vũ, cả những chiếc lá vật vã rơi và tiếng xình xịch trong đêm của đoàn tàu… đều là miền tâm tưởng và sự thao thức trong thơ của chị. Nhưng khoảnh khắc giao mùa khi ánh hè rơi rớt lại chút ít nhỏ nhoi còn lại dành cho làn gió heo may đã ám ảnh, thao thức trong Xuân Quỳnh. Nếu như ở Thơ tình cuối mùa thu chị ngẩn ngơ nhìn “cuối trời mây trắng bay” và những chiếc lá vàng rơi rụng, để rồi thoảng thốt nhận ra

Mùa thu ra biển cả
Theo dòng nước mênh mông

thì ở bài thơ này, cái man mác trước cảnh “mây trắng bay đi cùng với gió”, Xuân Quỳnh không chỉ ghi nhớ “Chỉ còn anh và em/ là của mùa thu cũ…” mà còn tâm niệm “Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ”.

Chính cái nguyên sơ, thuỷ chung nồng hậu của một con tim đa cảm, nhân hậu, tinh tế đã giúp cho thơ của chị lấp lánh, sống mãi cùng thời gian.

Khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may
Áo em sơ ý cỏ găm đầy
Lời yêu mỏng mảnh như màu khói
Ai biết lòng anh có đổi thay?

Từ sự tít tắp, trải rộng của không gian, Xuân Quỳnh đã thu bức tranh gần tầm nhìn của mình, nhận ra bốn bề chỉ có hoa cỏ may. Đó là sự hiện hữu và là cái nền cảm xúc của bài thơ. Thì ra cái níu giữ, gìm lại là những chùm hoa li ti ngút ngát tới chân trời. Màu hoa ảo ảnh, sương khói chập chờn này đã gieo vào tâm thức nhà thơ sự mong manh và nỗi buồn man mác. Chắc gì thi sĩ đã “vô ý” để cho áo mình hoa cỏ may găm đầy? Một chút “vô ý” để cho nỗi nhớ giăng mắc và nỗi buồn man mác trong thơ, mỗi khi có đợt gió heo may lại về…

Xuân Quỳnh có những mối giao cảm với thời gian, không gian và đặc biệt nhạy cảm với những khoảnh khắc đổi thay trong lúc giao mùa. Ta nghe thấy tiếng lòng và sự thổn thức trong thơ chị. Người phụ nữ đã có một thời đau đớn trong nỗi buồn riêng luôn linh cảm, lo âu “trước xa tắp đường mình” (Tự hát) thì ở đâu chị cũng mong tìm ra ngọn lửa tình yêu và luôn khắc khoải, ước ao “Ngọn lửa nào le lói xoá cô đơn?” Ta cũng phần nào cảm thông với chị khi nghe tiếng chị rơi giữa không gian trong tiếng heo may:

Lời yêu mỏng manh như màu khói
Ai biết lòng anh có đổi thay?

Thế là đã rõ. Cái mênh mang, man mác, mờ ảo, sương khói của bức tranh thu được phác hoạ trên cái nền của một tâm trạng khát khao tình Đời, tình Người phải trải qua không ít đớn đau bất hạnh, thì chị mới có thể nói được cái điều gần như là chân lý, là sự chiêm nghiệm của cuộc đời mình: “Lời yêu mỏng mảnh như màu khói” và “những cánh chuồn mỏng manh như tình yêu” (Chuồn chuồn báo bão). Vì vậy, câu hỏi của chị, ít ra là trong cái khắc khoải, âu lo trong nỗi buồn man mác… cần phải có ở mỗi con người, mỗi cuộc đời.

(Chu Thị Thơm – Báo Giáo dục & Thời đại chủ nhật)

Xem bài thơ hay 👉 Nói Cùng Anh Của Xuân Quỳnh

Cảm nhận bài thơ Hoa Cỏ May

Thiên nhiên từ xưa đến nay luôn giữ vai trò quan trọng trong thơ ca, đó không chỉ là đề tài, nơi khơi gợi biết bao mạch nguồn cảm xúc ,đó còn là nơi kí gửi tâm tình, là nguồn thi liệu không bao giờ vơi cạn. ‘’Hoa cỏ may’’ mở ra đầu tiên bằng câu thơ viết về thiên nhiên với ‘’cát-sông-cây’’:

Cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ

Câu thơ 7 chữ với nhịp thơ 2/2/3 vẽ nên một không gian mênh mang, im lìm. Câu thơ giàu hình ảnh nhưng lại thiếu âm thanh. Sông đầy nhưng không có tiếng sóng gợn, có cây nhưng chẳng nghe thấy tiếng là xì xào. Chỉ với một chữ ‘’đầy’’ cũng đủ để Xuân Quỳnh gợi mở biết bao liên tưởng trong lòng độc giả, đầy nắng hay đong đầy những nước, hay là cả hai!

Không gian xao xuyến chuyển sang mùa

Điểm nhìn từ bến sông được mở rộng hơn, xa hơn. Bức tranh thiên nhiên dưới ngòi bút của Xuân Quỳnh sống động hơn khi nhà thơ khoác lên vạn vật sự sống, nghệ thuật nhân hóa đã được dùng khéo léo với hai từ ‘’ngẩn ngơ’’ và ‘’xao xuyến’’. Đất trời bao la đang lắng nghe tiếng vạn vật chuyển mình trong thời khắc giao mùa. Dường như trong khoảnh khắc chuyển mùa ấy thời gian trôi qua khẽ khàng hơn, gọi cả những kỉ niệm ùa về.

Tên mình ai gọi sau vòm lá
Lỗi cũ em về nay đã thu

Nhân vật ‘’em’’ xuất hiện một cách đầy ‘’tình cờ’’, thấp thoáng tiếng gọi cất lên sau vòm lá, là tiếng gọi của thời gian đã qua. ‘’Lối cũ’’ em về rải đầy biết bao mảnh kỉ niệm của những mùa thu qua.

Với lối tả chân, màu sắc thường kết hợp từ màu thực là một trong những đặc trưng rất riêng của thơ Xuân Quỳnh. Nhìn thế giới bằng bằng nhãn quan bay bổng, lý tưởng, thể hiện phong cách phóng khoáng, yêu đời, nữ thi sĩ Xuân Quỳnh thường chọn những gam màu sáng để tô màu cho bức vẽ riêng của mình. Này là màu trắng của mây, màu xanh biếc của trời…. sắc màu tươi sáng, rõ ràng của đời thực. Từ nét bút vẽ thiên nhiên ‘’ mây trắng bay đi cùng với gió’’ nhà thơ ‘’vẽ’’ cả tâm hồn mình bằng những vần thơ rất đỗi chân thực ‘’ lòng như trời biếc lúc nguyên sơ’’.

Phép so sánh được khéo léo dùng để lấy một hình ảnh trừu tượng là ‘’ lòng người’’ so sánh với hình ảnh cụ thể ‘’trời biếc’’. Màu xanh gợi ngay cho ta đến niềm tin và hy vọng. Bởi lẽ mỗi một màu sắc có một thứ ngôn ngữ riêng, hiểu được ngôn ngữ của sắc màu đó bằng chính những rung động của trái tim, của cảm tính. Màu xanh trong câu thơ này gợi cho người đọc hình dung về tấm lòng thuần khiết của tình yêu thuở ban đầu. Sắc xanh ấy cũng đã được phủ đầy trên những dòng thơ của Xuân Quỳnh:

‘’Và niềm tin cũng là ở đó
Tôi chẳng tìm mà đã có từ lâu
Như trời xanh sẵn có ở trên đầu…’’
( Trích Chúng tôi)

Hay:

‘’Cờ xôn xao trong nắng gió mùa thu
Trời mới xanh trước mỗi hiên nhà…’’

(Trích Những lớp người cùng bài hát ra đi)

Tâm trạng của nhân vật trữ tình được bộc bạch, giãi bày tự nhiên cùng đất trời cây cỏ

Đắng cay gửi lại bao mùa cũ
Thơ viết đôi dòng theo gió xa

Những nỗi niềm xưa, trăn trở, khổ đau,mất mát tất cả được nữ thi sĩ gói lại trong hai chữ ‘’ đắng cay’’ với một chút tình chua xót. ‘’Đắng cay’’ ấy là một phần của cuộc đời đã đi qua, đã in hằn thành kí ức. Và kí ức ấy dù tốt đẹp hay phủ kín nỗi buồn cũng là những mảnh ghép trong bức tranh muôn màu của cuộc sống. Bởi thế mà không thể vứt bỏ hay xóa đi mà chỉ là ‘’gửi lại’’. Gửi lại đắng cay để ta thôi ngoái nhìn về quá khứ, không ôm ấp những mộng đẹp đã vỡ tan mà chọn cho mình một tâm thế sống bình yên, than thản, tự do gửi vào ‘’ thơ viết trôi dòng theo gió xa’’

Hát với thiên nhiên khúc giao mùa vừa sang và đây là lúc nhân vật trữ tình hát với lòng mình

Khắp nẻo giăng đầy hoa cỏ may
Áo em sơ ý cỏ găm dầy
Lời yêu mỏng mảnh như màu khói
Ai biết lòng anh có đổi thay?

Hoa cỏ may- cũng chính là nhan đề của bài thơ được nhắc đến trong khổ thơ cuối bài, bởi đây chính là nốt trầm của cảm xúc, khoảng lặng của tâm hồn mà nhà thơ muốn chia sẻ. Hoa cỏ may, một loài hoa của đồng nội, không kiêu kì, không hương sắc, mộc mạc và bền bỉ, kiên cường đến lạ kì.

Chỉ cần có gió thổi là cỏ may sẽ đặt chân đến bất cứ đâu. Hoa cỏ may ở đây biểu trưng cho tình yêu dung dị, cho hạnh phúc đời thường và cho cả khát khao được yêu đương nồng cháy, thủy chung. Trước khoảng không phủ đầy cỏ may đó, nhân vật trữ tình cất lên một câu hỏi khẽ khàng, không lời đáp: ‘’Ai biết lòng ai có đôi thay”

Thơ Xuân Quỳnh ghi lại xúc cảm rất thật của chính nhà thơ, là nốt vang của từng cung bậc cảm xúc trong tình yêu. Với khát khao hạnh phúc lớn lao, chính trong tâm hồn của người phụ nữ vẫn luôn tồn tại những lo sợ, những dự cảm,hoang mang. Trong sáng tác khác của mình, Xuân Quỳnh đã viết

‘’Em đâu dám nghĩ là điều vĩnh viễn
Hôm nay yêu mai có thể xa rồi’’

( Trích Nói cùng anh)

Với thi phẩm ‘’ Hoa cỏ may’’, nhà thơ đã thể hiện sự tinh tế của mình khi đặt sự lớn lao của đất trời bên cạnh cái dễ vỡ của tình đời. Câu thơ cuối chưa đựng quy luật nghiệt ngã của tình yêu, bởi tình yêu là nhịp đập của trái tim nên lắm khi nó quay vần theo vòng xoáy của cảm xúc.

Một trong những bài thơ tiêu biểu nhất trong hành trình sáng tạo của Xuân Quỳnh, ‘’ Hoa cỏ may’’- 1 thi phẩm xinh xắn, gọn ghẽ với thể thơ thất ngôn. Với kết cấu mạch lạc, từ hướng ngoại để tìm sự đồng điệu nơi đất trời lúc sang thu để rồi quay trở về cái tôi để giãi bày tâm trạng. Không cầu kì, gia công trong ngôn ngữ và hình ảnh, chân chất, mộc mạc và ‘’cháy’’ hết mình với những cảm xúc rất thật, điều đó là làm nên sức sống bền bỉ của thơ Xuân Quỳnh trong lòng độc giả.

Theo Quỳnh Trang

Xem bài thơ hay 👉 Bài Thơ Thuyền Và Biển

Phân tích Hoa Cỏ May Hay Nhất

“Cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ”. Bài thơ mở đầu bằng một bức tranh tương đối tĩnh lặng, hợp với tâm trạng của người đang tìm về kỷ niệm… Câu thơ giàu hình ảnh mà thiếu âm thanh. Có cây mà không nghe thấy tiếng lá. Sông đầy mà không nghe thấy tiếng sóng. Tất cả đang ngưng đọng cho một sự hồi tưởng… Xao xuyến vốn là từ chỉ trạng thái, nhưng ở đây, trước hình tượng trời- đất (không gian) nó gợi âm thanh nhiều hơn. Nhưng âm thanh ấy phát ra từ đâu? Từ cái không gian đang chuyển mùa kia chăng?…

Ta lại PHẢI TRỞ LẠI VỚI CÂU THƠ ĐẦU, ĐỂ TÌM ĐẾN NHỮNG HÌNH ẢNH CỤ THỂ HƠN. ẤY là cát, là sông, và nhất là cây. Dừng lại ở cây, nhập vào cây. Và khi cái xao xuyến ấy đã nhập vào cây RỒI, THÌ ĐÓ LÀ GIÓ VÀ CHỈ CÒN LÀ GIÓ. ẤY là, nhiều khi chỉ nghe âm thanh, ta đã nhận ra sự vật phát ra âm thanh, hoặc (như trường hợp trên) nhận ra cái gì đã tác động vào sự vật nào để phát ra âm thanh ấy.

Nếu như câu mở đầu, nhạc thơ được mở rộng ra với vần ơ, rồi đến câu sau dài thêm ra với vần ua, và đến câu thứ tư co rút lại ở vần u, thì sự hướng ngoại của người đọc cũng lần lượt diễn ra như vậy. Thoạt tiên trải ra với cát, với sông, với cây, rồi mở rộng ra đến không gian, đến câu thứ ba lại thu về trong một vòm, để rồi cuối cùng rút lại, tập trung ở đôi bàn chân bồi hồi đặt lên lối cũ. Từ đây người đọc bắt đầu từ giã ngoại cảnh, để cùng bước vào thế giới nội tâm của tác giả, cùng với nỗi niềm tự sự:

Mây trắng bay đi cùng với gió
Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ
Ðắng cay gửi lại bao mùa cũ
Thơ viết đôi dòng theo gió xa

Khác với khổ thơ đầu, khổ thơ thứ hai này câu chữ được cấu trúc thoáng hơn, mạch thơ bằng phẳng hơn, có tư thế của một người “đắng cay gửi lại bao mùa cũ”. Thôi thì, gió thổi mây bay, ai chẳng có một thời mà những ước mơ mây trắng bị cuốn theo chiều gió, theo sức hút của một người nào đó. Con người- khi đã có tuổi rồi thường điềm tĩnh nhìn nhận lại quá khứ để mà giữ thăng bằng cho cuộc sống hiện tại của mình, cho nên dẫu mây trắng bay đi, trời xanh còn lại. Ðó là cõi lòng trải qua những phong ba bão tố đã lấy lại được màu sắc ban đầu, trở nên cao, và thanh thản. Thơ viết đôi dòng theo gió xa là câu thơ biểu lộ tâm trạng như vậy (ở đây cần hiểu gió là một nhân vật mai danh ẩn tích)

Khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may
ÁO EM SƠ Ý CỎ GĂM DÀY

Vậy là hồn gió vẫn còn lẩn quất đâu đây, trong từng câu thơ, như mũi kim len trong mảnh vải, lúc ẩn lúc hiện. Rõ ràng trước bức tranh khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may không ai là không thấy gió đang khơi động, đang nổi. Thậm chí nó còn có hơi hướng ở câu thơ dưới- trong một sự “sơ ý”: áo em sơ ý cỏ găm dày, bởi thật ra thì, hoặc đó chỉ là một cách nhận lỗi làm duyên, hay là tự trách mình để mà hờn mát… Sự thật một khi hoa cỏ may đã “dâng đầy khắp nẻo” như thế kia, thì áo em… cỏ găm dày cũng là một điều hiển nhiên không thể tránh. Lỗi là ở gió. Tôi chợt nhớ tới hai câu thơ của Nguyễn Bính:

Hồn anh như hoa cỏ may
Một chiều cả gió bám đầy áo em

và cây bút trẻ Phạm Công Trứ, với: “Trăng vàng, đêm ấy, bờ đê- Có người ngồi gỡ lời thề cỏ may”. Thì ra trong sự liên tưởng, các nhà thơ vẫn có những điểm gặp nhau. Hoa cỏ may được ví với lời thề, phải chăng vì nó dễ găm, và đồng thời, dễ gỡ? Tổng hợp những ý thơ vừa dẫn, tôi nhận ra thêm điều Xuân Quỳnh định nói ở câu thơ thứ hai này. Ðó là: Mình quả là đã “sơ ý” khi để cho những lời bày tỏ… và cũng có thể là hứa hẹn… của người in vào niềm tin của mình, như hoa cỏ may găm dày trên áo. Ðể rồi có lúc phải phân vân, suy nghĩ và thầm trách:

Lời yêu mỏng mảnh như màu khói
Ai biết lòng anh có đổi thay?

Xuân Quỳnh rất đạt khi đưa cái màu khói vào trong bức tranh… Bản thân nó cũng đã mỏng mảnh dễ tan, nữa là trong một không gian ngợp tràn những gió. Lời yêu là thế đấy. Thật cũng chẳng thể nào lường trước. Cô gái đã từng thốt lên trong bài Mùa hoa doi năm xưa những lời da diết: Ðốt lòng em câu hỏi- Yêu em nhiều không anh? Giờ đây lại thêm một lần nghi vấn: Ai biết lòng anh có đổi thay?.

Dùng câu hỏi này để kết thúc bài thơ, theo tôi, Xuân Quỳnh đã tìm ra một cách ứng xử thật cao tay. Cuộc sống cứ trôi đi, con người phải sống với phần hạnh phúc mà họ còn đang có. Nhìn lại những kỷ niệm xưa cũng là một cách gạn đục khơi trong để lọc lấy những phần đẹp đẽ cho mình. Ðây không phải là lúc quy kết, phân định xem lầm lỗi thuộc phía bên nào. Bởi dù sao thì, tình yêu là một vấn đề rộng lớn. Nó chỉ thực sự có ý nghĩa khi nó làm đẹp thêm cho cuộc sống. Và tôi nghĩ: đó chính là tấm lòng nhân ái của tác giả bài thơ Hoa cỏ may.

Tặng bạn 👉 Chùm thơ về Hoa Cỏ May hay nhất

Phân tích bài thơ Hoa Cỏ May siêu hay

Bằng hình ảnh “Hoa cỏ may” rất độc đáo Xuân Quỳnh đã dưa người đọc đến một triết lí:

“Khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may
Áo em sơ ý cỏ găm đầy
Lời yêu mỏng mảnh như màu khói
Ai biết lòng anh có đổi thay.”

Vậy là hồn gió vẫn còn lẩn quất đâu đây, trong từng câu thơ, như mũi kim len trong mảnh vải, lúc ẩn lúc hiện. Rõ ràng trước bức tranh khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may không ai là không thấy gió đang khơi động, đang nổi. Thậm chí nó còn có hơi hướng ở câu thơ dưới – trong một sự “sơ ý”: áo em sơ ý cỏ găm dày, bởi thật ra thì, hoặc đó chỉ là một cách nhận lỗi làm duyên, hay là tự trách mình để mà hờn mát… Sự thật một khi hoa cỏ may đã “dâng đầy khắp nẻo” như thế kia, thì áo em… cỏ găm dày cũng là một điều hiển nhiên không thể tránh. Lỗi là ở gió. Tôi chợt nhớ tới hai câu thơ của Nguyễn Bính:

“Hồn anh như hoa cỏ may
Một chiều cả gió bám đầy áo em”

Cây bút trẻ Phạm Công Trứ, với: “Trăng vàng, đêm ấy, bờ đê/ Có người ngồi gỡ lời thề cỏ may”. Thì ra trong sự liên tưởng, các nhà thơ vẫn có những điểm gặp nhau. Hoa cỏ may được ví với lời thề, phải chăng vì nó dễ găm và đồng thời cũng dễ gỡ? Những ý thơ trên làm tôi nhận ra thêm điều Xuân Quỳnh định nói ở câu thơ thứ hai này: mình quả là đã “sơ ý” khi để cho những lời bày tỏ , hứa hẹn của người in vào niềm tin của mình, như hoa cỏ may găm dày trên áo. Ðể rồi có lúc phải phân vân, suy nghĩ và thầm trách:

“Lời yêu mỏng mảnh như màu khói
Ai biết lòng anh có đổi thay.”

Xuân Quỳnh rất khéo léo khi đưa “màu khói” vào trong bức tranh. Vì bản thân nó cũng “mỏng mảnh” dễ tan đặc biệt là trong một không gian ngợp tràn những gió. Lời yêu là thế đấy. Thật cũng chẳng thể nào lường trước. Cô gái đã từng thốt lên trong bài “Mùa hoa doi” năm xưa những lời da diết: “Đốt lòng em một câu hỏi/ Yêu em nhiều không anh?”. Giờ đây lại thêm một lần nghi vấn: “Ai biết lòng anh có đổi thay?”

Xem bài thơ hay 👉 Tiếng Gà Trưa Của Xuân Quỳnh

Phân tích Hoa Cỏ May nâng cao

Bỗng một ngày kia, những lá hoa cây cỏ lại xuất hiện trong tâm trí của chúng ta. Lá hoa âu yếm, ôm ấp quấn quýt nhau sống trọn một kiếp người. Khi hoa tỏa hết hương, khoe hết sắc để làm đẹp cho đời thì có lẽ cũng là lúc nó phải rời xa cuộc đời để kết thành quả. Hoa tàn, nhụy nở và trả lại cả một cánh đồng xum xuê quả, chẳng hiểu sao tôi lại hạnh phúc và có cảm xúc lâng lâng khi đọc hai câu trong “Hát ru ll” của thi sĩ Xuân Quỳnh:

“Thời gian như gió thoảng qua
Tình yêu như cánh đồng hoa giữa trời.”

Tình yêu đẹp như cánh đồng hoa, xinh tươi đằm thắm. Xuân Quỳnh không chỉ rõ đồng hoa đó là hoa gì… Nhưng phải chăng là loài “hoa dại núi Hoàng Liên”, hoa doi, hoa cúc xanh hay hoa phượng nồng? Không, riêng tôi tôi lại nghĩ đó là hoa cỏ may, nhẹ lay bẻn lẻn vu vơ theo cái vuốt ve của chiều gió. Xuân Quỳnh về chốn xưa, và hồi tưởng viết nên bài thơ “Hoa cỏ may” với hình tượng hoa cỏ may chủ đạo nhưng ẩn sau đó là vẻ đẹp của người con gái làm đắm say lòng người.

Không gian mở ra dường như vô tận. Trong cái tĩnh lặng, êm đềm giữa mênh mang trời nước ấy, lòng người cũng mở ra hòa vào cảnh vật, để lắng được hồn cây lá, nghe được tiếng lòng hư vô:

“Cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ
Không gian xao xuyến chuyển sang mùa
Tên mình ai gọi sau vòm lá
Lối cũ em về nay đã thu.”

Bức tranh câu đầu bài thơ được phát họa với những nét tương đối nhẹ nhàng tĩnh lặng, để nhà thơ sống với tâm trạng của người đang tìm về kỷ niệm chốn xưa… Câu thơ giàu hình ảnh nhưng thiếu âm thanh. Có “cây” mà không nghe thấy tiếng lá lay. “Sông đầy” mà không nghe thấy tiếng sóng xô bờ. Tất cả có lẽ đang ngưng đọng cho một sự hồi tưởng… “Xao xuyến” bản chất từ chỉ trạng thái, nhưng ở đây, trước hình tượng trời đất thì nó gợi âm thanh nhiều hơn. Nhưng âm thanh ấy phát ra từ đâu? Từ cái không gian đang chuyển mùa kia chăng?…Là cát, là sông, và nhất là cây. Dừng lại ở cây, nhập vào cây. Và khi cái xao xuyến ấy đã nhập vào cây rồi, thì đó là gió và chỉ còn là gió. Ấy là, nhiều khi chỉ nghe âm thanh, ta đã nhận ra sự vật phát ra âm thanh, hoặc nhận ra cái gì đã tác động vào sự vật nào để phát ra âm thanh ấy, đầy nắng hay đong đầy những nước, hay là cả hai:

“Không gian xao xuyến chuyển sang mùa”

Điển nhìn từ bến sông được mở rộng hơn, xa hơn. Bức tranh thiên nhiên dưới ngòi bút của Xuân Quỳnh sống động hơn khi nhà thơ khoác lên vạn vật sự sống, nghệ thuật nhân hóa đã được dùng khéo léo với hai từ ‘’ngẩn ngơ’’ và ‘’xao xuyến’’. Đất trời bao la đang lắng nghe tiếng vạn vật chuyển mình trong thời khắc giao mùa. Dường như trong khoảnh khắc chuyển mùa ấy thời gian trôi qua khẽ khàng hơn, gọi cả những kỉ niệm ùa về:

“Tên mình ai gọi trong vòm lá
Lối cũ em về nay đã thu.”

Nhân vật “em”xuất hiện một cách đầy “tình cờ”, thấp thoáng tiếng gọi cất lên sau vòm lá, là tiếng gọi của thời gian đã qua. “Lối cũ” em về rải đầy biết bao mảnh kỉ niệm của những mùa thu qua.

Với lối tả chân thực, màu sắc thường kết hợp từ màu thực là một trong những đặc trưng rất riêng của thơ Xuân Quỳnh. Nhìn thế giới bằng nhãn quan bay bổng, lý tưởng, thể hiện phong cách phóng khoáng, yêu đời, nữ thi sĩ Xuân Quỳnh thường chọn những gam màu sáng để tô màu cho bức vẽ riêng của mình. Này là màu trắng của mây, màu xanh biếc của trời…. Sắc màu tươi sáng, rõ ràng của đời thực. Từ nét bút vẽ thiên nhiên ” mây trắng bay đi cùng với gió” nhà thơ “vẽ” cả tâm hồn mình bằng những vần thơ rất đỗi chân thực “lòng như trời biếc lúc nguyên sơ”. Phép so sánh được khéo léo dùng để lấy một hình ảnh trừu tượng là “lòng người” so sánh với hình ảnh cụ thể “trời biếc”. Màu xanh gợi ngay cho ta đến niềm tin và hy vọng. Bởi lẽ mỗi một màu sắc có một thứ ngôn ngữ riêng, hiểu được ngôn ngữ của sắc màu đó bằng chính những rung động của trái tim, của cảm tính. Màu xanh trong câu thơ này gợi cho người đọc hình dung về tấm lòng thuần khiết của tình yêu thuở ban đầu.

“Hoa cỏ may” cũng được viết khi nhà thơ đã sang mùa thu của cuộc đời. Điều đó lí giải tai sao nhà thơ lại mở ra trước mắt người đọc một không gian thu xao xuyến đến thế! Mây trắng đã theo đi cùng gió. Bao đắng cay cũng đã gửi lại cho mùa cũ. Lòng đã yên ắng trở lại và trong trẻo như trời biếc. Xuân Quỳnh rất tài khi phơi trải lòng mình, vừa thành thật vừa xúc động:

“Mây trắng bay đi cùng với gió
Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ.
Đắng cay gửi lại bao mùa cũ
Thơ viết đôi dòng theo gió xa”

Thoạt tiên trải ra với cát, với sông, với cây, rồi mở rộng ra đến không gian, đến câu thứ ba lại thu về trong một vòm, để rồi cuối cùng rút lại, tập trung ở đôi bàn chân bồi hồi đặt lên lối cũ. Khác với khổ thơ đầu, khổ thơ thứ hai này câu chữ được cấu trúc thoáng hơn, mạch thơ bằng phẳng hơn, có tư thế của một người “đắng cay gửi lại bao mùa cũ”. Thôi thì, gió thổi mây bay, ai chẳng có một thời mà những ước mơ mây trắng bị cuốn theo chiều gió, theo sức hút của một người nào đó.

Khổ thơ cuối cùng ta đọc được ở đó vẫn niềm khát khao yêu và được yêu mãnh liệt của một trái tim phụ nữ hồn hậu. Nhưng ta cũng gặp ở đây một qui luật rất nghiệt ngã của tình yêu. Tình yêu rất đẹp, nhưng cái gì đẹp đều rất mong manh, rất dễ thay đổi theo thời gian và theo những biến động của cuộc đời. ở đây Xuân Quỳnh cũng đã đạt đến đọ sâu sắc như Targo đã từng phát hiện ra một qui luật cũng nghiệt ngã không kém tồn tại trong tình yêu:

“Trái tim anh cũng ở gần em như chính đời em vậy
Nhưng chẳng bao giờ em biết trọn nó đâu”

Xem các bài thơ hay của nhà thơ Xuân Quỳnh: