Bài Thơ Bạn Đến Chơi Nhà: Đọc Hiểu, Phân Tích, Soạn Bài, Giáo Án

Nội Dung Bài Thơ Bạn Đến Chơi Nhà Của Nguyễn Khuyến, Cảm Nghĩ, Phân Tích. Chia Sẻ Bạn Đọc Về Hoàn Cảnh Sáng Tác, Bố Cục, Đọc Hiểu, Soạn Bài, Giáo Án, Ý Nghĩa Nhan Đề.

NỘI DUNG CHÍNH

Giới Thiệu Bài Thơ Bạn Đến Chơi Nhà

“Bạn đến chơi nhà” là một bài thơ nổi tiếng của nhà thơ Nguyễn Khuyến, một trong những tác giả tiêu biểu của văn học Việt Nam thời kỳ cận đại. Bài thơ được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật, thể hiện tình bạn chân thành và giản dị giữa tác giả và người bạn thân.

Nội dung chính:

Mở đầu bài thơ: Nguyễn Khuyến bày tỏ niềm vui khi bạn đến thăm nhà sau một thời gian dài không gặp. Tuy nhiên, hoàn cảnh nghèo khó của tác giả khiến ông không có gì để tiếp đãi bạn.
Miêu tả cảnh nhà nghèo: Tác giả miêu tả cảnh nhà với ao sâu, vườn rộng nhưng không có cá, gà, rau quả để đãi bạn. Những hình ảnh này vừa chân thực vừa hài hước, thể hiện sự thiếu thốn nhưng cũng rất đỗi thân thương.
Tình bạn chân thành: Dù không có gì để tiếp đãi, nhưng tình bạn giữa hai người vẫn rất đậm đà và chân thành. Câu kết “Bác đến chơi đây, ta với ta” thể hiện sự gắn bó, không cần vật chất mà chỉ cần tình cảm chân thành.

Bài thơ không chỉ là một tác phẩm văn học xuất sắc mà còn là một minh chứng cho tình bạn đẹp, giản dị và chân thành trong cuộc sống.

Xem thêm bài thơ 👉 Ông Phỗng Đá (Nguyễn Khuyến) – Nội Dung, Đọc Hiểu, Phân Tích

Hoàn Cảnh Sáng Tác Bài Thơ Bạn Đến Chơi Nhà

Bài thơ được sáng tác khi nhà thơ cáo quan về quê sống ở ẩn ở Yên Đổ. Một hôm, người bạn tri kỷ của ông đến thăm nhưng ông lại chẳng có gì để thiết đãi bạn. Nguyễn Khuyến đã làm bài thơ “Bạn đến chơi nhà” để giãi bày nỗi lòng và khẳng định tình bạn tri kỷ.

Bài thơ được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật và bằng chữ Nôm, phản ánh ngôn ngữ đời thường mộc mạc và tình bạn chân thành

Tặng bạn trọn bộ tuyển tập 👉 Thơ Nguyễn Khuyến [HAY NHẤT]

Nội Dung Bài Thơ Bạn Đến Chơi Nhà

Bằng giọng điệu hóm hỉnh, bài thơ “Bạn đến chơi nhà” đã ca ngợi tình bạn chân thành, thắm thiết. Sau đây là nội dung bài thơ Bạn đến chơi nhà đầy đủ:

Bạn đến chơi nhà
Tác giả: Nguyễn Khuyến

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây ta với ta!

(Hợp tuyển thơ văn Việt Nam, tập IV, NXB Văn hóa, Hà Nội, 1963)

Xem thêm bài thơ nổi tiếng 👉Tiến Sĩ Giấy (Nguyễn Khuyến)

Về Nhà Thơ Nguyễn Khuyến

Nguyễn Khuyến (1835 – 1909): lúc nhỏ tên là Thắng.
Quê ngoại ở làng Văn Khế, xã Hoàng Xá, huyện Ý Yên, tỉnh Hà Nam nay thuộc huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định. Quê nội của nhà thơ ở thôn Vị Hạ (làng Và), xã Yên Đổ, nay thuộc xã Trung Lương, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.
Thuở nhỏ nhà nghèo nhưng vốn tính thông minh lại học giỏi nên khi đi thi đều đỗ đầu cả ba kì thi: Hương, Hội, Đình. Do đó ông được gọi là Tam Nguyên Yên Đổ.
Nhà thơ Nguyễn Khuyến được biết đến là một vị quan có phẩm chất trong sạch, mặc dù làm quan nhưng ông nổi tiếng là người rất thanh liêm, chính trực Ông làm quan khoảng mười năm, đến khi thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Bộ liền cáo quan về ở ẩn.
Nguyễn Khuyến là một nhà thơ lớn của dân tộc. Thơ ca của ông chủ yếu được sáng tác vào giai đoạn sau ngày cáo quan về quê sống ở Yên Đổ.

Xem thêm bài thơ 👉 Cuốc Kêu Cảm Hứng (Nội Dung, Nghệ Thuật, Phân Tích)

Ý Nghĩa Nhan Đề Bài Thơ Bạn Đến Chơi Nhà

Nhan đề “Bạn đến chơi nhà” trực tiếp nói về hoàn cảnh người bạn đến chơi nhà. Đó chính là một người bạn xa đã lâu không gặp thế nhưng vẫn nhớ đến nhau và đến thăm nhà thơ. Có thể nói ta thấy được ở đây sự yêu quý trân trọng nhau của một tình bạn già.

Bài thơ “Bác đến chơi nhà” là một lời bày tỏ chân tình của tác giả. Qua bài thơ người đọc thấy được rằng tình bạn thật là cao cả, đáng quý.

Xem thêm phiên bản 👉 Bạn Đến Chơi Nhà Chế

Giá Trị Tác Phẩm Bạn Đến Chơi Nhà

Khám phá các giá trị tác phẩm Bạn đến chơi nhà.

Giá trị nội dung

Bài thơ ca ngợi tình bạn chân thành thắm thiết, đậm đà, mộc mạc và tràn đầy niềm vui dân dã của tác giả

Giá trị nghệ thuật

Tạo tình huống bất ngờ, thú vị
Giọng thơ chất phác, hồn nhiên, ẩn sau câu chữ là ánh mắt lấp lánh cùng nụ cười hồn hậu, ấm áp, chân tình của nhà thơ
Sự kết hợp nhuần nhuyễn, tinh tế giữa ngôn ngữ đời thường và ngôn ngữ bác học

Tặng bạn 👉 Thu Ẩm [Nguyễn Khuyến]

Bố Cục Bài Thơ Bạn Đến Chơi Nhà

Bố cục bài thơ Bạn đến chơi nhà được chia làm 3 phần chính:

Phần 1. Câu đầu: Giới thiệu việc bạn đến chơi nhà.
Phần 2. 6 câu tiếp: Hoàn cảnh của nhà thơ khi bạn đến thăm nhà.
Phần 3. Câu cuối: Tình cảm bạn bè thắm thiết.

Khám phá thêm bài 🌻Thu Vịnh [Nguyễn Khuyến]🌻

Dàn Ý Bạn Đến Chơi Nhà

Chia sẻ cho bạn đọc dàn ý Bạn đến chơi nhà chi tiết.

I. Mở bài

– Giới thiệu về tác giả Nguyễn Khuyễn (những nét tiêu biểu về cuộc đời, sự nghiệp sáng tác…)

– Giới thiệu về bài thơ “Bạn đến chơi nhà” (hoàn cảnh ra đời, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…)

II. Thân bài

1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà

– Cách giới thiệu giản dị, gần gũi với đời sống:

+ Đã bấy lâu nay: chỉ thời gian đã lâu lắm rồi

+ Bác tới nhà: chỉ sự việc bạn đến thăm

– Giọng điệu: vồn vã, chân thành, cởi mở

– Cách xưng hô: bác – một danh từ chỉ người, được dùng như đại từ, qua đó thể hiện thái độ niềm nở, thân tình, quý trọng của tác giả đối với bạn

– Hai vế câu sóng đôi như một lời reo vui, đón khách, thể hiện sự xúc động ngọt ngào. Qua đó, cho thấy mối quan hệ gần gũi, thân mật giữa chủ và khách

⇒ Câu nhập đề tự nhiên như một lời nói mộc mạc, như một tiếng reo vui, thể hiện sự chân tình, niềm xúc động của tác giả khi bạn đến chơi nhà

2. Hoàn cảnh của nhà thơ khi bạn đến chơi nhà

– Tác giả đã tạo ra một tình huống, một hoàn cảnh rất đặc biệt khi bạn đến chơi nhà:

+ Muốn ra chợ thì chợ xa

+ Muốn sai trẻ thì trẻ đi vắng

+ Muốn bắt cá thì ao sâu

+ Muốn đuổi gà thì vườn rộng, rào thưa

+ Những thực phẩm như thịt, cá, rau đậu của vườn lại chưa ăn được

+ Miếng trầu cũng không có

⇒ Tình huống được tạo ra có tính bông đùa, có sẵn nhưng hóa ra lại không có gì, từ đó cho thấy hoàn cảnh éo le của tác giả

– Nghệ thuật;

+ Nhịp thơ 3/4: tạo âm hưởng nhịp nhàng, chậm rãi, khoan thai

+ Phép đối chặt chẽ, lặp cấu trúc cụm từ, sử dụng tính từ, từ phủ định…

⇒ Tạo dựng một tình huống éo le đó là cách nói hài hước, phóng đại về cuộc sống thiếu thốn vật chất của tác giả, qua đó thể hiện sự hóm hỉnh, hài hước của một nhà nho thanh bạch.

3. Tình bạn thắm thiết của tác giả

– Sử dụng từ nhiều nghĩa “ta”:

+ Ta (1): chủ nhà – nhà thơ

+ Ta (2): khách – bạn

– Sử dụng quan hệ từ “với” nối liền hai chữ ta, qua đó ta thấy giưa chủ và khách dường như kjoong còn khoảng cách, tuy hai mà một, gắn bó, hòa hợp, vui vẻ, trọn vẹn

⇒ Câu thơ đã đúc kết lại giá trị của toàn bài thơ, bộc lộ tình cảm sâu sắc của nhà thơ đối với bạn, khẳng định một tình bạn đậm đà thắm thiết, trọn vẹn mà trong sáng, vượt qua mọi thử thách tầm thường.

III. Kết bài

– Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ:

+ Nội dung: ca ngợi tình bạn chân thành, thắm thiết, mộc mạc của tác giả

+ Nghệ thuật: thể thơ thất ngôn bát cú, giọng thơ chất phác, hồn nhiên, tạo tình huống thú vị, bất ngờ, sự kết hợp nhuần nhuyễn giwuax ngôn ngữ bác học và ngôn ngữ đời thường…

– Cảm nhận về bài thơ và liên hệ với tình bạn của bản thân.

Chia sẻ cho bạn đọc 👉 BÀI THƠ THU ĐIẾU

Sơ Đồ Tư Duy Bạn Đến Chơi Nhà

Tổng hợp cho các bạn những sơ đồ tư duy Bạn đến chơi nhà.

Sơ đồ tư duy Bạn đến chơi nhà đầy đủ nhất

Soạn Bài Bạn Đến Chơi Nhà Lớp 7

Đừng bỏ qua gợi ý soạn bài Bạn đến chơi nhà lớp 7.

👉Câu 1 (trang 105 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Bài thơ thuộc thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật : gồm 8 câu, mỗi câu 7 tiếng, gieo vần cuối các câu 1-2-4-6-8, phép đối giữa câu 3-4, 5-6.

👉Câu 2 (trang 105 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

a. Theo câu thứ nhất, đúng ra tác giả nên tiếp đãi bạn thật chu đáo, tử tế.

b. Sáu câu tiếp cho thấy hoàn cảnh “có sẵn mọi thứ nhưng hóa ra lại không có thứ gì”. Vật chất không có, chỉ có cái tình cái nghĩa để tiếp bạn. Tình huống vừa đùa vui vừa tôn được cái quan trọng nhất – tình nghĩa.

c. Câu thơ cuối và riêng cụm từ “ta với ta” là giá trị tư tưởng của bài thơ, nó khẳng định tình bạn chân thực, tri âm tri kỉ không quan trọng vật chất, lễ nghĩa.

d. Tình bạn của Nguyễn Khuyến rất chân thật, rất quan tâm khi nhà thơ biết lo nghĩ mọi thứ, đặc biệt là rất trọng tình cảm.

Chia sẽ bạn bài thơ hay của Nguyễn Khuyến⚡Khóc Dương Khuê

Giáo Án Bạn Đến Chơi Nhà Lớp 7

Tham khảo nội dung giáo án Bạn đến chơi nhà lớp 7.

I. Mục tiêu bài học

1. Kiến thức

– Cảm nhận được tình cảm bạn bè đậm đàm, thắm thiết, hồn nhiên của Nguyễn Khuyến. và bức tranh quê đậm đà hương sắc VN.

– Nét đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ.

2. Kĩ năng

– Đọc diễn cảm và phân tích bài thơ “Thất ngôn bát cú”

3. Thái độ

– Quý mến bạn bè, động viên, giúp đỡ, chia ngọt sẻ bùi với bạn bè thân thiết.

II. Chuẩn bị tài liệu

1. Chuẩn bị của Giáo viên

– Soạn bài, SGK, SGV, sách tham khảo,tài liệu chuẩn kiến thức kĩ năng, các tài liệu: kiến thức cơ bản và bài tập nâng cao.

2. Chuẩn bị của học sinh

– Chuẩn bị bài,tư liệu liên quan đến bài học,đọc bài, xem trước bài.

III. Tiến trình tổ chức dạy học

1. Ổn định tổ chức

– Kiểm tra sĩ số:

2. Kiểm tra đầu giờ

1. Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “Qua Đèo Ngang”của bà Huyện Thanh Quan?

H: Nêu những đặc điểm cơ bản thể thơ của thất ngôn bát cú Đường luật?

2. Nêu giá trị nội dung và nghệ thuật qua bài thơ “Qua Đèo Ngang”?

3. Bài mới

– Tình bạn là một trong những đề tài quen thuộc trong kho tàng văn học “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến là một bài thơ thuộc loại hay nhất trong những đề tài tình bạn nói chung và trong những bài thơ viết về tình bạn của Nguyễn Khuyến nói riêng.

Hoạt động của GV và HS	Kiến thức cần đạt
HĐ1.HDHS đọc và tìm hiểu chú thích: – GV yêu cầu đọc: giọng chậm rãi, ung dung, hóm hỉnh – GV đọc mẫu , gọi HS đọc. – GV nhận xét cách đọc của HS.	I.Đọc và tìm hiểu chú thích1. Đọc.
– HS đọc phần ghi chú (*) SGKH: Em biết gì về tác giả Nguyễn Khuyến và tác phẩm Bạn đến chơi nhà? – HS trả lời. – GV có thể củng cố bằng một vài thông tin bổ sung. – Treo một số tranh ảnh về Nguyễn Khuyến cho HS xem.	2.Tìm hiểu chú thích a.Tác giả: + Nguyễn Khuyến (1835- 1909), quê: Thôn Vị Hạ – xã Yên Đổ (nay thuộc Trung Lương – Bình Lục- Hà Nam) + Ông đỗ cả ba kỳ thi: Thi Hương, thi Hội, thi Đình => Tam nguyên Yên Đổ + Ông là nhà thơ lớn của dân tộc. + Phong cách thơ: nhẹ nhàng, thâm thuý và sâu sắc. + Đề tài trong thơ: Thiên nhiên, Tình bạn, Châm biếm, phê phán
H: Em biết gì về bài thơ?? Em hiểu các từ: nước cả, khôn, rốn như thế nào?	b. Tác phẩm:- Bài thơ là một trong những bài thơ tiểu biểu cho đề tài viết về tình bạn của nhà thơ Ng Khuyến.c. Giải thích từ khó (SGK T 105)
HĐ1.HDHS đọc hiểu văn bản? Bài thơ được viết theo phương thức nào? Thuộc thể loại nào? Thông thường bài thơ thất ngôn bát cú Đường luật được chia bố cục như thế nào?(2 câu đề, 2 câu thực, 2 câu luận, 2 câu kết)? Em sẽ chia bố cục bài này như thế nào?	II. Tìm hiểu văn bản: 1.Kiểu văn bản: Biểu cảm – Thể thơ : Thất ngôn bát cú. 2. Bố cục: + Câu đầu: Giới thiệu sự việc” Bạn đến chơi nhà” + 6 câu tiếp: Hoàn cảnh tiếp bạn + Câu cuối: Tình bạn vượt lên những giá trị vật chất bình thường.
– HS đọc câu thơ đầu. H: Câu thơ mở đầu nói về việc gì? H: Em có nhận xét gì về giọng điệu câu này? Tác dụng H: Tác giả đã sử dụng đại từ xưng hô nào? Đại từ đó nói lên quan hệ như thế nào giữa hai người?? Qua câu mở đầu em có nhận xét gì về tình cảm giữa 2 người?	3. Phân tích: a. Câu thơ đầu:” Đã bấy lâu nay, bác tới nhà” – Lời chào bạn về cuộc đến chơi của bạn. – Giọng thơ: hồ hởi, phấn chấn, giọng như một tiếng reo vui của tác giả. – Cách gọi: “bác” thể hiện sự kính trọng và tình cảm thân thiết giữa 2 người. => Đó là tình bạn thân thiết, quý mến nhưng lại ít được gặp nhau.
– HS đọc 6 câu tiếp theo? Theo em, sau khi đọc câu mở đầu em nghĩ Nguyễn Khuyến sẽ tiếp bạn như thế nào? – HS thảo luận nhanh – GV chốt.? Thực tế Nguyễn Khuyến đã tiếp bạn trong hoàn cảnh nào?	b. Sáu câu tiếp theo: Hoàn cảnh tiếp bạn: – Trẻ đi vắng => không có người để sai hầu hạ, tiếp khách. – Chợ : xa – Cá : ao sâu, nhiều nước – Gà: vườn rộng, rào thưa – Có cải, bầu, mướp, nụ: chưa đến độ ăn được. – Miếng trầu không có.
? Em có nhận xét gì cách nói của Nguyễn Khuyến?	=> Không có bất cứ thứ gì ăn được để có thể đãi khách (nói cách khác: các thứ đều có nhưng không dùng được chưa dùng được)
? Qua hình ảnh và giọng điệu thơ như vậy tác giả đã nói lên điều gì?	– Tác giả sử dụng cách nói có phần phóng đại cho thấy sự “không may” nói cho vui thể hiện sự quý mến bạn, tạo nụ cười hóm hỉnh, thân mật. => Nguyễn Khuyến muốn tiếp đãi bạn chu đáo nhưng lại không có gì để tiếp. – Qua đó cũng thể hiện: + Sự thanh bần, đạm bạc của Nguyễn Khuyến + Sự hóm hỉnh hài hước, yêu đời của tác giả. + Nguyễn Khuyến yêu bạn bằng tình bạn dân dã, chất phác; ông coi trọng tình nghĩa hơn vật chất, tin vào sự cao cả của tình bạn.=>K/Đ: Đó là một tình bạn sâu sắc, trong sáng.
– HS đọc câu cuối và trả lời câu hỏi: ? Trong câu thơ cuối chi tiết ngôn ngữ nào đáng chú ý? ? Em hiểu như thế nào về cụm từ đó? ? So sánh với cụm từ “ta với ta” trong câu thơ: “Một mảnh tình riêng ta với ta” (Qua Đèo Ngang)? Thông qua câu cuối và 6 câu trên em có nhận xét gì về tình bạn của Nguyễn Khuyến? – GV có thể bình thêm về tình bạn trong hoàn cảnh này	c. Câu thơ cuối:“Ta với ta” chỉ chủ nhân (tác giả) – và khách – Đại từ “ta” vừa là số ít, vừa chỉ số nhiều: hai ta tuy hai mà như một => chỉ sự gắn bó tình cảm tri âm, tri kỷ giữa hai người. => Khẳng định: Tình bạn cao cả hơn vật chất, vật chất không đầy đủ, thậm chí không có gì thì bạn bè vẫn yêu mến, vẫn vui vẻ khi gặp gỡ. Điều quan trọng của tình bạn là tình cảm trong sáng, hồn nhiên chứ không phải là vật chất.
? Nêu khái quát nội dung, nghệ thuật của bài thơ? – GV hướng dẫn HS thực hiện – Trả lời các câu hỏi SGK	4. Tổng kết: *Ghi nhớ: SGK III. Luỵên tập. a. Ngôn ngữ trong bài Sau phút chia li: ngôn ngữ bác học. – Ngôn ngữ trong bài Bạn đến chơi nhà: ngôn ngữ bình dân. => Cả hai đều đạt đến độ kết tinh mạnh mẽ. b. “Ta với ta” (Qua Đèo Ngang) => Sự cô đơn,lẻ loi, một mình đối diện với chính mình) khắc sâu nỗi buồn chỉ có một mình. – “Ta với ta” (Bạn …nhà) => Sự đồng cảm, tri kỷ tri ân giữa 2 người tuy hai mà một

4. Củng cố, luyện tập

– Cảm nghĩ của em sau khi học xong bài thơ này?

– Trong nhà trường hay trong cuộc sống chắc chắn em đã từng có rất nhiều những kỉ niệm đẹp về tình bạn, hãy kể lại một kỉ niệm sâu sắc của em về tình bạn đó?

5. Hướng dẫn về nhà

– Học thuộc nội dung bài học, phần ghi nhớ, học thuộc bài thơ.

– Sưu tầm các tác phẩm thơ của Nguyễn Khuyến.

– Đọc thêm và thuộc đoạn trích trong bài “Khóc Dương Khuê”.

Xem thêm 👉 Tự Trào của Nguyễn Khuyến

5+ Mẫu Cảm Nhận, Phân Tích Bài Thơ Bạn Đến Chơi Nhà Hay Nhất

Cách phân tích bài thơ “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến:

Phân Tích Nội Dung: Bài thơ thể hiện tình bạn sâu sắc và lòng hiếu khách của tác giả. Nguyễn Khuyến dùng hình ảnh mực tím nho nhạt và chén trà không để mời để biểu đạt sự giản dị và tấm lòng chân thành.
Phân Tích Hình Thức: Bài thơ được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật, phản ánh sự tinh tế trong cách sử dụng ngôn từ và cấu trúc bài thơ.
Phân Tích Bố Cục: Bài thơ có bố cục chặt chẽ, mỗi câu thơ đều gắn liền với một hình ảnh cụ thể, tạo nên một bức tranh sinh động về cuộc sống và tình bạn.
Phân Tích Ngôn Ngữ và Biểu Cảm: Ngôn ngữ bài thơ mộc mạc, giản dị nhưng giàu chất thơ. Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ này để thể hiện tình cảm một cách chân thực và sâu lắng nhất.

Chia sẻ cho các bạn 5 mẫu phân tích, phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà.

Xem thêm 👉 Tự Trào của Nguyễn Khuyến

Phân Tích Bài Thơ Bạn Đến Chơi Nhà Hay

Nguyễn Khuyến là một nhà thơ lớn của dân tộc. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông là “Bạn đến chơi nhà”. Bài thơ đã ca ngợi tình bạn chân thành, thắm thiết:

“Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây ta với ta!”

Cụm từ “đã bấy lâu nay” chỉ thời gian rất lâu rồi, người bạn của Nguyễn Khuyến mới đến chơi nhà. Điều đó khiến cho nhà thơ rất vui mừng, hạnh phúc. Cùng với cách xưng hô “bác” thể hiện mối quan hệ gần gũi, thân mật. Câu thơ đầu như một tiếng reo vui, một lời đón khách đầy cởi mở.

Dẫu vậy thì hoàn cảnh của nhà thơ lúc này cũng thật là éo le. Trẻ em thì đi vắng rồi, không có người để sai đi mua đồ tiếp đãi bạn được vì chợ ở quá xa. Tưởng rằng như vậy là chưa đủ, nhà thơ còn liệt kê một loạt các sự vật như “ao sâu – khôn chài cá”, “cải chửa ra cây, cà mới nụ, bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa”.

Thậm chí miếng trầu – ngay cả thứ quan trọng nhất bởi có câu “miếng trầu là đầu câu chuyện” thì ở đây cũng không có. Sự thiếu thốn đã được đẩy lên đến tận cùng. Nhưng sự thiếu thốn đó không khiến cho thi sĩ buồn khổ mà còn đầy lạc quan, yêu đời. Bài thơ mang giọng điệu hóm hỉnh mà lạc quan, yêu đời.

Tuy là vật chất thiếu thốn, nhưng tình cảm bạn bè mới là thứ đáng quý nhất. Câu thơ cuối như một lời khẳng định cho tình bạn tri kỉ của Nguyễn Khuyến: “Bác đến chơi đây ta với ta”. Bà Huyện Thanh Quan cũng đã từng sử dụng cụm từ “ta với ta” trong bài Qua Đèo Ngang:

“Dừng chân đứng lại trời, non, nước
Một mảnh tình riêng ta với ta”

Đại từ “ta” ở đây chỉ cùng một người, chỉ chủ thể trữ tình hay chính là tác giả. Lúc này Bà Huyện Thanh Quan đang chỉ có một mình nơi đèo Ngang hoang vu. Thời gian chiều tà gợi buồn và nỗi cô đơn, sợ hãi trước dòng thời gian trôi chảy. Không gian tuy rộng lớn nhưng chỉ toàn những vật vô tri, vô giác.

Có xuất hiện hình ảnh đời sống con người nhưng hết sức thầm lặng, nhỏ bé. Âm thanh sự sống đơn điệu, gợi nỗi buồn sâu thẳm. Con người lẻ loi trước vũ trụ mênh mông. Nhớ về quê hương, thương xót cho hoàn cảnh của đất nước, trước thiên nhiên rộng lớn chỉ có mình cô độc.

Ngược lại, trong thơ Nguyễn Khuyến, đại từ “ta” thứ nhất chính là nhà thơ, còn đại từ “ta” thứ hai chỉ người bạn. Từ “với” cho thấy mối quan hệ song hành, gắn bó. “Ta với ta” đồng nghĩa với tôi với bác, chúng ta với nhau.

Cuộc sống tuy nghèo khó, thiếu thốn nhưng có bạn lại thấy vui vẻ, hạnh phúc. Nhà thơ không hề cảm thấy cô đơn, buồn bã mà lại vô cùng vui vẻ, hạnh phúc. Tình bạn tri kỉ thật đáng ngưỡng mộ, cảm phục biết bao nhiêu.

Như vậy, “Bác đến chơi nhà” đã khắc họa một tình bạn chân thành thật đáng ngưỡng mộ. Bài thơ khá tiêu biểu cho phong cách thơ của Nguyễn Khuyến.

Xem thêm bài 👉 Chợ Đồng Của Nguyễn Khuyến [Nội Dung Bài Thơ + Phân Tích]

Phân Tích Bạn Đến Chơi Nhà của Nguyễn Khuyến Chọn Lọc

Mở đầu bài thơ, tác giả đã giới thiệu về việc bạn đến chơi nhà. Cụm từ “đã bấy lâu nay” chỉ thời gian, mang nghĩa là rất lâu rồi bạn mới ghé thăm. Việc sử dụng cách xưng hô “bác” cho thấy thái độ đầy thân mật và gắn bó giữa những người bạn. Giọng điệu mang sự cởi mở, chân thành thể hiện thái độ hiếu khách của nhân vật trữ tình.

Tiếp đến, Nguyễn Khuyến bắt đầu khắc họa hoàn cảnh sống thiếu thốn của mình khi bạn đến thăm nhà. Hoàn cảnh thật éo le khi “trẻ thời đi vắng” có nghĩa là không có ai để sai đi mua đồ ăn tiếp đãi bạn. Mà “chợ thời xa” nghĩa là chợ ở cách đây rất xa.

Việc đi chợ rất mất thời gian cũng như không có người ở nhà tiếp bạn. Trong nhà cũng không gì để tiếp đãi bạn nữa là của ngon vật lạ. Tác giả đã liệt kê một loạt các sự vật như “ao sâu – khôn chài cá”, “cải chửa ra cây, cà mới nụ, bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa”.

Thậm chí miếng trầu – ngay cả thứ quan trọng nhất bởi có câu “miếng trầu là đầu câu chuyện” thì ở đây cũng không có. Có thể thấy rằng, với những hình ảnh trên, nhà thơ muốn khắc họa một cuộc sống đạm bạc, thiếu thốn về vật chất. Nhưng sự thiếu thốn đó không khiến cho thi sĩ buồn khổ mà còn đầy lạc quan, yêu đời thể hiện qua giọng thơ hóm hỉnh, hài hước.

Câu thơ cuối cùng như một lời khẳng định về tình bạn tri kỉ của nhà thơ. Tuy thiếu thốn về vật chất nhưng người bạn vẫn trân trọng tình cảm, vậy là đã rất đáng quý rồi. Cụm từ “ta với ta” từng xuất hiện trong bài thơ “Qua Đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan:

“Dừng chân đứng lại trời, non, nước
Một mảnh tình riêng, ta với ta”

Ở đây, hai đại từ “ta” trong cụm từ “ta với ta” đều chỉ nhà thơ. Lúc này bà chỉ có một mình đối diện với chính mình, cô đơn và lẻ loi. Sự cô đơn ấy dường như chẳng thể có ai cùng chia sẻ.

Còn trong thơ Nguyễn Khuyến, đại từ “ta” là chỉ tác giả và người bạn tâm giao. “Ta với ta” đồng nghĩa với tôi với bác, chúng ta với nhau. Từ “với” thể hiện mối quan hệ song hành, gắn bó dường như không còn khoảng cách. Qua đó thể hiện tình bạn gắn bó tri âm tri kỷ của nhà thơ.

Dù trong hoàn cảnh thiếu thốn chẳng có lấy một thứ gì quý giá để tiếp đãi bạn bè nhưng nhà thơ và người bạn tâm giao vẫn cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc. Nhà thơ ở đây không hề buồn thương, cô độc mà rất vui vẻ, ấm áp bởi tình bạn tri kỷ.

Tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ đó là sự sẻ chia, đồng cảm và không màng đến những giá trị vật chất. Bài thơ “Bạn đến chơi nhà” quả là một tác phẩm độc đáo.

Phân Tích Bài Thơ Bạn Đến Chơi Nhà Ấn Tượng

Nguyễn Khuyến là một nhà thơ tiêu biểu của nền thi ca thời kỳ cuối thế kỷ XVIII và đầu thế kỷ XIX. Ông có rất nhiều bài thơ hay để lại nhiều ấn tượng sâu sắc với người đọc.

Bài thơ “Bác đến chơi nhà” thể hiện tình cảm mộc mạc của tác giả dành cho bạn mình, một tình cảm không vì vật chất mà xuất phát từ tình cảm thân thiết của hai bên. Dù bác tới chơi nhà không có gì tiếp đãi bác tử tế, thì tình bạn của hai người vẫn thân thiết, keo sơn gắn bó vì họ thật sự hiểu tấm lòng chân thành của nhau.

Bài thơ đã làm cho người đọc cảm nhận được tấm chân tình của tác giả với người bạn thân tri kỷ của mình. Ca ngợi tình bạn là thứ không vì những vật chất tầm thường mà bị mất đi sự cao quý, chân thành.

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà. Câu thơ đầu tiên thể hiện sự vồn vã thân mật của một tác giả khi gặp lại bạn thân của mình, rất lâu không tới chơi, có thể vì bận bịu công việc hoặc do đường xá xa xôi nên không ghé thăm nhau thường xuyên được.

Những câu thơ đầu của bài thơ khiến cho người đọc có cảm giác tác giả cảm thấy hụt hẫng, buồn phiền, lo lắng vì lâu lắm mới có khách quý ghé thăm mà nhà chẳng có gì đãi khách. Đến những thứ vốn là sẵn có của nhà nông như rau cải, bầu bí mọc trong vườn lúc nào chẳng có để ăn. Nhưng nhà tác giả cũng chẳng có, tiếp khách mà miếng trầu cũng không thật đáng tiếc.

Những lời thơ thể hiện sự phân trần giải thích cho những thiếu thốn, thiếu sót của mình trong việc tiếp khách quý mà chẳng có gì đáng giá.

Nhưng nếu chúng ta đọc kỹ thì sẽ cảm thấy đây chỉ cách nói vui vẻ, bông đùa cường điệu hóa của tác giả Nguyễn Khuyến muốn trêu đùa bạn của mình. Thông qua những lời trần tình của tác giả ta cũng cảm nhận được sự giản dị mộc mạc của làng quê Việt Nam thời xưa.

Với nhịp thơ đều đặn ngắt nhịp nhẹ nhàng thể hiện cho lời thủ thỉ nhẹ nhàng kèm theo những nụ cười hóm hỉnh, trêu đùa của tác giả. Đối lập với tất cả những cái không có ấy chính là tấm lòng, tấm chân tình của tác giả dành cho bạn mình.

Câu thơ cuối cùng của bài thơ thể hiện rõ nét tình cảm chân thành của tác giả dành cho bạn mình. Nó là thứ tình bạn cao quý quan hệ bạn bè xây dựng trên nền tảng của tình cảm vững chắc không vì những vật chất tầm thường mà bị phai nhạt hay biến mất.

Trong bài thơ của bà Huyện Thanh Quan có câu thơ “Một mảnh tình riêng ta với ta” thể hiện cho nỗi buồn sự cô đơn của tác giả khi chỉ có một mình đối diện với chính mình với nỗi cô đơn trong lòng.

Còn trong bài thơ “Khách đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến “Bác đến chơi đây ta với ta” thì hoàn toàn trái ngược ta với ta thể hiện tuy hai người nhưng lại là một bởi họ rất thân thiết, hiểu nhau vô cùng, thể hiện niềm vui sự hòa quyện, hòa hợp của hai người bạn tri kỷ.

Bài thơ thể hiện sự thành công của tác giả trong việc sáng tác thơ trào phúng. Ngôn ngữ được sử dụng một cách vô cùng tinh tế đặc sắc, thể hiện sự tài hoa của tác giả trong việc sử dụng từ ngữ. Nhịp thơ của tác giả phối vô cùng nhẹ nhàng, tinh tế, thể hiện sự thanh thoát, tự nhiên không gượng ép làm cho bài thơ vô cùng hấp dẫn người đọc bởi ngôn ngữ linh hoạt, lời tâm sự thủ thỉ của tác giả.

Đây là một bài thơ hay, viết về tình bạn. Nó ca ngợi tình bạn trong sáng không tới với nhau vì vật chất hay vinh hoa phú quý, thể hiện tình bạn vĩnh cửu trong sáng, tri kỷ. Một tình bạn đã trải qua nhiều gian nan thử thách mới có được chứ không phải ngày một ngày hai. Nên họ không bao giờ vì những thứ nhỏ nhặt mà làm mất đi tình bạn thân thiết đáng quý của mình.

Cảm Nhận Bài Thơ Bạn Đến Chơi Nhà Đặc Sắc

Nguyễn Khuyến là một nhà thơ được độc giả biết đến với những bài thơ luôn có những nét mộc mạc, lối suy nghĩ đơn giản, dễ hiểu nhưng bao hàm trong đó là những tình cảm thiết tha, hết lòng vì mọi người.

Ông đã có những bài thơ rất hay để nói về tình bạn của mình với những lời tâm tình, thể hiện tình bạn trong sáng, hết lòng vì nhau mà không có điều gì ngăn cách. Và trong số những bài thơ ấy, “Bạn đến chơi nhà” là minh chứng rõ nhất cho điều đó:

Mở đầu bài thơ như một lời tâm tình của tác giả, cũng như một lời nói thân mật của một người bạn dành cho tri kỉ của mình. Trong đó chúng ta cũng cảm nhận được sự thân ái, và thoải mái khi được gặp lại những người có cùng tâm tình của mình trong hoàn cảnh đã rất lâu rồi mới được gặp nhau:

“Đã bấy lâu nay bác tới nhà
Trẻ thời đi vắng chợ thời xa
Ao sâu, sóng cả khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa
Đầu trò tiếp khách, trầu không có”

Cả sáu câu tiếp theo, tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật để liệt kê ra hàng loạt những khó khăn hiện tại của mình. Tuy cũng có những sự phóng đại ở đó, nhưng chúng ta không thể phủ nhận được rằng trong hoàn cảnh ấy, gia đình của nhà thơ thực sự không có gì “ra trò” để đãi khách.

Lúc người bạn tới chơi, trong gia đình lúc này chẳng có ai ngoài nhà thơ nghèo cả. Tất cả người trẻ đã đi ra ngoài rồi, không còn ai để nhờ mua đồ tiếp khách được nữa. Có cái chợ là nơi mua bán tất cả những đồ cần thiết thì lại quá xa, khiến cho chủ nhà không biết phải làm như thế nào hết. Ngay cả những món rau dân dã cũng không có sẵn ở trong vườn.

Hàng loạt những dẫn chứng của tác giả như lời than trách “cải chửa ra cây”, “cà mới nụ”, “bầu vừa rụng rốn”, “mướp đương hoa”. Cuối cùng, ngay cả tới miếng trầu được mệnh danh là “đầu câu chuyện” cũng chẳng có để đưa cho bạn mình – những thứ vốn được coi là những thứ cơ bản nhất trong những cuộc gặp mặt.

Thế nhưng, cho dù có rất nhiều lí do đi chăng nữa thì câu thơ cuối cùng, tất cả lại như được vỡ òa trong cảm xúc và trở thành linh hồn của cả bài thơ: “ Bác đến chơi đây ta với ta”. Tất cả những thứ vật chất giờ đã không còn quan trọng nữa.

Chỉ cần có tấm lòng, có sự chân thành là đủ. Đã không còn là hai con người, tác giả và cả người tri kỉ đã giống như nhau “ta với ta”. Đó cũng chính là điều đáng quý nhất trong mối quan hệ của con người và con người.

Qua bài thơ trên, ta cảm nhận được một cách sâu sắc về tình bạn của nhà thơ Nguyễn Khuyến và người bạn của mình. Đó là một tình bạn không màng vật chất mà chỉ có sự chân thành và tấm lòng đối xử với nhau. Đó làm một điều rất đáng được trân trọng và học tập trong mối quan hệ của chúng ta.

Phân Tích Bài Thơ Bạn Đến Chơi Nhà Học Sinh Giỏi

Thơ Nguyễn Khuyến chẳng có mấy bài vui bởi tâm trạng ông mang nặng nỗi buồn trước tình cảnh đất nước đau thương, trước thói đời éo le, bạc bẽo. Nhất là từ khi cáo quan về sống ẩn dật ở quê nhà thì nỗi buồn ấy trong thơ ông càng sâu, càng đậm. Tuy vậy nhưng bài thơ “Bạn đến chơi nhà” lại là nốt vui bất chợt làm bừng sáng cái thông minh, dí dỏm vốn có trong tính cách cụ Tam Nguyên Yên Đổ.

Ẩn chứa trong bài thơ là một tình bạn già khăng khít, keo sơn, vượt qua mọi ràng buộc của những nghi thức tầm thường. Cái nghèo vật chất không lấn át được tình cảm ấm áp, chân thành.

Có thể nói Nguyễn Khuyến viết “Bạn đến chơi nhà” là một kỉ niệm của ông ở tuổi mà xưa nay hiếm. Nó bày bày tỏ về cảm xúc của ông và một người bạn quen nhau chốn quan trường, nay gặp lại nơi thôn quê thanh bình – nơi chôn rau cắt rốn của ông. Từng câu từ trong bài mượt mà mà thanh cao, tình cảm thắm thiết, gắn bó, mặn mà, đầy chất nhân văn. Nó thể hiện một con người chất phác, sống bằng tình cảm nơi ông. Câu thơ mở đầu như một tiếng reo vui, nó là khởi nguồn cho tất cả tình huống, cảm xúc trong bài:

“Đã bấy lâu nay bác tới nhà”

Gặp lai một người bạn cũ thật vui mừng khôn xiết, đặc biệt là khi lại gặp nhau nơi chân quê. Tình nghĩa đó thật quý báu. Tuy sau bao vinh hoa chốn kinh thành nhưng vẫn nhớ về nhau, vẫn tìm thăm trò chuyện. Đại từ xưng hô “bác” đã cho thấy sự dân dã, thân tình song cũng rất nể trọng, thể hiện sự gắn bó thân thiết giữa chủ và khách. Câu thơ giống như lời chào quen thuộc hằng ngày ấy sẽ là tiền đề cho sự giãi bày tiếp sau đó: Đã lâu rồi, nay mới có dịp bác quá bộ tới chơi nhà, thật là quý hóa. Nhưng ngặt nỗi hoàn cảnh điều kiện và đó là một tình huống khó xử đối với tác giả:

“Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa

…………………………………

Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa”

Một loạt tình huống được liệt kê. Thật trớ trêu và cũng đầy hài hước. Lời thơ tự nhiên, vui vẻ, trong sáng tạo nên thanh điệu hoạt bát, toát lên được sự hiếu khách của chủ nhà trước một vị khách quý. Người ta thường nói miếng trầu là đầu câu chuyện, ấy vậy mà ở nhà cụ Nguyễn Khuyến thì “ Đầu trò tiếp khách trầu không có”. Sự thiếu thốn đã đẩy lên mức tột cùng bằng thủ pháp nói quá của nhà thơ. Tuy tất cả đều thiếu vắng, ngay đến cả cái tối thiểu để tiếp khách như miếng trầu cũng không có thì câu cuối cùng lại là sự bất ngờ, đầy lý thú và cũng chất chứa những cảm xúc dạt dào, khó tả. Tình bạn ấy vượt lên trên cả nhưng lễ nghi tầm thường:

“Bác đến chơi đây ta với ta”

Đây là một câu kết hay, là linh hồn của bài thơ. Ta với ta nghĩa là một tấm lòng đến với một tấm lòng; kẻ tri âm đến với người tri kỉ. Vậy thì tất cả những lễ nghi kia đều là tầm thường, vô nghĩa. Chủ và khách có chung một tình cảm thắm thiết thanh cao, đó là cái quý giá không vật chất nào sánh được. Ba tiếng “ta với ta” gợi cảm xúc mừng vui, thân mật. Bạn bè xa cách đã lâu, nay vượt đường xa dặm thẳm, vượt cái yếu đuối của tuổi già để đến thăm nhau thì thật là quý hóa! Đáng quý hơn nữa là bác với tôi, ta cùng lánh đục tìm trong, lui về vui thú điền viên để giữ trọn hai chữ thiên lương. Sự gần gũi, tương đắc về mặt tâm hồn đã gắn bó chủ và khách làm một. Những điều câu nệ, khách khí đã bị xoá nhòa. Chỉ còn lại niềm vui và sự chân thành bao trùm tất cả. Tình bạn ấy đã vượt lên trên những nghi thức tiếp đãi bình thường. Bạn đến chơi nhà không phải vì mâm cao cỗ đầy mà để được gặp nhau; được hàn huyên tâm sự cho thoả nỗi khao khát nhớ mong . Nó không giống với ba từ “ ta với ta” trong bài Qua đèo ngang của Bà Huyện Thanh Quan. Trong bài Qua đèo ngang thì 3 từ đó là nỗi trống vắng, hiu quạnh nơi đất khách, quê người, còn ba từ này trong bài bạn đến chơi nhà là nồng thắm tình cảm bạn bè chân thành, thanh tao, trong sáng.

Bài thơ Bạn đến chơi nhà là tấm lòng của nhà thơ và cũng là bức tranh phong cảnh nông thôn bình dị tràn đầy sức sống. Khu vườn với luống cà, giàn mướp; mặt ao sóng gợn, tiếng gà xao xác trưa hè… là hiện thân của mảnh hồn quê mộc mạc, đậm đà, sâu lắng. Màu xanh trong của nước ao, màu xanh mơn mởn của vồng cải, màu tím hoa cà, màu vàng tươi hoa mướp… loại nào cũng đang độ tươi non, làm vui mắt và ấm lòng người. Những sự vật tưởng như tầm thường ấy thực ra có sức an ủi rất lớn đối với một tâm hồn mang nặng nỗi đau đời của nhà thơ. Được đón bạn đến chơi nhà trong khung cảnh rạo rực sức sống ấy, chắc hẳn niềm vui của cụ Tam Nguyên cũng tăng lên gấp bội.

Bài thơ nói về một tình bạn trong sáng, đẹp đẽ. Giọng thơ tự nhiên như lời ăn tiếng nói hằng ngày của người nông dân quê mùa, chất phác, ấy vậy nhưng nó vẫn bộc lộ rõ nét tài hoa của ngòi bút Nguyễn Khuyến trong tả cảnh, tả tình. Cảnh, tình đan xen, hòa hợp, bổ sung cho nhau để tạo nên một bức tránh quê trong sáng, tươi mát và ấm áp tình người.

Phân tích bài thơ Bạn Đến Chơi Nhà theo đề thực luận kết

Phân tích bài thơ “Bạn đến chơi nhà” theo cách tiếp cận đề thực – luận – kết có thể được trình bày như sau:

Đề (Giới thiệu):

Bài thơ “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến là một tác phẩm phản ánh tình bạn và cuộc sống giản dị của ông. Thông qua bài thơ, Nguyễn Khuyến không chỉ bày tỏ tình cảm với bạn bè mà còn thể hiện quan điểm sống và triết lý nhân sinh.

Luận (Phân tích):

Nội dung: Bài thơ thể hiện lòng hiếu khách và tình bạn chân thành. Dù không còn đủ điều kiện để đãi bạn như thời kỳ quan chức, Nguyễn Khuyến vẫn trân trọng những mối quan hệ và không ngần ngại chia sẻ hoàn cảnh hiện tại một cách mộc mạc.
Hình thức: Bài thơ được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật, thể hiện sự tinh tế trong ngôn từ và cấu trúc, đồng thời phản ánh ngôn ngữ đời thường qua việc sử dụng chữ Nôm.
Ngôn ngữ và biểu cảm: Ngôn ngữ giản dị nhưng giàu chất thơ, cùng với đó là cách sử dụng biểu cảm tự nhiên, chân thực, thể hiện tình cảm sâu sắc của tác giả với bạn bè và cuộc sống.

Kết (Kết luận):

Bài thơ “Bạn đến chơi nhà” không chỉ là lời mời chào bạn bè mà còn là thông điệp về việc sống trọn vẹn với những gì mình có, trân trọng tình cảm và giá trị tinh thần. Qua đó, Nguyễn Khuyến khuyên nhủ mọi người hãy sống giản dị, chân thành và quý trọng những mối quan hệ xung quanh mình.

Thohay.vn Chia Sẽ ❤️️ Anh Giả Điếc [Nguyễn Khuyến] ❤️️ Nội Dung Bài Thơ, Ý Nghĩa

Phân tích bài thơ Bạn Đến Chơi Nhà ngắn gọn

Ca dao dân ca có nhiều câu rất hay nói về tình bạn, một tình cảm thiêng liêng đáng quý. Nguyễn Khuyến một vị quan về ở ẩn mang nỗi cô đơn u hoài sống hiu quạnh nơi nông thôn đã có những vần thơ với cảm xúc dạt dào khi gặp lại bạn cũ.

Chúng ta hãy lắng nghe những cảm xúc ấy:

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa
Đầu trò tiếp khách, trầu không có
Bác đến chơi dây, ta với ta.

Bài thơ khơi dậy trong ta niềm xúc động trước tấm lòng chân tình của nhà thơ Nguyễn Khuyến.

Mở đầu bài thơ là một lời chào, lời chào rất đỗi tự nhiên, hóm hỉnh:

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà

Câu thơ như lời chào thân mật hồ hởi của Nguyễn Khuyến khi có bạn tới thăm. Đã bấy lâu nay là biểu hiện một khoảng thời gian khá dài nhà thơ không gặp bạn, giờ đây có dịp gặp lại nhau lòng không khỏi vui mừng khôn xiết. Từ lúc từ quan về ở ẩn, suốt ngày chỉ núi láng giềng, chim bầu bạn (Nguyễn Trãi), lấy ai mà tâm sự giãi bày nỗi lòng mình. Những lúc như vậy tác giả luôn muốn có người tâm giao để trò chuyện. Người bạn đó đã đến với ông, có vui mừng nào hơn. Chính vì nỗi vui mừng ấy trong lòng tác giả bật ra lời chào thể hiện niềm vui bâ’t ngờ thú vị:

Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa
Đầu trò tiếp khách, trầu không có

Mới nghe ta như thấy rằng nhà thơ như tỏ ý lấy làm tiếc về việc bạn mới đến thăm mà chẳng có gì để tiếp bạn. Đây chính là cách nói cường điệu hoá, thi vị hoá cuộc sống vật chất trong gia đình Nguyễn Khuyến. Nói như vậy là đang đùa với bạn, trong lời nói ấy mang nụ cười ý vị vừa tỏ thái độ “mong chờ” những dịp bạn đến thăm như thế này. Hay chính trong lời phân trần ấy bộc lộ sự bất ngờ thăm hỏi của bạn. Hoàn cảnh sống của tác giả nơi miền quê kiểng rất đạm bạc, thanh bạch, giản dị gắn bó với làng xóm quê hương.

Nhịp thơ đều đặn 4-3 nhẹ nhàng êm ái như một lời thủ thỉ, kèm theo là nụ cười bông đùa vui tươi của nhà thơ. Trong rất nhiều bài thơ Nguyễn Khuyến đã từng thể hiện sâu sắc tình cảm với bạn bè, bằng hữu:

Rượu ngon không có bạn hiền
Không mua không phải, không tiền không mua
Câu thơ nghĩ đắn đo muốn viết
Viết đưa ai, ai biết mà đưa?
Giường kia, treo những hững hờ
Đàn kia, gảy cũng ngẩn ngơ tiếng đàn
(Khóc Dương Khuê)

Với Nguyễn Khuyến và Dương Khuê qua đoạn thơ trên ta thấy rằng tình bạn của họ thật gắn bó bao nhiêu. Chén rượu kia sẽ ngọt ngào nếu hai người cùng đối, ẩm, dạo đàn, bình thơ… Cũng chỉ có hai người. Thiếu một trong hai thì “Giường kia, treo những hững hờ – Đàn kia, gảy củng ngẩn nga tiếng đàn”.

Không chỉ tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ này mà trong dân gian chúng ta còn xúc động trước tình bằng hữu của Lưu Bình — Dương Lễ. Tình cảm của Nguyễn Khuyến và bạn mình không phân biệt tuổi tác, hoàn cảnh, ở họ sự nối kết là niềm cảm thông chia sẻ cùng nhau.

Bác đến chơi đây, ta với ta

Câu thơ bộ lộ rõ nét tình cảm chân thành của Nguyễn Khuyến với bạn. Đó là tình cảm thiêng liêng và cao quý, những nghi thức xã giao dần bị bóc còn lại là tình bằng hữu thâm giao. Quan hệ bạn bè ở đây được xây dựng trên nền tảng của tình cảm. Bác đến chơi đây – không có mọi giá trị vật chất chỉ có ta với ta. Đại từ ta được sử dụng rất độc đáo, ta là nhân xưng, và cũng là bác và tôi, là hai chúng ta. Tôi và bác đã quá hiểu nhau rồi. Hoàn cảnh của tôi bác biết, tôi sống thế nào bác hay. Những điều tôi nói ra với bác chẳng qua là bày tỏ nỗi niềm tâm can. Cả hai người không ai đặt vấn đề vật chất, mà ở họ đều có quan điểm coi thường vật chất, đề cao tình cảm. Cũng là ta với ta nhưng trong bài thơ Qua Đèo Ngang thì đó chính là sự đối diện, bắt gặp tâm trạng của tác giả Thanh Quan với chính mình. Còn ta với ta ở đây là nói về hai người họ gắn bó không gì chia cắt được. Tình bạn giữa họ mới cao quý đẹp đẽ làm sao. Ta thấv rằng nghệ thuật trào lộng của Nguyễn Khuyến thật hóm hỉnh, nhẹ nhàng tinh tế.

Bài thơ thể hiện khá thành công nghệ thuật trào phúng, ngôn ngữ được sử dụng một cách đặc sắc. Tuy là một bài thơ Đường với khuôn mẫu bó buộc nhưng lại rất bình dị như lời ăn tiếng nói hàng ngày. Những sản vật đồng quê được đưa vào thơ rất tự nhiên, sự kết hợp nhuần nhuyễn ngôn ngữ làm cho bài thơ đặc sắc thân mật như chính tình cảm của họ vậy.

Dẫu cho Nguyễn Khuyến đã đi xa, nhưng tình bạn của họ thể hiện trong bài thơ thật cảm động biết bao. Bài thơ đã gợi cho chúng ta nhiều suy nghĩ về tình cảm của con người trong cuộc sống, tình bạn bè, đồng chí, anh em…

Thohay.vn Tặng Bạn ❤️️ Đêm Mùa Hạ [Nguyễn Khuyến] ❤️️Ý Nghĩa, Phân Tích Bài Thơ

Phát Biểu Cảm Nghĩ Về Bài Thơ Bạn Đến Chơi Nhà

Mỗi chúng ta ai cũng có những người bạn để cùng nhau tâm tình và có được những phút giây chia sẻ những vui buồn trong cuộc sống. Có những người bạn, người tri kỉ bên cạnh chia sẻ, niềm vui sẽ được nhân lên gấp đôi, nỗi buồn cũng sẽ vơi đi một nửa. Những điều đó đã khiến cho cuộc sống của chúng ta có nhiều kỉ niệm và động lực hơn bao giờ hết.

Nhưng không phải ai cũng may mắn có được những tình bạn như vậy. Và Nguyễn Khuyến nằm trong số những người may mắn đó. Ông có được một tình bạn rất đẹp và tình cảm ấy được thể hiện rất rõ trong bài thơ “Bạn đến chơi nhà” sau đây.

“Đã bấy lâu nay bác tới nhà
Trẻ thời đi vắng chợ thời xa”

Hai câu thơ đầu tiên đã cho chúng ta thấy hoàn cảnh khi hai người bạn gặp nhau. Lúc ấy, người bạn của nhà thơ tới chơi sau một khoảng thời gian khá lâu mà hai người mới gặp nhau.

Thế nhưng, tình trạng lúc ấy, chỉ có một mình nhà thơ ở nhà, những người trẻ tuổi trong nhà đều đã đi vắng hết, ngay cả nơi để cho mọi người mua bán cũng lại không gần nhà. Những lí do hết sức khách quan ấy khiến cho nhà thơ không thể tìm được những đồ tốt để mời người bạn của mình.

“Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa khó đuổi gà”

Không đi được ra chợ, nhà thơ lại nhìn vào nhà mình xem có những đồ gì ngon để thiết đãi khách hay không. Từ cá ở dưới ao cho tới những chú gà được nuôi ở ngoài vườn. Thế nhưng, mọi thứ dường như đều không thể thực hiện được.

Nước ao rất to, không thể nào mà bắt cá được, còn gà lại không ở trong chuồng mà lại thả ngoài. Đều là những thứ ngon, tác giả rất muốn mang tới cho người bạn của mình, thế nhưng mọi ý định của ông đều không thể trở thành sự thực. Những thứ muốn mua bắt đầu đơn giản dần.

“Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa”

Không có thịt, mà ngay cả những loại cây cà mướp cũng không có. Những thứ gần gũi với bữa ăn gia đình nhưng lại không có được loại cây nào có thể dùng để tiếp khách, nấu cho người bạn của mình một bữa ngon. Tất cả khiến cho nhà thơ có vẻ cảm thấy buồn, cũng bất lực trước những mong muốn của mình. Thế nhưng, biết làm như thế nào được. Hoàn cảnh của ông lúc bấy giờ thực sự là không thể thực hiện được một điều nào.

“Đầu trò tiếp khách, trầu không có
Bác đến chơi đây, ta với ta”

Theo tập tục của người Việt Nam chúng ta, miếng trầu là đầu câu chuyện. Thế nhưng, trong căn nhà của tác giả, thậm chí ngay cả một miếng trầu cũng không có mời khách. Thế nhưng, chính trong những hoàn cảnh như vậy, câu thơ cuối về tình bạn của ông mới được tỏa sáng.

Đâu cần những vật chất bên ngoài, tình cảm bạn bè chẳng cần gì cả, chỉ cần có sự hòa hợp về chí hướng mà thôi. Với ông, người bạn, người tri kỉ đã không còn là người khác nữa mà là bản thân của ông. Hai người chính là một.

Tuy chỉ là một bài thơ ngắn, thế nhưng bài thơ đã khiến cho chúng ta xúc động trước tình bạn của những người tri kỉ cùng nhau. Đối với họ, không hề có vật chất xem vào mà chỉ có tình bạn luôn được tỏa sáng, là sự đồng điệu của hai tâm hồn mà thôi. Đó mới chính là giá trị lớn nhất của tình bạn.

Xem thêm những bài thơ hay của Nguyễn Khuyến: